«مهندسی معکوس» مانعی بر سر راه خلاقیت و نوآوری بنگاه های اقتصادی است

بررسی ظرفیت دانش بنیان ها در صنایع کشور (25);

یکی از اعضای هیات مدیره خانه صنعت، معدن و تجارت جایگاه تحقیق، توسعه و نوآوری در بنگاه های اقتصادی را ضعیف خواند و گفت: تقلید و مهندسی معکوس همواره ما را از سایر کشورها عقب انداخته است.

گروه اقتصاد خبرگزاری علم و فناوری آنا; اهمیت پروژه های نوآورانه در کشورهای توسعه یافته بیشتر از سایر کشورها شناخته شده است. اگر نگاهی گذرا به بودجه عمومی و خصوصی این کشورها در زمینه هایی مانند تحقیق و توسعه و تقویت اکوسیستم فناوری آنها اختصاص داده شود، این واقعیت تأیید می شود. بهبود فرآیند تولید، کاهش هزینه کل تولید، ایجاد راحتی بیشتر برای مصرف کننده و در نهایت ایجاد تمایز بین کالاها، محصولات و خدمات، نتیجه استفاده از نوآوری و استفاده از توانمندی های این بخش در صنعت است.

با وجود این مزایا، ردپای طرح های بدیع در صنایع ایران چندان به چشم نمی خورد. بر اساس اطلاعات و نظرات کارشناسان، اخیراً تنها صنعت نساجی توانسته است به پیشرفت نسبی در فرآیند تولید دست یابد و سایر صنایع هنوز با رشد مطابق با فناوری های روز فاصله دارند. این اظهارات نشان می دهد که صنعت ایران باید به نوآوری و شرکت های ارائه دهنده این قابلیت توجه بیشتری داشته باشد.

تاثیر طرح های نوآورانه در صنعت

آرمان خالقی، عضو هیئت مدیره خانه صنعت، معدن و تجارت ایران در گفت و گو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری آنا، به تاثیر طرح های نوآورانه در صنعت پرداخت و گفت: در همه کشورهای دنیا، پروژه های نوآورانه به عنوان یکی از مهم ترین طرح ها به حساب می آیند. موتور بخش تولید و موتور توسعه است. کشورهایی که برای توسعه و پیشرفت ارزش قائل هستند، سرمایه‌گذاری زیادی در فعالیت‌هایی مانند تحقیق و توسعه، اختراعات و اکتشافات می‌کنند و بر نتایج آن‌ها تکیه می‌کنند.

خالقی ادامه داد: تمایز محصولی که با نوآوری و خلاقیت مبتنی بر علم ساخته می شود بسیار مشهود است و این موضوع نیز جایگاه ویژه ای برای مصرف کننده دارد. به این ترتیب صنایع و شرکت های تولیدی نیز در ابعاد مختلف مالی و علمی در حال توسعه هستند و ضمن سرعت بخشیدن به پیشرفت خود، پیشرفت می کنند. این نتیجه تاثیر مستقیمی بر اقتصاد کلان کشور دارد.

وی ادامه داد: علیرغم همه اهمیت ذکر شده به کارگیری پروژه های نوآورانه در صنعت، ایران در این زمینه از سایر کشورها عقب است و جایگاه تحقیق و توسعه در اکثر شرکت ها وضعیت اقتصاد ملی بسیار ضعیف توصیف می شود. به دلایل مختلف، طرح های نوآورانه در ایران حاصل تحقیقات و دستاوردهای داخلی نیست و اغلب کپی برداری از نمونه های خارجی است. بیان قیاس و مهندسی معکوس که برای این کار انتخاب کرده ایم، همیشه ما را حداقل از کشورهای دیگر عقب انداخته است.

هزینه بالا و ریسک بالای پروژه های نوآورانه

خالقی دلایل کپی برداری ایران از فعالیت های نوآورانه سایر کشورها را برشمرد و تصریح کرد: نوآوری و خلاقیت و استفاده از آنها در صنعت هزینه بر و زمان بر است. از سوی دیگر، همه پروژه های نوآورانه منجر به نتیجه مطلوب نمی شوند و در مقایسه با سایر پروژه های معمولی ریسک بالایی دارند.

وی تصریح کرد: ترکیب دو چیز گران بودن و پرخطر بودن به این معناست که همه شرکت های تولیدی علاقه مند یا توانایی کار روی پروژه های نوآورانه ملی را ندارند. این موارد هم برای خرید طرح ها و هم برای ایجاد یک واحد تحقیق و توسعه متمرکز بر نوآوری صادق است.

عضو هیئت مدیره خانه صنعت، معدن و تجارت ایران ادامه داد: همانطور که گفته شد ایجاد و استفاده از یک پروژه سودآور هزینه های مادی و معنوی خاص خود را دارد. تبدیل یک پروژه نوآورانه به یک پروژه صنعتی سودآور مستلزم یک سفر طولانی و وجود یک پلت فرم آماده برای استفاده است. یکی از این بسترها وجود قوانین مناسب برای حفظ حقوق مادی و معنوی این پروژه ها است.

وی یادآور شد: یک شرکت صنعتی از تمام منابع مالی و انسانی خود برای ایجاد یک پروژه نوآورانه استفاده می کند. اما هیچ قانون یا چارچوبی وجود ندارد تا سایر رقبا از طرح توسعه یافته با هزینه بسیار کمتر کپی نکنند و مزیت رقابتی شرکت اول از بین نرود. این سوء استفاده یکی از اصلی ترین دلایلی است که اکثر شرکت های تولیدی یا صنعتی ایرانی برای توسعه پروژه های نوآورانه هزینه نمی کنند و ترجیح می دهند نمونه های خارجی را دنبال کنند.

نقاط ضعف ناشی از عدم تعامل بین دانشگاه و صنعت

به گزارش آنا، کارشناسان اقتصادی و صنعتی معتقدند یکی از عواملی که خلاقیت را خفه می کند، نبود ارتباط موثر و مثبت بین صنعت ایران و دانشگاه هاست. عدم تعامل بین این دو بخش باعث شده است که صنعت نتواند به توانمندی های علمی دانشگاه ها تکیه کند.

از سوی دیگر جامعه دانشگاهی نگاه مثبتی به صنعت نداشت و در نهایت تا امروز همکاری سازنده ای بین این دو نهاد شکل نگرفت. اگر حلقه مفقوده بین صنعت و دانشگاه پیدا شود، موتوری برای توسعه طرح‌های نوآورانه مرتبط با اکوسیستم ملی با هزینه‌ها و خطرات کمتر خواهیم دید.