این حوض به گونه ای بود که ضمن ایجاد زیبایی در میدان، رطوبت هوای اطراف خود را افزایش می داد و حتی عطر گیاهان و گل ها را در فضا پراکنده می کرد.
محمد ابراهیم خان این حوض را با روش «چشاب» بدون استفاده از گونیا، شغول و تراز ساخته است. یعنی به آب حوض نگاه کرد و تشخیص داد که سطح آن هم سطح است یا نه. به همین دلیل است که وقتی آب از ظرفیتش بیشتر می‌شد، به همه طرف حوض می‌ریخت، نه به یک طرف.
زمانی که «محمد ابراهیم خان آذربایجانی» در سال ۱۲۴۶ به دستور امیرکبیر شروع به ساخت میدان توپخانه کرد، حوض بزرگ هشت ضلعی نیز در وسط آن ساخت.
با این توصیف می توان گفت استخری که در این میدان ساخته شده از اولین استخرهایی بوده که در خیابان های تهران قدیم ساخته شده است و «نصرالله حدادی» کارشناس تهرانی نیز این موضوع را تأیید می کند. او می گوید: «تهران در گذشته 2 استخر داشت. یکی در میدان توپخانه و دیگری در میدان ارگ، دومی ویران شد».
مرحوم «جعفر شهری» پژوهشگر تاریخ تهرانی نیز در کتاب «تهران قدیم» درباره این حوض و نحوه آبرسانی به آن می گوید: «در وسط این (میدان توپخانه) حوض بزرگ هشت ضلعی ساخته شد که آب قنات جدید ناصری و سایر قنات‌هایی که باغ گلستان را آبیاری می‌کردند به آنجا منتقل می‌شد. آب این استخر سپس به حوض سبزه میدان و بخش‌های جنوب ارگ می‌رفت. در اطراف استخر مرکزی میدان، دو گذرگاه سنگفرش شده برای تردد مردم ایجاد شده و دو طرف استخر فنس کشی و باغبانی شده و با کاشت انواع درختان و گل های ایرانی و خارجی آن را به فضایی سرسبز و باصفا تبدیل کردند. بدین ترتیب میدان توپخانه شکل و نام خود را به «باغ گلشن» یا «باغ میدان» تغییر داد.
145 سال از ساخت حوض مرکزی میدان امام خمینی (ره) می گذرد و برخلاف ساختمان های اطراف آن نه تنها تخریب نشده، بلکه در سال های اخیر تغییرات بسیار کمی داشته است.
