وسعت خاک ایران در گذر زمان هخامنشیان به 11 میلیون کیلومتر مربع رسید و 230 سال حکومت هخامنشیان این سلسله را به یک ابرقدرت جهانی در آن زمان تبدیل کرد. اکتشافات جدید باستان شناسی در شهداد، جیرفت و شهر سوخته نشان می دهد که ایران خاستگاه تمدن بشری است. از دوران هخامنشیان تا صفویان که وسعت این سرزمین ها دستخوش تغییرات زیادی شد، تجارت در داخل ایران از طریق جاده ابریشم و جاده شاهی ادامه یافت. جاده شاهی شاهکار مهندسی راه و شاخه ای از جاده ابریشم با شبکه منظمی از کاروانسراها، قلعه ها و شهرک های پیشرفته بود که سراسر سرزمین پهناور ایران را به هم متصل می کرد. یکی از شاخه های جاده شاهی جاده ای به نام عدویه است که در سال های اخیر بر اثر طوفان شن از زیر خاک بیرون آمده است. در قسمت دوم مجموعه «سفر به سرزمین های ناشناخته» به سراغ فهرج می رویم; شهری باستانی که میراث تمدن پوره را در دل خود پنهان کرده است.
پورا یا پهرک که به مرور زمان به آن فهرج می گفتند شهری است در کرمان و همسایگی سیستان و بلوچستان که در گذشته های دور راه شاهی از آن می گذشت. جاده ای به نام ادویه یا فلفل که اخیراً توسط طوفان شن حک شده است.
این فصل باد گرم و سوزان است. همان بادی که در اواسط بهار شروع به وزیدن می کند و برداشت خرما آغاز می شود.
این باد ضعیف بود که جاده سنگفرش شده ادویه را از روی زمین بیرون کشید. باد به استقبال ما آمده بود. هر کاری کردیم، اجازه فیلمبرداری به ما نمی داد. شن ها را از روی زمین بلند کرد و در چشمان ما ریخت. تصمیم گرفتیم صبح زود قبل از طوفان به مسیر ادویه برویم.
ساعت 5 صبح شروع کردیم. از فهرج تا جاده ادویه 40 دقیقه پیاده راه بود. قبل از رسیدن به آنجا، یک برج آجری بزرگ در دوردست ظاهر شد. باد لووار هزاران سال است که اینجا می وزد. او اصالتا سیستانی است و عاشق دمیدن در میان نخل هاست.
آنجا که خرما باشد، باد است. وقتی جوانتر بود به کاروان ها حمله می کرد و طوفان های شن می فرستاد تا راه خود را گم کنند. بعدها که کاروانیان از دست او خسته شدند، این برج بلند را ساختند و در دل کویر فانوس شد تا گم نشوند.
بالای برج مخروطی شکل در ارتفاع 17 متری از سطح زمین در سراسر کویر قابل مشاهده است. دیوارهای آن پنجره هایی دارد که برای هدایت کاروانیان آتش روشن می کرد. بعدها این شاهکار معماری به دستور نادرشاه افشار بازسازی شد و به آسیاب 900 ساله نادری شهرت یافت. با فتح دهلی توسط نادرشاه، بخشی از هند به قلمرو وسیع ایران اضافه شد و تجارت ادویه رونق گرفت. ادویه هایی مانند دارچین و زنجبیل و به ویژه فلفل که از کالاهای مهم تجارت ایران به شمار می رفتند. در آن زمان فلفل ادویه ای گرانبها و دارای مقام طلا بود و فقط ثروتمندان توانایی خرید و استفاده از آن را داشتند.
وقتی در جاده عدویه راه افتادیم هنوز خواب آلود بود و از جاده ای به این زیبایی که درست در کنار محور مواصلاتی کرمان – زاهدان است غافلگیر شدیم. مسیری که هنوز کشف نشده است، زمین را با سنگ های سفید، سیاه و قرمز می پوشاند و دوباره زیر شن های داغ کویر پنهان می شود.
باد کم کم بیدار شد و هو هوکنان داشت به سمت ما می آمد، سریع وسایلمان را جمع کردیم و راه افتادیم.
https://www.rokna.net/fa/tiny/news-899882>منبع:
خبرگزاری رکنا توسط سردبیران رکنا
