رمزگشایی مهرهای ساسانی قاچاق به آمریکا + جزئیات
73 مهر گلی ساسانی که در سال 1395 از آمریکا به ایران بازگردانده شد و اکنون جزو گنجینههای موزه ملی ایران است، مورد تجزیه و تحلیل و رمزگشایی قرار گرفته است.
تحقیق بر روی 73 مهر سفالی ساسانی که هم اکنون در اختیار موزه ملی ایران است و در 29 اردیبهشت 1395 از آمریکا به ایران بازگردانده شد، توسط پارسا قاسمی، دکترای باستان شناسی از دانشگاه پانتئون سوربن فرانسه انجام شد. و نتایج این تحقیق نشان می دهد که این مهرها شامل دو دسته اداری (13 مهر) و خصوصی/شخصی (60 مهر) می باشد که نزدیک به 244 مهر را شامل می شود. از این میان 231 اثر پلمپ شده از نوع داخلی و 13 اثر پلمپ شده از نوع اداری است.
یک تجارت/اجاره عجیب از اعضای خانواده در ژاپن! + فیلم
از میان 13 تمبر اداری، 11 تمبر به نام اداره موبد “ساحل گهگند گرگان” حک شده است. دو مهر دیگر یکی با مهر «اداره آمار ساکیستان» و دیگری مهر اداره آمار ایران – آبزود – خسرو، نسینا، ارواستان و ارزون.
از مهرهای ملی، دو مهر با نقش فرمانده کل خراسان (شرق) و یک مهر با نقش فرمانده کل نیمروز (جنوب)، 5 مهر با مهر سواره نظام اشکانی. فرمانده، 5 مهر با مهر شمشیر پارسی و بسیاری دیگر. دیگری یکی از آن چهره های شناخته شده یا ناشناخته یا سایر دست اندرکاران نظام حکومتی ساسانی است.
شباهت بیشتر تمبرهای این مجموعه با تمبرهای مجموعه «احمد سعیدی» که قبلاً توسط «ریکا غسلان» چاپ شده بود، نشان میدهد که بهشدت گمان میرود که این ۷۳ تمبر بخشی از مجموعهی سعیدی و دی. نمونه های مشابه، آنچه ممکن است متعلق به این مجموعه باشد، فروخته شد، سپس به دست پلیس آمریکا افتاد و به وزارت خزانه داری آن زمان تحویل داده شد.
بر اساس تحقیقات این محقق، «اگرچه هیچ یک از ما محل این مهرهای طلایی را نمیدانیم، اما از تاریخچه پنهان ربوده شدن آنها از ایران و ورود آنها به آمریکا اطلاعی نداریم، اما همانطور که قبلاً گفته شد، در سال 1395 خورشیدی، وزارت خزانه داری آمریکا به منظور بهبود و ارتباط دیپلماسی با ایران در چارچوب برجام، این مهرهای ساسانی را به دفتر حافظ منافع ایران در نیویورک تحویل می دهد و اندکی بعد به این دفتر منتقل شد. ایران توسط وزارت امور خارجه و سپس در 29 اردیبهشت همان سال، همین مجموعه برای رونمایی به موزه ملی ایران تحویل داده شد.
نویسنده با بررسی دقیق تر، ارتباط عمیقی بین این مجموعه تمبرهای چاپ شده در مجموعه احمد سعیدی یافت. در ادامه مشخص شد که بیشتر آثار مهر این مجموعه از قبل شناخته شده بوده و توسط دکتر «ریکا گسلان» در کتاب مهر و آثار مهر مجموعه احمد سعیدی منتشر شده است. از این منظر مصاحبه ای با ریکا گیسلان و کشفیات نویسنده با او در میان گذاشته شد. او نیز پس از شنیدن انتقاد نویسنده گفت که این گل ها حتما از مجموعه سعیدی فروخته شده است. همچنین در گفتگوی ما مشخص شد که وی تمامی نمونه های مشابه از مجموعه بزرگ سعیدی را بررسی نکرده است چرا که نمونه های مشابه در این آرشیو بسیار زیاد است. لازم به یادآوری است که بر اساس عکس های دریافتی نویسنده از موزه در سال 1394، از بررسی 73 مهر در مجموع 244 مهر شناسایی شده است، اما بدون شک تعداد مهرها باید کمی بیشتر از 244 مهر باشد، زیرا نویسنده این کار را انجام داده است. این عکس ها را نگیرید و می توان فرض کرد که برخی از آنها به دلیل اثر مهرهای کوچک است، زیرا در قسمت بریده شده تمبر از دید پنهان شده بود و نمی توان از آن عکس گرفت.
این باستان شناس با تجزیه و تحلیل مورفولوژی و ویژگی های مهرهای گل به این نتیجه رسید که 73 مهر گل همگی از سفال ساخته شده اند و یا به دلیل قرار گرفتن در کنار آتش داغ شده اند و حرارت برخی از آنها بسیار قوی است و پشت و روی آنها دو رنگ و مشکی است. مخلوط آنها شامل چسب معدنی ریز و درشت در برخی از گیاهان و گاه نامرئی است. تعداد کمی از آنها دارای دانه های درشت شن یا آهک و همچنین دارای رسوبات یا گچ هستند. خمیر گلمهر شماره 66 در طیف رنگی نخودی قهوه ای روشن تا قهوه ای تیره است که در این میان 7 مهر طلایی به رنگ خاکستری است که به خوبی نشان می دهد که هر کدام بافت های زمینی متفاوتی داشتند که از مکان های مختلف و در کارگاه های مجزا ساخته می شدند و با بسته/بسته/کالا/سفارش به مرکز دریافت کننده ارسال می شدند. .
روی اکثر مهرهای گل دارای اثر انگشت یا کف دست سازنده یا مهر و موم است که در حالی که چانه گل هنوز خیس بود مهر شده است. اگر در آینده ای نه چندان دور، اثر انگشت و اثر کف دست بر روی مهرهای گل ساسانی ایجاد شود، شاید بتوان در چنین مجموعه ای سازنده چینی گل و مهر بند آنها را ردیابی کرد. یا شاید بتوان آن را یافت. چه کسی مهر بر گل زد آیا صاحب مهر یا سایر افرادی که چانه گل را تهیه کرده اند این مهر را از دارنده مهر گرفته و سپس به چانه گل زده اند؟ می تواند دانش ما را در مورد فرآیند آب بندی افزایش دهد و همچنین می توانیم بدانیم که چند نفر در این کار شرکت کرده اند یا شاید کسانی را که در ساخت و تهیه چانه گل مشارکت داشته اند در مهر گل یک مجموعه شناسایی کنیم.
همانطور که می دانیم، همه با بسته/بسته/کالا یا بار به گیرنده رسیدند، سپس گیرنده گل را از بسته جدا کرد و بایگانی کرد. بنابراین دانستن اینکه کدام بسته ها/کالاها/بسته ها با این تمبرها بدون اطلاع از محل ارسال شده اند، مشکل و پیچیده است، درست مانند این مجموعه که مکان آنها مشخص نیست.
علاوه بر این، تعدادی از مهرهای گل دارای رسوبات آهکی هستند که خواندن کتیبه پهلوی و شناسایی جزئیات مهر را با مشکل مواجه کرده است. صورت اکثر گل ها شبیه یک کیک بیضی شکل پف کرده با وزن و اندازه های مختلف است.
میانگین کوچکترین تمبرهای مجموعه 30*32*29 میلی متر و بزرگترین آنها 76*78*29 میلی متر است. از نظر اندازه مهرهای نگهبانان عمومی و اداری بزرگتر از مهرهای دیگر است، زیرا شامل اثر مهرهای بزرگتر می شود. علاوه بر این، در میان دیگر گل های خودی، گل های بلند نیز وجود دارد. وزن تمبرهای طلایی با اثر تمبر اداری بین 40 تا 90 گرم است. کاملاً مشخص نیست که آیا اندازه تمبرها تأثیری بر انتخاب مذاکرهکننده در مورد اینکه کدام اندازه را تمبر کند یا خیر. اما آنچه مشخص است این است که یک گل نمی تواند خیلی سنگین باشد وگرنه اتصال آن به گیرنده پیچیده و دشوار است.
بیشتر اشکال مهرها گرد، بیضی و برخی از آنها لوزی و مستطیل است. این کار مهر اغلب محدب، گاهی صاف و ساده یا با لبه پهن است. برخی از مهرها مانند جواهرات روی قاب انگشتر هستند و دارای لبه هستند. در اطراف برخی از مهره های محدب، گل میخ های کوچکی دیده می شود که محدب را به قاب حلقه متصل می کند.
در این مجموعه بیشتر مهرهها با نخ استریل وصل شدهاند، اما در مجموعهای دیگر نمونههایی داریم که مهرهها بدون نخ وصل شده به آیتم پیدا شدهاند، مانند نمونهای که به لبه یک ظرف سفالی وصل شده است. کاوش های سیف آباد آنچه مشخص است وقتی چانه آماده می شود، نخ و ریسمان در آن قرار می گیرد، عبور نخ از مهرهای شکسته گل نشان می دهد که این روش گذاشتن نخ روشمند بوده و در دل گل، گره هایی وجود دارد. از یک یا چند شعبه
کتیبه های مهر بر دو نوع هستند: صورت گسسته (کتیبه) و صورت شکسته یا پیوسته (کتاب). در یک جا از پهلوی متوسط استفاده شده است که به معنای خطی بین پهلوی کم کلام و پهلوی شکسته است. ریکا غسلان قبلاً در مجموعه گلمهرس سعیدی به انواع نوشته های پهلوی پرداخته است.
محقق در بررسی این مهرهای گل همچنین دریافت 11 گل در منطقه اباختر ایران یافت شده است که احتمال میرود از کاوشهای مخرب بازرگانان در محدوده جغرافیایی دیوار مورگان به دست آمده باشد. منطقه گرگان یکی از شناخته شده ترین مناطق ایران دوره ساسانی است که تحقیقات بیش از یک دهه آن به دستاوردهای ارزشمندی منجر شده و نشان از سرمایه گذاری قابل توجه ساسانیان در این قسمت از شاهنشاهی داشته است.
علاوه بر تأثیر مهرهای اداری، تأثیر مهرهای داخلی را بر روی 11 گل مهر اداری بررسی کنید و همین تأثیر مهرها را در مجموعه های به دست آمده از کاوش های باستانی مانند تورنگ تپه، کبودان/کبودوال یا سایر مناطقی که تمبرها پیدا می کنند، تحقیق کنید. در آینده به ما کمک خواهد کرد. این به ما کمک می کند تا پیوند بین بخش ها و این افراد را پیدا کنیم و شاید منطقه جغرافیایی آنها را شناسایی کنیم.
این تحقیق با جزئیات بیشتر در شماره سوم مجله موزه ملی ایران منتشر شده است که هم اکنون به صورت رایگان در سایت موزه در دسترس است.
انتهای پیام