
تراز تجاری ایران با پاکستان طی ده سال مورد بررسی همواره از نظر ارزشی برای ایران مطلوب بوده است، اما در دو سال اخیر واردات ایران از پاکستان با سرعت بسیار بالاتری نسبت به صادرات ایران به پاکستان افزایش یافته است. سهم برنج از ارزش کل صادرات ایران بیش از 85 درصد این کشور را تشکیل می دهد.
به گزارش خبرگزاری گروه اقتصاد علم و فناوری، آنا، معاون مطالعات اقتصادی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران در گزارشی با عنوان بررسی وضعیت تجارت با پاکستان شرایط اقتصادی. وضعیت تجارت پاکستان و ایران با آن کشور.
تحلیل آمارهای تجاری ایران و پاکستان نشان می دهد که تراز تجاری ایران با پاکستان در طول 10 سال مورد بررسی همواره به نفع ایران بوده است، اما در دو سال اخیر واردات ایران از پاکستان با نرخ بسیار بالاتری نسبت به واردات از ایران رشد داشته است. . صادرات به پاکستان و سهم برنج از ارزش کل صادرات ایران از این کشور بیش از 85 درصد است.
بر اساس این گزارش، ارزش صادرات ایران بدون نفت خام به پاکستان در سال 1401 نسبت به سال 1400، 18.1 درصد و ارزش واردات ایران از پاکستان نسبت به سال 1400، 2.7 برابر شده است. متوسط رشد سالانه ارزش ایران. صادرات به پاکستان و واردات ایران از این کشور طی سال های 1392 تا 1401 به ترتیب 9.6 و 11.1 درصد بوده است. تراز تجاری ایران با پاکستان همواره به نفع ایران بوده و از نظر ارزشی در طول ده سال مورد بررسی مازاد نشان داده است.
همچنین در سال 1401 میزان وزنی صادرات ایران بدون نفت خام به پاکستان نسبت به سال قبل 21.8 درصد و واردات ایران از پاکستان در این مدت 2.1 برابر افزایش یافته است. سال های 1392 تا 1401 معادل 17.8 درصد بوده است. درصد و 11.4 درصد. تراز تجاری ایران با پاکستان از نظر وزنی طی 10 سال منتهی به 1401 همواره به نفع ایران بوده و با مازاد مواجه بوده و در سال 1401 به حدود 2.8 میلیارد تن رسیده است.
رشد واردات ایران از پاکستان
بر این اساس، تحلیل آمار تجارت ایران و پاکستان طی دو سال گذشته نشان میدهد که واردات ایران از پاکستان با نرخ بسیار بالاتری نسبت به صادرات ایران به پاکستان رشد داشته است و این امر در تراز تجاری نیز منعکس شده است. تراز تجاری ایران با پاکستان از 948.7 میلیون دلار در سال 1400 به 646.2 میلیون دلار در سال 1401 کاهش یافت.
10 کالا به پاکستان صادر شد
همچنین در این گزارش 10 محصول ایرانی با بالاترین ارزش صادراتی ارائه شده است که نشان می دهد بخش زیادی از صادرات غیرنفتی ایران را سایر گازهای نفتی و گازهای مایع هیدروکربنی تشکیل می دهند که در ظروف هزار سانتی متر مکعبی و بیشتر ذکر نشده است. سهم تقریباً 15 درصد از ارزش کل صادرات را تشکیل می دهد. پس از این محصول، قیر نفتی تقریباً 10 درصد از ارزش کل صادرات و شیر خشک صنعتی گاو با محتوای چربی بیش از 1.5 درصد وزنی تقریباً 9 درصد از ارزش کل محصولات اصلی را تشکیل می دهد. صادرات کالا به پاکستان
سایر محصولات صادراتی به پاکستان در مجموع 10 محصول ذکر شده بیش از نیمی از ارزش صادرات ایران به پاکستان را به خود اختصاص داده است که شاید نشان دهنده تنوع کم صادرات ایران به این کشور باشد.
85 درصد برنج از محصولات وارداتی از پاکستان تهیه می شود
این در حالی است که در سال 1401 برنج سفید صیقلی یا صیقل داده شده با سهم حدود 76.8 درصد از ارزش کل، برنج نیمه آسیاب با سهم حدود 8.6 درصد و کنجد به استثنای دانه های آن با سهم حدود 4 درصد. در کل، عمده واردات کالاهای وارداتی از پاکستان بوده است. به این ترتیب در مجموع بیش از 85 درصد صادرات ایران از این کشور را برنج تشکیل می دهد.
سایر محصولاتی که بیشترین واردات را از پاکستان به خود اختصاص می دهند عبارتند از انبه تازه یا خشک، موز سبز یا خشک، سایر گاوها به جز حیوانات اصیل نژاد، سایر شترها و گونه های شتر به استثنای شترهای اصیل نژاد، ماشین های بستن بطری ها، چاله ها و غیره و نرم. نوشیدنی ها، پلی استایرن دیگر، و همچنین پارچه های تار و پود بر پایه کنف یا سایر الیاف نساجی. به طور کلی ده کالای ذکر شده حدود 98.8 درصد از ارزش کل واردات ایران از پاکستان را به خود اختصاص داده است.
لزوم اصلاح توافقنامه تجارت ترجیحی بین دو کشور
در بخشی دیگر از این گزارش، از توافقنامه تجارت ترجیحی که در سال 2004 بین ایران و پاکستان امضا شد، به عنوان یکی از تلاش های دو کشور برای بهبود تجارت دوجانبه ایران و پاکستان یاد شده است. برخی از اهداف این توافق شامل افزایش حجم تجارت بین دو طرف، ارتقای رشد پایدار بین دو طرف، تسهیل تنوع محصولات تجاری و رفع موانع تجاری بین دو طرف بود. اما اکنون با گذشت زمان و اعمال محدودیتهایی از سوی ایران مبنی بر ممنوعیت واردات و صادرات برخی محصولات، این قرارداد کارایی خود را از دست داده و لازم است در آن اصلاح شود.
در ابتدا ایران و پاکستان در سال 2013 قرارداد تعرفه ترجیحی امضا کردند، اما از سال 2017 واردات بیش از 2000 قلم کالا ممنوع شد و بسیاری از کالاهای مشمول قرارداد تعرفه ترجیحی ایران و پاکستان نیز در این فهرست قرار گرفتند. اما آذرماه سال گذشته سخنگوی وزارت امنیت وقت از از سرگیری قرارداد تعرفه ترجیحی بین ایران و پاکستان خبر داد و مقرر شد واردات برخی کالاهای ممنوعه از این کشور آزاد شود و ایران نیز بتواند به صادرات کالا به این کشور اقدام کند. پاکستان با نرخ پایین تر، به منظور عملیات. اصل تجارت ترجیحی با پاکستان احیا شده است.
اما به نظر می رسد یا این تصمیم هنوز به طور کامل اجرایی نشده و یا آثار آن هنوز مشهود نیست. چرا که در آمار سال گذشته تغییر محسوسی در میزان و نوع کالاهای مبادله شده بین دو کشور مشاهده نمی کنیم.