وزیر بهداشت باید یک بار برای همیشه تکلیف تعارض منافع در سازمان غذا و دارو را روشن کند!

سالم الخبر: چالش «تعارض منافع» یکی از دلایل تاخیر در انتخاب رئیس سازمان غذا و دارو، ظفر قندی، وزیر بهداشت و درمان طی ماه‌های گذشته بود. موضوعی که هر طیف و متفکری مدعی آزادی از زمانی است که کاندیدای خود را معرفی می کند و هرکس را که می خواهد روی صندلی می نشاند، با وجود نداشتن حتی سابقه مدیریت و کار موثر در حوزه حساس پزشکی، برای تخریب گزینه های دیگر و درگیری. منافعی که بهانه ای برای حذف آنها از چرخه انتخابات برای رئیس سازمان غذا و دارو ایجاد کردند.

آثار ظفرکندی در این زمینه; با توجه به جایگاه حساس سازمان غذا و دارو بدون توجه به نقش حیاتی آن در تامین سلامت جامعه، کار دشواری شده است و با توجه به اهمیت راهبردی این سازمان باید گزینه های ارائه شده برای انتخاب رئیس سازمان نیز مورد بررسی قرار گیرد به توانایی های خود از نظر تضاد منافع محتاط بود، به ویژه در مورد گزینه هایی که سابقه فعالیت در بخش دارویی خصوصی دارند یا با این حوزه ارتباط دارند.

این میکروسکوپ برای یافتن تضاد منافع در پس‌زمینه انتخاب‌های سازمان غذا و دارو، حساسیتی را برای این سازمان ایجاد کرده و در هیچ سازمان یا دستگاهی در ایالت اینگونه نبوده و نخواهد بود آه برخی جناح ها، گروه ها و مردم با توجه به حساسیت این موضوع بالا گرفت و نتیجه آن وسواس وزیر بهداشت و تعلل در … انتخاب و معرفی رئیس جدید سازمان غذا و دارو بود.

کارشناسان و متخصصان این حوزه بارها تاکید کرده اند که می توان از راهکارهای مختلفی در این زمینه استفاده کرد که از جمله آن می توان به شفاف سازی و ارائه اطلاعات مالی و سوابق عملی فرد منتخب قبل از تعیین وقت قبلی اشاره کرد. این شفافیت می‌تواند به شکل پیش‌نویس قوانینی باشد که مدیران سازمان غذا و دارو را ملزم می‌کند تا قبل از پذیرش مسئولیت، منافع مالی و تجاری خود را افشا کنند. ایجاد سیستم های نظارتی مستقل برای کنترل رفتار و تصمیمات رئیس سازمان می تواند به کاهش وقوع تضاد منافع کمک کند.

علاوه بر این، کشورهایی مانند آمریکا که در زمینه صنعت داروسازی پیشرفته‌تر و پیشرفته‌تر هستند، مانند ایران با چالش‌های مشابهی مواجه شده‌اند و این مشکل را حل کرده‌اند.

با نگاهی به وضعیت آمریکا در این زمینه، مشخص می شود که بسیاری از افرادی که به سمت ریاست سازمان غذا و دارو وابسته به سازمان غذا و دارو منصوب می شوند، قبلاً در شرکت های بزرگ دارویی کار کرده اند. یا بعد از پایان کارشان در آمریکا. FDA برای سمت‌های مدیریتی در این شرکت‌ها می‌روند برخی از روسای سابق FDA که پس از خدمت به بخش خصوصی پیوستند، شامل اسکات گوتلیب است که در طول دوران حرفه‌ای خود در بخش خصوصی به عنوان مشاور و عضو هیئت مدیره برای چندین شرکت بزرگ دارویی کار می‌کرد. از جمله مهمترین سمت های او قبل از انتصاب در سازمان غذا و داروی ایالات متحده، عضویت در هیئت مشاوران چندین شرکت دارویی مانند فایزر بود.

او در سال 2017 به عنوان رئیس FDA منصوب شد. پس از تایید شدن توسط سنای ایالات متحده، او بر چندین سیاست کلیدی دارویی و بهداشتی نظارت داشت و نقشی کلیدی در تایید داروهای جدید و تنظیم داروهای بیولوژیکی و ژن درمانی ایفا کرد.

پس از خروج از FDA در سال 2019، گوتلیب به بخش خصوصی بازگشت و به عنوان عضوی از هیئت مدیره فایزر خدمت کرد. این تغییر بین بخش‌های دولتی و خصوصی به عنوان نمونه‌ای واضح از تضاد منافع مورد بحث قرار گرفته است، زیرا او در طول مدت تصدی خود در FDA بر مسائل مربوط به این شرکت‌ها نظارت داشت.

مارگارت هامبورگ نیز یکی از چهره هایی است که تضاد منافع در حوزه سلامت و پزشکی را بار دیگر به منصه ظهور رساند و قبل از انتصاب به عنوان رئیس سازمان غذا و دارو در سال 2009، در بخش های مختلف بهداشت و سلامت عمومی فعالیت می کرد. و همچنین در بخش خصوصی، به خصوص که به عنوان مشاور در زمینه داروسازی و بیوتکنولوژی فعالیت می کرد.

هامبورگ به مدت 6 سال رئیس سازمان غذا و دارو بود و در این مدت بر توسعه سیاست های جدید برای تسریع روند تایید دارو نظارت داشت.

اما راهکارهایی برای جلوگیری از تضاد منافع در آمریکا
جابجایی مدیران بین FDA و بخش خصوصی همواره نگرانی‌هایی را در مورد تضاد منافع ایجاد کرده است و همچنان ادامه دارد. اما آنچه این کشور برای مقابله با آن انجام داده است، ایجاد قوانین شفافیت مالی و تعهدات اخلاقی است. این راه حلی است که توسط بسیاری از کارشناسان و متخصصان دولتی در این زمینه پیشنهاد شده است. رؤسای نهادهای نظارتی باید تمامی منافع مالی و تجاری خود را علنا ​​اعلام کنند و در صورت بروز هرگونه تضاد منافع باید اقدامات پیشگیرانه انجام شود. قوانین ممنوعیت پس از خدمت (به ویژه برای کسانی که در بخش خصوصی ثبت نام کرده اند) نیز باید به شدت اجرا شود.
در ایران می توان از تجربه آمریکا بهره برد و قوانین مشابهی را برای ایجاد شفافیت و کنترل تضاد منافع تدوین کرد. تشکیل نهادهای مستقل برای نظارت بر عملکرد رؤسای سازمان ها و ایجاد سیستم گزارش دهی منظم نیز می تواند نقش موثری در کاهش وقوع تضاد منافع داشته باشد.

با بهره گیری از تجربیات سایر کشورها می توان حاشیه های انتخاب مدیران موسسات حساسی مانند سازمان غذا و دارو را تا حد زیادی کاهش داد اما نه به طور مطلق.

این چیزی است که مهم است؛ این امر محقق نمی شود مگر اینکه ظفر قندی وزیر ذیصلاح بهداشت و درمان مستقیما وارد میدان شود و با استفاده از راهکارهای قانونی و قوانین جدید در صورت لزوم موضوع تضاد منافع در انتخاب رئیس جمهور و مدیران غذا را حل کند. سازمان دارو وظایفی را تعیین می کند.

شاید این وظیفه کمتر از یکی از معدود اقدامات باقیمانده در میدان نباشد، مانند اصلاح اساسنامه سازمان غذا و دارو که ظفر قندی می تواند به عنوان موثرترین اقدام برای حل یکی از مهم ترین موضوعات بحث برانگیز در طول مدت انجام دهد. وزارت او در این سازمان ثبت شود