بیشترین شکاف تورمی در مرکز آمار و بانک مرکزی + نمودار

به گزارش اگزتان نیوز، تورم یکی از شاخص های مهم اقتصادی کشور است که سیاست گذاران اقتصادی با هدف نظارت بر آن و ایجاد شرایط برای بهبود دسترسی به این شاخص برنامه ریزی های خود را انجام می دهند.

این شاخص به صورت ماهانه توسط مرکز آمار در شعب مختلف و در سه نقطه کل کشور شهری و روستایی منتشر می شود. بانک مرکزی نیز تا سال 97 وضعیت شاخص را منتشر می کرد اما چهار سال و سه ماه پیش از انتشار آن خودداری کرد.

اما اخیرا بانک مرکزی نسخه جدید تورم خود را منتشر کرده است. این آمارها با وضعیت تورمی ثبت شده در مرکز آمار ایران متفاوت بود که منشا اختلافات آماری کارشناسان اقتصادی شده است.

بیشترین شکاف تورمی در مرکز آمار و بانک مرکزی

تا سال 97 که آمار بانک مرکزی منتشر شد، آمارهای تورم در دو شعبه آماری ایران تقریباً با یکدیگر منطبق بود. در ماه‌های بعد اما بر اساس اطلاعاتی که اخیراً از سوی بانک مرکزی اعلام شده است، ارقام مربوط به تورم از یکدیگر متفاوت بوده و به بیشترین فاصله خود در شهریور ماه ۱۳۹۸ رسیده است.

در این راستا، شکاف تورمی مرکز آمار و بانک مرکزی در شهریور ماه 1398 به شدت افزایش یافت. این در حالی است که پیش از آن اختلاف این دو رقم حدود 4 به 5 درصد بود. در ادامه مشاهده می شود که شکاف تورمی مرکز آمار و بانک مرکزی در بهمن ماه 97 به 18 واحد درصد رسیده و بیشترین شکاف تورمی در این ماه بوده است.

در این مرحله تورم نقطه ای بانک مرکزی 65.3 درصد ثبت شد. این تورم مختص مناطق شهری است. بررسی ها نشان می دهد که نقطه تورم اخذ شده از مرکز آمار در کل کشور و همچنین در مناطق شهری به ترتیب 48.2 درصد و 47.2 درصد است. این تفاوت نشان می دهد که تورم اعلامی بانک مرکزی در آن زمان تقریباً 18 درصد بیشتر از تورم مرکز آمار بوده است.

پس از پشت سر گذاشتن نیمه زمستان امسال، تفاوت تورم ثبت شده در بانک مرکزی و مرکز آمار ایران به یکباره تغییر جهت داد و به تدریج کاهش یافت تا اینکه در ابتدای سال 1401 برای اولین بار تورم بانک مرکزی کمتر از تورم بود. توسط مرکز آمار ثبت شده است. در این مقطع نرخ تورم بانک مرکزی 2.5 واحد درصد کمتر از مرکز آمار است و تا همین اواخر این رقم همیشه کمتر بوده است.

تمایز آماری دو مرکز در جهت تورم

این در حالی است که در این مدت تورم نقطه ای بانک مرکزی به زیر 40 درصد رسیده و با کاهش 10 درصدی به 30 درصد رسیده است. این اتفاق به نوعی عدم همسویی مسیر قیمتی را در این دوره هفت ماهه نشان می دهد.

چند احتمال را در نظر بگیرید

برخی از تحلیلگران عموماً عدم هماهنگی آماری تورم بین مرکز آمار و بانک مرکزی را ناشی از مشکلات متعددی می دانند. برخی معتقدند مرکز آمار آمارهای شاخص قیمت را از اواسط هر ماه تا اواسط ماه بعد مقایسه می کند، اما ارزیابی بانک مرکزی به صورت ماهانه انجام می شود.

با رد این دلیل می توان گفت تورم یک نقطه به نوعی این اثر را پاک می کند و در نهایت فاصله بین دو آمار نباید بالا یا پایین باشد و به عبارت دیگر باید یک فاصله ثابت حرکت کنند.

دلیل دوم مهمتر است. دلیل ثانویه تفاوت آماری، تفاوت وزن سبدهای مصرفی است. بر اساس اطلاعات آماری بانک مرکزی، اهمیت مواد غذایی تقریبا 1 درصد بیشتر از آنچه مرکز آمار برای شاخص قیمت مصرف کننده در نظر گرفته است.

این ضریب در اطلاعات بانک مرکزی معادل 25.51 درصد و در محاسبات مرکز آمار مناطق شهری 24.53 درصد است.

پس از آن است که در بخش محل اقامت ضریب اهمیت مرکز آمار برابر با 07/38 درصد و 1 واحد درصد بیشتر از وزن این گروه در بانک مرکزی بود.

در نهایت می توان گفت که محوریت داده های مرکز آمار ایران بیشتر بر روی تغییرات است قیمت خانه و از سوی دیگر تورم ثبت شده در بانک مرکزی واکنش بیشتری به نوسانات قیمت مواد غذایی نشان می دهد.

در نهایت بررسی های آماری ماه های پایانی سال جاری نشان می دهد که اختلاف تورم در این دو قطب کاهش یافته و اکنون در حال تطبیق است.

از سوی دیگر برخی معتقدند تورم نقطه‌ای معیار دقیقی برای سنجش رشد قیمت نیست و برای مقایسه دقیق‌تر این تفاوت در آمار بانک مرکزی و مرکز آمار باید عوامل دیگری را نیز در نظر گرفت. اکو ایران وی همچنان بر این موضوع نظارت دارد و در صورت دستیابی به یافته های جدید در گزارش های آتی به این موضوع خواهد پرداخت.