کشف ابرنواخترها به عنوان منبع پرتوهای گاما توسط کاوشگر XMM نیوتن

در 4 آوریل 2002، تلسکوپ فضایی XMM نیوتن نشان داد که ابرنواخترها می توانند انفجارهای مرموز پرتو گاما تولید کنند.

انفجار پرتو گاما قوی ترین انفجاری است که تا به حال در کیهان شناسایی شده است. همچنین یکی از اسرار بزرگ نجوم مدرن است، زیرا تاکنون هیچ نتیجه قطعی برای اثبات علت آن به دست نیامده است.

از سال 2002، دو مظنون اصلی در علل انفجار اشعه گاما وجود داشت:

• برخورد ستاره های نوترونی (ستاره های مرده و فوق متراکم)
• ستارگان بسیار پرجرم در انفجارهای ابرنواختری می میرند

نتایج تلسکوپ فضایی پرتو ایکس نیوتنی فرضیه اول را رد کرد و فرضیه دوم را حداقل در مورد انفجار پرتو گاما که در 11 دسامبر 2001 رخ داد، تأیید کرد.

موضوع اولین مشاهدات تلسکوپ در سال 2000 سحابی رتیل، بخشی از یک کهکشان در مجاورت ابر ماژلانی بزرگ بود.

اما تجزیه و تحلیل درخشش پس از انفجار پرتو گاما در نور پرتو ایکس در سال 2002 حتی جذاب‌تر بود. زیرا دانشمندان اولین شواهدی را مبنی بر وجود عناصر شیمیایی به دست آورده اند که بقایای غیرقابل انکار یک انفجار ابرنواختری هستند که همین چند روز پیش رخ داد.

انفجارهای پرتو گاما برای اولین بار در سال 1967 به طور تصادفی کشف شد. ماهواره‌هایی که برای جستجوی نقض معاهده منع آزمایش هسته‌ای طراحی شده‌اند، تشعشعات پرتو گامای قدرتمندی را از منابعی که نزدیک به زمین نیستند، اما از فضا شناسایی کرده‌اند.