نظام پدافندی جمهوری اسلامی ایران از عناصر اولیه و فرعی و روابط بین هر یک تشکیل شده است. اجزای اصلی این سامانه عبارتند از: فرماندهی معظم کل قوا، ستاد کل نیروهای مسلح، شورای عالی امنیت ملی، ارتش جمهوری اسلامی ایران، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، نیروی انتظامی و وزارت دفاع و غیره پدافند بدون عامل مجموعه اقداماتی است که می تواند از وارد آمدن خسارات مالی به تجهیزات و تاسیسات حیاتی و حساس نظامی و غیرنظامی و تلفات انسانی جلوگیری کند و یا میزان خسارات و تلفات را بدون استفاده از سلاح به حداقل ممکن کاهش دهد. به عبارت دیگر پدافند غیرعامل مجموعه ای از اقدامات غیرمسلحانه است که موجب افزایش بازدارندگی، کاهش آسیب پذیری، ادامه فعالیت های ضروری، ارتقای ثبات ملی و تسهیل مدیریت بحران در مواجهه با تهدیدات و اقدامات نظامی دشمن می شود.
انتهای پیام
این طرح همچنین از محتوای افق 50 ساله الگو بهره می برد و بر اساس تحقق آن تدوین شده است. ایران در افق مورد نظر «با افسران امین و توانمند و با قدرت تمام در حفظ و دفاع از ناموس، حاکمیت، استقلال، منافع و منافع ملی، امنیت کلی و تمامیت ارضی خود اداره می شود و بهترین نقش را در وحدت و اتحاد دارد. مسئول برادری اسلامی، ثبات منطقه ای و صلح عادلانه جهانی» معرفی شد.
برخی از مهمترین اصول پدافند غیرعامل عبارتند از: استتار، اختفا، فریب، استحکامات، پراکندگی و امنیت. در صورت اعمال این اصول می توان به اهداف پدافند غیرعامل مانند کاهش تلفات و جراحات، کاهش ظرفیت و توان سیستم شناسایی، دقت هدف گیری و هدف گیری سلاح های تهاجمی دشمن و تحمیل هزینه های بیشتر دست یافت.
با توجه به شرایط خاص ایران و مواجهه با انواع بحران ها و بلایای طبیعی، ایجاد آمادگی پیش از بحران و مدیریت صحیح در زمان بحران بسیار ضروری است. پدافند غیرعامل یک نیاز معماری، فنی و راهبردی برای کاهش تأثیر عملیات دشمن و تضمین امنیت پایدار سامانههای مختلف است. مقام معظم رهبری نیز بر دفاع غیر عامل تاکید کردند. تنها راه مقابله با تهدیدات این است که اوضاع داخلی را به گونه ای سامان دهیم که دشمن از پیروزی خود مطمئن نباشد و زمینه ماجراجویی را فراهم نکند. بنابراین در خصوص پدافند غیرعامل باید اقدامات موثری انجام شود و در خصوص مسائل پدافند غیرعامل بینش اجرایی و میدانی در بین مسئولان وجود داشته باشد.
در تدوین این طرح کلی از الگوی پیشرفت ایران اسلامی، مبنای «مبانی عملی» سند الگو مورد توجه قرار گرفت و بر اساس مفاد مبانی عملی الگو تدوین شد. به ویژه «تعهد دولت در حفظ استقلال ملی و آزادی اجتماعی به عنوان ارزشهای اسلامی و مواهب الهی»، «حفظ تمامیت ارضی و حفظ و ارتقای امنیت و اقتدار کشور و عزت ملت»، «شجاعانه». دفاع صادقانه و جوانمردانه از انقلاب اسلامی «به دور از افراط و تفریط»، «عزت، درایت و فرصت در روابط بینالملل» و «استکبار ستیزی، مرزبندی با دشمن، مقاومت و حمایت از مستضعفان و مستضعفان» بود. تاکید کرد.
با توجه به اهمیت موضوع، اتاق فکر امنیتی و دفاعی طرحی را در این خصوص ارائه کرده است که پس از طی مراحل، در پیش نویس سند الگوی اسلامی پیشرفت ایران در طرحی با موضوع «افزایش پدافند هوشمند و تاب آور» توانمندی ها و توانمندی ها، گسترش پدافند غیرعامل در فضای واقعی و مجازی، مصونیت و تاب آوری زیرساخت های حیاتی کشور و ارتقای نقش پویای نظام دفاعی و امنیتی در پیشرفت کشور» در سند الگو آمده است.
اقدامات پدافند غیرعامل شامل اصول و ملاحظاتی اساسی است که در اکثر کشورهای جهان با اندکی تفاوت پذیرفته شده است، اما شیوه به کارگیری آنها بدیع، هنرمندانه و حکیمانه است. به همین دلیل گستره هر اصل به خلاقیت فکری انسان و شرایط زمان و مکان بستگی دارد و گاه نمی توان برای این اصول حد و حدودی تعیین کرد و به همین دلیل در نحوه به کارگیری اصول دفاع غیر عامل تنوع زیادی وجود دارد. . .
به گزارش ای بی اس نیوز، به نقل از دفتر ارتباطات مرکز الگوی اسلامی ایران پیشرفت، پدافند مجموعه اقداماتی است که با استفاده از تمامی سلاح ها، دستگاه ها، امکانات و روش ها و با ایجاد اختلال از ورود و پیشروی دشمن در منطقه داخلی جلوگیری می کند. تنها حمله او موفقیت را از او سلب می کند و به او ابزاری برای نابودی دشمن و حفظ نیروهای خود می دهد. پدافند انواع مختلفی دارد مانند پدافند فعال، غیرعامل، عمقی، هوایی، زمین به هوا، منطقه ای، متحرک، موشکی و نظامی.
یکی از شروط لازم برای تحقق این طرح، فعال شدن تمامی ظرفیت های علمی و پژوهشی برای انجام مطالعات دقیق و علمی در تمامی حوزه های حاکمیت پدافند غیرعامل و نیز فعال شدن تمامی ظرفیت های قانونی، قانونی و اجرایی است. کشور برای پیشبرد پدافند غیرعامل و کاهش سطح آسیب پذیری در برابر خطرات ایجاد شده توسط انسان بر اساس دیدگاه تهاجمی دشمنان و تامین منابع مالی و بودجه مربوط به دفاع غیرعامل و فرهنگ سازی دقیق و موثر در بین کارشناسان، مدیران و عموم مردم
«مقاومت» در مکتب انقلاب یعنی تبدیل تهدیدها به فرصت. در واقع تاب آوری «فرآیندی از توانایی یا نتیجه سازگاری موفق علیرغم شرایط تهدیدآمیز» است که نقش مهمی در مقابله با استرس ها و تهدیدهای زندگی و اثرات نامطلوب آن دارد. تاب آوری، سازگاری مثبت در پاسخ به شرایط نامطلوب است و نقش مهمی در بازگشت به تعادل اولیه یا رسیدن به سطح بالاتری از تعادل ایفا می کند و در نتیجه سازگاری مثبت و موفق در زندگی را امکان پذیر می کند.
مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت نوشت: بکارگیری اصول پدافند غیرعامل راهی برای کاهش آسیب پذیری در برابر خطرات مختلف و افزایش اثربخشی پس از وقوع خطر است که باید در سطوح مختلف برنامه ریزی فضایی، شهرسازی و معماری مورد توجه قرار گیرد. .
به طور کلی می توان گفت؛ بکارگیری اصول پدافند غیرعامل به عنوان راهکاری برای کاهش آسیب پذیری در برابر خطرات مختلف و افزایش اثربخشی پس از وقوع خطر باید در سطوح مختلف آمایش سرزمین، شهرسازی و مدیریت معماری مورد توجه قرار گیرد. با استفاده از اقدامات مؤثر و عملی و حتی در صورت امکان ارزان و همه کاره در مرحله پیش از بحران، می توان از شدت و وسعت خسارات و خسارات ناشی از مخاطرات (نظامی و غیرنظامی-طبیعی) به میزان قابل توجهی کاست. همچنین افزایش مقاومت و جایگاه مردم در کاهش و خنثی سازی تهدیدات و اهداف دشمن و ارتقای آمادگی دستگاه های اجرایی برای ادامه چرخه تولید و خدمات برای مقابله با انواع تهدیدات از دیگر نتایج خواهد بود. و دستاوردهای این طرح .
دوران پدافند عامل و غیرعامل قدمتی به قدمت تاریخ زندگی بشر دارد و با شکل گیری و پیدایش اولین تمدن های جهان که غالباً با جنگ همراه بودند سیر تکاملی را طی کرد. پس از انقلاب صنعتی، پیشرفت های شگرفی در تمام سطوح تکنولوژی رخ داد. تحولات فوق بر فناوری تسلیحات بسیار تأثیر گذاشته است به طوری که ابعاد و سطوح این فناوری بسیار پیچیده شده و از نظر طرح های نظامی استراتژیک شده است. پیشرفت سریع علم و فناوری نظامی در زمینه تولید تسلیحات تهاجمی توسط کشورهای پیشرفته و توانمندی سایر کشورها باعث شده است تا کشورهای تأثیرگذار به بحث دفاعی به ویژه پدافند غیرعامل توجه جدی داشته باشند.