بررسی تاثیر بذور هیبرید بر کیفیت و کمیت محصولات کشاورزی کشور

کارشناسان اصلاح بذر کشور بیان کردند: هر ساله بین 100 تا 250 میلیون دلار بذر اصلاح شده از خارج از کشور وارد می شود که بیشترین ارزش آن مربوط به بذر هیبرید است.

به گزارش ای بی اس نیوز، نهمین نشست ماهانه اتاق فکر و هفتمین نشست گروه ارتباطات بین الملل اندیشکده با موضوع چرخه نوآوری مرکز ایرانی الگوی اسلامی پیشرفت با حضور دکتر مریم گل آبادی و دکتر مریم گل آبادی برگزار شد. دکتر سید باقر محمودی.

وی تاکید کرد: در صورت حمایت جدی از بخش خصوصی از طریق ایجاد اتحادیه های صنفی و دسترسی قانونی بخش خصوصی به بانک های ژن و بازنگری در آیین نامه ها و دستورالعمل های مربوط به قانون بذر برای تشویق سرمایه گذاری در این صنعت می توان مشاهده کرد. رونق این صنعت اشتغال زایی و کارآفرینی در کشور بود.

یکی از اعضای هیات علمی موسسه تحقیقات اصلاحی و تحقیقاتی بذر چغندرقند گفت: زیرساخت ها باید توسط دولت و نیروی کار توسط شرکت های بخش خصوصی فراهم شود تا شاهد رشد تولید و انتخاب بذر در مقابل تولید گیاهان برگ سبز باشیم. . گیاهان و در نتیجه تولید محصولات باکیفیت به ویژه در فصل سرما سالی که وضعیت بارندگی بهتر است، امیدوار است.

در این نشست، مریم گل آبادی، دانشیار گروه ژنتیک و تولید گیاهی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان، با موضوع اهمیت، جایگاه و چالش های تولید بذر هیبرید اصلاح شده در ایران و سید باقر محمودی، دانشگاهی برگزار شد. عضو هیات علمی پژوهشکده اصلاح و تهیه چغندرقند با موضوع چالش ها و راهکارها تولید بذر فناوری در ایران به ایراد سخنرانی پرداخت.

وی ادامه داد: بذور اصلاح شده مقاوم به تنش های زیستی و غیرزیستی به ویژه در شرایط کم نهاده نقش بسیار مهمی در تولید دارند. کوددهی، تیمار بذر و پوشش دهی از عوامل پس از تولید بذر است که در افزایش ارزش بذر و بهبود تولید تا 30 درصد نقش دارد. در ایران سالانه بین 100 تا 250 میلیون دلار بذر اصلاح شده از خارج از کشور وارد می شود که بیشترین ارزش آن مربوط به بذر هیبرید است.

در ادامه این جلسه سید باقر محمودی عضو هیأت علمی پژوهشکده انتخاب و تهیه بذر چغندرقند گفت: امروزه بذر به عنوان مجموعه ای از دانش و دانش اولین و مهمترین نهاده تولید در کشاورزی محسوب می شود. فن آوری ها و نه به عنوان یک کالا. در برخی از محصولات زراعی مانند چغندرقند یا کلزای زمستانه و در برخی مناطق تنها بذر مناسب به عنوان عامل تولید محصول در نظر گرفته می شود.

دانشیار گروه تولیدات گیاهی و ژنتیک دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان وضعیت تولید بذر در کشور را نامطلوب دانست و گفت: برای چهار محصول خیار، گوجه قرمز، فلفل و بادمجان در بهترین وضعیت قرار داریم. نسبت به سایر محصولات کشاورزی در زمینه صادرات نیز این محصولات از ارزشمندترین محصولات کشاورزی هستند. بذور هیبرید به دلیل هزینه های بالای تولید توسط کشاورزان در تولیدات گلخانه ای استفاده می شود زیرا کشاورزان از بذرهای ناشناخته ای که از تولید خود در هکتار مطمئن نیستند استفاده نمی کنند.

گل آبادی تاکید کرد: در مجموع تلاش برای تولید این بذرها در کشور علاوه بر تامین امنیت غذایی، اشتغالزایی، جلوگیری از خروج ارز، تحریم و تولید بذر مناسب را در پی خواهد داشت.به شرایط اقلیمی ایران و با هزینه کمتر . خوشبختانه تولید بذر هیبرید صیفی در ایران آغاز شده و اولین محصولات آن وارد بازار شده و مورد استقبال کشاورزان قرار گرفته است اما تا رسیدن به خودکفایی و عرضه ملی بذر باید فراز و نشیب هایی را طی کنیم.

وی گفت: برای تولید بذر هیبریدی در داخل، سرمایه بسیار کمتری نسبت به هزینه واردات بذر خارجی مورد نیاز است. نوسانات قیمت ارز باعث سردرگمی در بازار بذر هیبریدی وارداتی به کشور شده است.

وی ادامه داد: بذرهای هیبرید به دلیل ماهیت تولید از بذرهای دیگر محبوبیت بیشتری دارند و ارزش ریالی آن نیز بالاتر است. بذر هیبرید از تلاقی دو والد پدر و دام تولید می شود و ویژگی های مکمل هر دو والدین را دارد. معمولاً این ارقام عملکرد و کیفیت محصول بالاتری نسبت به سایر انواع بذر دارند. عرضه بذر هیبریدی مصرفی در کشور هم از طریق واردات و هم با اصلاح و تولید آن در داخل کشور قابل انجام است. متاسفانه اکثر بذرهای هیبریدی مصرفی در کشور در فصل تابستان و سبزیجات و گل های زینتی با قیمت بالایی وارد کشور می شود و اگر بنا به دلایلی امکان واردات بذر وجود نداشته باشد، تولید بخش کشاورزی به خطر می افتد.

محمودی با اشاره به وضعیت تولید بذر در کشور گفت: نیاز سالانه بذر کشور دو میلیون تن است که از این میزان در سال 1398 529 هزار تن تولید و 6 هزار تن وارد شده است. آیا این بدان معناست که تنها ۲۵ درصد نیاز بذری کشور تامین شده و ۷۵ درصد مابقی به صورت بذر توسط کشاورزان کاشته شده است، در حالی که تفاوت بذر و دانه از خاک تا آسمان است؟ 110 میلیون دلار برای واردات بذر به کشور هزینه شد. در حال حاضر زیرساخت های پرورش بذر در کشور نداریم، البته 46 شرکت ملی بذر را تکثیر می کنند. از این تعداد 12 تا 13 شرکت توانایی اصلاح بذر را دارند. سیستم تولید و اصلاح بذر کشور کاملا دولتی است.

وی گفت: تولید بذر هیبریدی صفیات و برنج در انحصار چند شرکت آمریکایی است. یکی از معتبرترین شرکت های آمریکایی در این زمینه 23 درصد از بازار جهانی تولید بذر را در اختیار دارد. گردش مالی شرکت های خارجی فعال در این بخش بسیار بالاست، به عنوان مثال در سال 2017 درآمد یکی از این شرکت ها بالغ بر 11 میلیارد دلار بوده است. این شرکت ها سیاست ادغام را اعمال می کنند. دلیل آن بزرگتر شدن و گرفتن سهم بیشتری از بازار جهانی بذر است.

محمودی ادامه داد: تولید بذر هیبرید عوارضی دارد که باعث گرانی آن می شود. دانش تولید بذر هیبرید در ایران موجود است. اگر به دلایلی امکان صادرات بذر به ایران وجود نداشته باشد، اکثر محصولات زمستانه مانند کلزا، چغندرقند، پیاز، گوجه فرنگی و کلم با ارقام داخلی داخلی قابل کشت نیستند.

گل آبادی سطح زیر کشت کشاورزی را 20 هزار هکتار اعلام کرد و از برنامه های دولت برای افزایش این میزان به 70 هزار هکتار خبر داد.