ژنرال گاردن از افسران زبده ارتش فرانسه به منظور ایجاد روابط حسنه و تنظیم مفاد معاهده به همراه هیئتی به نمایندگی از ناپلئون به ایران سفر می کند. در این سفر 2 جفت گلدان فرانسوی (ساخت کارخانه سور) هدیه ناپلئون بناپارت به دربار ایران همراه با هیئت بود.
ایران در آغاز دوره قاجار پیوسته با همسایه شمالی خود در جنگ بود. جنگ هایی که ایرانیان همواره با فقدان نیروهای نظامی و دفاعی منسجم و آموزش دیده و همچنین نبود ابزارهای به روز جنگ همراه بوده اند. در همین حال، انگلیسی ها به نفع خود از آب گل آلود ماهی می گرفتند و با توطئه به این جنگ های بی پایان دامن می زدند.
ایران در راه جاده ابریشم بود و این حادثه برای ابرقدرت‌های وقت به عنوان قطعه‌ای فربه و آماده تلقی می‌شد تا از این آشفتگی و نزاع سیاسی در داخل ایران به نفع خود استفاده کنند. یکی از این ابرقدرت ها ناپلئون بناپارت بود که به ایران طمع داشت و برای حفظ منافع خود به قدرت دفاعی قوی نیاز داشت.
نتیجه این نیاز و طمع به عقد قراردادی بین ناپلئون و فتحعلی شاه قاجار به نام «فینکنشتاین» انجامید. همانطور که در کتب تاریخی آمده است، ژنرال گاردن، یکی از افسران زبده ارتش فرانسه، به همراه هیئتی به نمایندگی از ناپلئون برای برقراری روابط حسنه و تنظیم مفاد معاهده از ایران دیدن کرد. در این سفر 2 جفت گلدان فرانسوی (ساخت کارخانه سور) هدیه ناپلئون بناپارت به دربار ایران همراه با هیئت بود.
ارتباط دادگاه های ایران و مصر
بعد از عهدنامه «فینکنشتاین» و اینکه گلدان های اهدایی ناپلئون چه شد تا اینکه در خانه پدر حاج حسین آقا ملک در بازار الحرامین پیدا شد، در اسناد تاریخی اطلاعات دقیقی در دست نیست. اما گل ماجرا حضور این گلدان ها در دربار پهلوی اول در سال 1317 با ازدواج ولیعهد جوان با فوزیه بود که نقطه شروع درگیری رضاشاه با حاج حسین آقاملک است. زن خارجی دربار ایران پول زیادی بر دوش شاه گذاشته بود. مقرر شد در این مراسم شکوه و زیبایی ایران به رخ رهبران جهان و شاهدان این ازدواج شود.
در روزنامه های این دوره درخواستی منتشر کردند و از همه خانواده های ثروتمند و اعیان دربار که دارای اشیای تزئینی و عتیقه و قیمتی بودند خواستند که برای انجام مراسم عقد به دربار قرض دهند. به گفته حسین مکی، نویسنده کتاب «20 سال تاریخ ایران»، بسیاری از مردم مجبور شدند این اشیاء را به دادگاه تحویل دهند، اما به دلیل شرایط دادگاه هرگز نتوانستند این اشیاء را پس بگیرند. قرض داد
رسید ارائه وام در دادگاه
تاریخچه مجموعه آثار باستانی حال و هوای شهر را زیر و رو کرده است. خانواده‌های ثروتمند و مشهور می‌دانستند که اعتماد به اشیای قیمتی و ارثی به دربار غیرقابل برگشت است، بنابراین به فکر رازداری افتادند. اما چه شد که دادگاه متوجه وجود گلدان های باستانی در منزل حاج حسین آقا ملک شد؟
2 نفر از کسانی که به دستور حاج حسین آقا مالک بودند و برای ادامه تحصیل به اروپا رفته بودند در آن زمان تشریفات دربار را بر عهده داشتند. به رضاشاه از وجود گلدان در منزل پدر حاج حسین آقا ملک اطلاع دادند. دو مامور نیروی انتظامی با حضور در منزل حاج حسین آقا ملک خواستار بردن گلدان ها شدند.
حاج حسین آقا به خوبی می دانست که امانتی است غیرقابل جبران است، برای همین برای تحویل گلدان ها رسید گرفت. موضوع فاکتور مشخصات گلدان ها بود و در آنجا قید شده بود: 2 جفت گلدان چینی مهر اصل فرانسوی به ارتفاع 167 سانتی متر، دور بدنه 132 سانتی متر و دور پایه 147 سانتی متر. بعد از عروسی البته حاج حسین آقا به دلیل شرایط دادگاه نتوانستند گلدان ها را پس بگیرند.
THE
بازیابی گلدان های قدیمی
گلدان های اهدایی ناپلئون پس از مراسم عروسی در دربار پهلوی باقی ماند. تا اینکه پس از شروع جنگ جهانی دوم و تبعید رضاخان به موریس و موفقیت ولیعهد جوان، اوضاع دربار به هم ریخت. ایران توسط متفقین اشغال شده است و این وضعیت به بی نظمی در دادگاه دامن می زند. بهترین فرصت برای حاج حسین آقا ملک بود که قبض امانت گلدان ها را به دربار بفرستد و گلدان ها را از شاه جوان پس بگیرد. امروزه این گلدان ها در موزه ملک نگهداری می شوند.
