ضعف نظری عدالت سلامت در تمامی ارکان تصمیم گیری قابل مشاهده است

لازم به ذکر است این نشست نود و هفتمین نشست علمی-تخصصی و با عنوان عدالت در نظام سلامت (پیامدهای برنامه هفتم توسعه) است که در روز چهارشنبه مورخ 20 آبان ماه 1401 از ساعت 10 الی 12 برگزار گردید. به همت اداره آموزش و ترویج پژوهشگاه، توسعه و پیش بینی با حضور کارشناسان کشوری و استانی انجام شد.

این محقق در خصوص ابزار تحقق عدالت سلامت، مدل پوشش سلامت را برای همه تجویز کرد و گفت: این در حالی است که نیمی از جمعیت جهان از خدمات جامع سلامت بهره مند نیستند. طبق مطالعات انجام شده، سالانه 100 میلیون نفر در سراسر جهان برای جبران هزینه های درمان فقیر می شوند.

به گزارش خبرنگار حوزه اقتصاد و کارآفرینی خبرگزاری آنا، نود و هفتمین نشست علمی و تخصصی به دبیری سید موسی طباطبایی لطفی; مدیرکل دفتر سنجش، فناوری، تدوین استانداردها و تعرفه های بهداشتی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و همچنین با سخنرانی علی منتظری; علیرضا علیایی منش، رئیس و عضو شورای علمی پژوهشکده علوم بهداشتی جهاد دانشگاهی؛ رئیس مرکز تحقیقات عدالت سلامت و معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی تهران و با حضور فعال دانشمندان، پژوهشگران، دانشگاهیان، اتاق‌های فکر، کارشناسان، مدیران و کارشناسان دستگاه‌های اجرایی کشوری و استانی به صورت مجازی برگزار شد.

وی ضمن اشاره به سخنان شهید مطهری در خصوص عدالت، به کتاب عدل الهی اشاره و خاطرنشان کرد: طبق آموزه های این کتاب، اگر چیزی درست باشد، اسلامی نیز هست. عدالت خود اصالت دارد و اگر چیزی ناحق باشد ضد اسلامی است.

علیایی منش گفت: با وجود اینکه شاخص امید به زندگی در سال های پس از انقلاب افزایش یافته است، اما هرمزگان و ایلام از امید به زندگی خوبی در بین استان های کشور برخوردار نیستند. البته شاخص مرگ و میر مادران بعد از انقلاب اسلامی همیشه کاهش داشته است.

این استاد دانشگاه با اشاره به سیاست های کلی ابلاغی مقام معظم رهبری در خصوص بهداشت و درمان افزود: در بند 10 این سیاست ها به طور مستقیم به هدف تامین عدالت و ارتقای سلامت اشاره شده است. با این وجود، ما باید سعی کنیم این مفهوم را به لحاظ نظری با نخبگان در میان بگذاریم.

وی ضمن اشاره به موضوع عدالت در سلامت، توجه به عدالت در سلامت را ضروری دانست و افزود: جوهره عدالت در سلامت شامل توجه به عدالت اجتماعی، رفع موانع برای طردشدگان از جامعه و مشروعیت بخشیدن به این است که سلامت یکپارچه نیست. ابعادی دارد و باید در تمام ابعاد آن مورد توجه قرار گیرد وی خاطرنشان کرد: کاهش سلامت به ساخت بیمارستان، ظهور عدالت نیست. جوهر عدالت سلامت این است که سلامت را چند بعدی بدانیم.

وی در پایان تاکید کرد: برای انجام اصلاحات واقعی و حرکت به سمت عدالت باید به حوزه سلامت توجه ویژه شود.

وی در پایان تاکید کرد: مسائل تغذیه، مسکن، محیط زیست، حمل و نقل و مسائل اقتصادی همه به سلامت مربوط می شود و عدالت سلامت به همه این موارد توجه دارد نه اینکه صرف ساخت بیمارستان شود. بنابراین باید سیاست ها را طوری تنظیم کنیم که حاشیه نشینان از حداقل سلامت برخوردار باشند و سیاست های برنامه کشور در راستای ایجاد این نظم هماهنگ باشد.

منتظری با توجه به تعریف سازمان جهانی بهداشت از عدالت سلامت گفت: هرگونه اختلاف ناعادلانه، قابل اجتناب، قابل اصلاح و درمان که منجر به بی عدالتی در سلامت شود، ظلم محسوب می شود. بنابراین به طور کلی عدالت در سلامت به این معناست که همه بتوانند تا حد امکان از سلامت بهره مند شوند.

در ابتدای این نشست، علی منتظری؛ رئیس و عضو هیأت علمی پژوهشکده علوم بهداشتی جهاد دانشگاهی به عنوان سخنران اصلی گفت: ضعف نظری در رابطه با عدالت در حوزه بهداشت و درمان وجود دارد. بنابراین معتقدم این ضعف نظری عدالت سلامت در تمامی ارکان تصمیم گیری قابل مشاهده است.

وی نسبت به موضوعات ارائه شده در این نشست ابراز امیدواری کرد و گفت: داده های موجود می تواند چراغ راه محققین حوزه تحقق عدالت در نظام سلامت باشد. عدالت توسط سیاست شکل می گیرد، اما باید توجه داشت که تمرکز بر عدالت در حوزه سلامت نباید موجب تضعیف عدالت در حوزه های دیگر مانند حوزه درمان شود و همچنین فراموش کرد که حوزه پردازش خدمات بهداشتی و درمانی هزینه بیشتری نسبت به سایر حوزه ها دارد. بخش ها

این محقق حوزه سلامت ادامه می دهد: برای مقابله با بی عدالتی های بهداشتی باید سلامت را کنار بگذاریم. به عنوان مثال، تاکید بر حل مشکلات ناشی از تصادفات باید در بخش صنعت ادامه یابد و خودروسازان را به تولید خودروهای ایمن تشویق کند. در واقع برای تحقق عدالت سلامت، مردم و سیاستگذاری دو طرفی هستند که باید از حضور مردم در این عرصه استفاده کنیم. علاوه بر این، ما باید پوشش جهانی بیمه و منابع را بر روی هزینه های «پیشگیری» متمرکز کنیم تا هزینه های «درمان».

سید موسی طباطبایی لطفی; مدیرکل دفتر ارزشیابی، فناوری، تدوین استانداردها و تعرفه های بهداشتی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در ابتدای این جلسه خواستار تاثیر این جلسات بر برنامه هفتم توسعه شد و افزود: بحث عدالت در حوزه بهداشت و درمان باید با جدیت پیگیری شود و بسترهای لازم برای پیشبرد بیشتر در راستای تحقق عدالت در این زمینه فراهم شود.

وی ضمن اشاره به مطالعه انجام شده در چارچوب بازنگری نظام سلامت کشور، ادامه داد: در تامین مالی نظام سلامت مشکلات زیادی داریم که باید برای این امر به طور ویژه فراهم شود. از سال 2017، دولت سهم خود را در بخش بهداشت کاهش داده است، اگرچه سهم مردم در این بخش کمتر از 50 درصد است. ما با پدیده فقیر شدن هزینه ها در حوزه سلامت مواجه هستیم. این در حالی است که خانواده های روستایی با هزینه های طاقت فرسای بهداشت و درمان دست و پنجه نرم می کنند که البته نقش تحریم های ناعادلانه غرب در افزایش این هزینه آشکار و روشن است.

دکتر علیایی منش ضمن اشاره به مشکلات موجود در نظام سلامت کشور، درمان محوری در نظام سلامت را انحراف در تزریق منابع دانست و گفت: اگر یک دلار برای پیشگیری هزینه کنیم، از هزینه 1500 دلاری برای درمان اجتناب می کنیم.

ما در زمینه تامین مالی نظام سلامت مشکلات زیادی داریم که باید به شکل خاصی با آن برخورد شود. از سال 2017، دولت سهم خود را در بخش بهداشت کاهش داده است، اگرچه سهم مردم در این بخش کمتر از 50 درصد است. ما با پدیده فقیر شدن هزینه ها در حوزه سلامت مواجه هستیم

وی ضمن تاکید بر نابرابری در سلامت ادامه داد: هر شکلی از تنوع در سلامت مردم را می توان نابرابری سلامت نامید. البته شاید این نابرابری ها ناشی از انتخاب افراد باشد، شاید یک عامل ژنتیکی وجود داشته باشد یا شاید عامل زمان تاثیرگذار باشد.

برابری در سلامت به این معنی است که همه می توانند تا حد امکان از سلامت بهره مند شوند.

این محقق ضمن اشاره به بی عدالتی در کشورهای مختلف جهان، خاطرنشان کرد: مرگ مادران و کودکان در کشورهای توسعه نیافته بیشتر از کشورهای توسعه یافته مشاهده می شود و در این کشورها 200 نفر از اقشار پایین جامعه دچار این مشکل هستند. بیشترین خسارت از این منطقه . این وضعیت بی عدالتی بین کشورها و همچنین در داخل کشورها وجود دارد. به عنوان مثال، در لندن از شرق به غرب هنگام استفاده از تیوب، طبق مطالعات انجام شده، هر ایستگاه امید به زندگی را یک سال کاهش می دهد.