پشت صحنه آزادی اسرا در ایران و عراق

این بار در 17 آگوست، ایرانی ها به نامه صدام پاسخ تند دادند و در آن اظهارات تهدید آمیز تکرار شد: اگرچه نامه اصلی علی الظاهر به منظور پیشبرد مذاکرات صلح تهیه شده بود، اما برخی از مطالب آن مایه تاسف است… بازگشت تاخیر دو ماه پیش برای خروج از سرزمین های اشغالی ایران پیش بینی شده است که غیرقابل توجیه است. زیرا می توان آن را در یک یا دو روز انجام داد. برخلاف سه ماه آزادی زندانیان… بی شک در شرایط و شرایط مذاکرات صلح، حمله غیرقابل تصور به کشور همسایه (کویت) می تواند اعتماد ما را تضعیف کند…

صدام شوکه شد

دو سال پس از پایان جنگ، اولین گروه 1000 نفری اسرای ایرانی در 5 مرداد 1369 از مرز خسروی وارد ایران شدند و روز بعد همین تعداد اسیر عراقی به کشور خود بازگشتند.

در نهایت 55 هزار و 438 اسیر عراقی در 103 مرحله و 39 هزار و 417 اسیر ایرانی در 70 مرحله مبادله شدند. عراق و ایران از آزادی زندانیان باقی مانده خودداری کردند. چون ادعا می کردند که پناهنده شده اند. در مجموع 574 اسیر ایرانی در دوران اسارت شهید یا جان باختند و حدود 500 نفر از آنها پناهنده شدند.

بر خلاف جنگ ایران و عراق، شورای امنیت سازمان ملل متحد چند ساعت بیشتر از اشغال کویت چشم پوشی نکرد. سرعت شورای امنیت به حدی بود که صدام تعجب کرد.

دلیل مخالفت مقامات ایران با دیدار با صدام

در جریان جنگ، ده ها هزار سرباز و سرباز از هر دو کشور نیز ناپدید شدند و از سرنوشت برخی از آنها حتی پس از سقوط صدام حسین و فروپاشی رژیم بعث اطلاعی در دست نبود. در سال 1380، عراق 6000 نفر و ایران 3000 مفقود شده بودند که به احتمال زیاد شامل آمار پناهندگان از هر دو کشور می شود.

برخی از زندانیان دو طرف پناهنده شدند

آزادی اسرا

به این ترتیب زندانیان هر دو کشور به تدریج آزاد و به سرزمین های خود بازگردانده شدند. در پایان شهریور 1369 از هر کشور در مجموع 40000 اسیر و در مجموع 80000 اسیر آزاد شدند و تبادل اسرا از آن تاریخ متوقف شد.

حسین علایی، تاریخ تحلیلی جنگ ایران و عراق، جلد دوم، مؤسسه انتشارات مرض و بوم، چاپ دوم، 1401ق.

با آرزوی موفقیت برای رهبران ایران

اکبر هاشمی رفسنجانی اعتدال و پیروزی خاطرات هاشمی رفسنجانی در سال 69

با وجود برقراری روابط سیاسی بین دو کشور تا سال 1380، کمیسیون اسرای جنگی ایران تعداد اسرای ثبت شده با اسناد و مکاتبات در عراق را حدود 3000 نفر تخمین می زند و 9000 اسیر عراقی به ایران گریخته اند.

عراق که تحت فشارهای بین المللی و نگران از تحریک ایران برای حمله به آن بود، نامه ای دیگر به ایران نوشت و همه سخنان خود را پس گرفت. صدام قرارداد 1975 الجزایر را پذیرفت و اعلام کرد که از خاک ایران عقب نشینی می کند و اسرا را مبادله می کند.

سه روز پس از حمله به کویت، صدام خطاب به ایران نوشت: ما همه این اقدامات را نه تنها برای تاکید بر تمایل خود برای صلح انجام داده ایم، بلکه بر علاقه خود برای دستیابی به صلح در اسرع وقت تاکید کرده ایم تا دو کشور و دو ملت بتوانند به هم برسند. ایجاد. از گردباد تحولات و تحولات منطقه و جهان و حوادث خطرناک احتمالی دوری کنید.

با این توافق، ارتش عراق بر اساس معاهده 1975 تحت نظارت گروه نظارت نظامی سازمان ملل متحد ظرف پنج روز تا 30 مرداد 1369 به مرزهای شناخته شده بین المللی عقب نشینی کرد و از اشغال حدود 2663 کیلومتر مربع از خاک ایران دست کشید. قبل از شروع جنگ، 740 علامت مرز بین دو کشور وجود داشت که بیشتر آنها در طول جنگ از بین رفتند. در جریان این عقب نشینی تلاش شد تا نیروهای دو طرف در پشت پاسگاه های مرزی مستقر شوند.

به گزارش خبرنگار ای بی اس نیوز، تاریخ و اندیشه، 22 تیرماه 1398، نمایندگان ایران و عراق برای اولین بار بدون حضور دبیرکل در مقر سازمان ملل متحد مذاکره کردند. مذاکره بی فایده بود. در همان روزها صدام حسین او با کویتی ها درگیری لفظی داشت و می خواست هر چه زودتر تکلیف صلح با ایران را مشخص کند.

با خروج عراق از سرزمین های اشغالی ایران و آزادی زندانیان دو طرف، روابط دو کشور به عادی سازی نزدیک شده است. با ادامه این روند، شورای عالی امنیت ملی ایران تصمیم به تجدید روابط با عراق و برقراری ارتباط تلفنی بین دو کشور و بازگشایی سفارت عراق در تهران گرفت. با این تصمیم روابط سیاسی ایران و عراق در سطح عملیاتی برقرار شد.

عراق همچنین اعلام کرد که برخی از اسرای ایرانی از بازگشت به ایران خودداری کردند. 2000 اسیر ایرانی در دوران اسارت در زندان های عراق جان باختند.

هاشمی رفسنجانی درباره این نامه می نویسد: صدام در نامه خود جمله ای نوشته بود که از ما سؤال می کرد. نوشت ما با شما 800 کیلومتر مرز دریایی داریم. عربستان، قطر و بحرین را بگیرید. ما با استقرار صدام در جنوب خلیج فارس موافق نبودیم.

اما مقامات ارشد ایران به این نتیجه رسیدند که دیدار مستقیم با صدام بیهوده است. هاشمی رفسنجانی رئیس جمهور وقت و رئیس اتاق جنگ ایران در این باره نوشتند: صدام معتقد بود اگر دور هم بنشینیم مشکلات حل می شود. ما منتظر ماندیم تا مطمئن شویم که قرار نیست از آن سوء استفاده شود. وقتی با شواهدی متوجه شدیم که این مسائل به کویت بازمی گردد، دیگر مناسب نبود با او ملاقات کنیم. چون عراق می‌توانست بگوید در دیدارهایی که با ایران برگزار شد، ما درباره کویت هم بحث کردیم و آنها (ایرانی‌ها) با آن موافقت کردند. برای صدام و حزب بعث خیلی راحت بود که دروغ بگویند. ما در کنسرت بازی کردیم. ابتدا موضوع در وزارت امور خارجه بررسی شد. اگر کافی نبود در شورای امنیت ملی مطرح می شد و اگر لازم بود با سران قوا در میان می گذاشتیم. رهبران معمولا متن نامه ها را با دقت می خواندند و در شورای امنیت بررسی می شد و در داخل دولت رایزنی می شد.

عراق و کویت در سال 1923 قرارداد مرزی امضا کردند و عراق کویت را به عنوان یک کشور مستقل به رسمیت شناخت. اما حالا طارق عزیز وزیر امور خارجه عراق می گوید کویت تا سال 1913 بخشی از عراق بود و انگلیسی ها این سرزمین را از عراق جدا کردند و رژیم جعلی را در دست چند شیوخ ورشکسته ایجاد کردند. صدام همچنین گفت که تاریخ به ما ثابت کرده است که کویت بخشی از کشور ماست.

همچنین عراق موافقت کرده است که از این روز به بعد، اسرای جنگی به هر تعداد که در عراق و ایران و آن سوی مرزهای زمینی و آن سوی خانقین قصرشیرین و سایر وسایل مورد توافق در اسارت هستند، مبادله شود. شروع

بازدیدهای طارق عزیز و علی اکبر ولایتی وزیر خارجه ایران صدام را راضی نکرد. در 17 مرداد 1369 صدام نامه دیگری به ایران نوشت و ضمن تاکید بر دیدار سران دو کشور، پیشنهاداتی را به نفع ایران مطرح کرد و نامه خود را اینگونه به پایان رساند: با آرزوی بهترینها برای شما و از طریق شما برای رهبری ایران

تصمیم عراق بازتاب گسترده ای در جهان داشت که به عنوان شکست صدام و پیروزی ایران تلقی شد. آزادی زندانیان و بازگشت آنها به شهرهای ایران نگرانی های بسیاری را برانگیخته است.

حمله ناگهانی به کویت

عراق در اوت 1969 به طور ناگهانی به کویت حمله کرد و آن کشور را برای یک روز اشغال کرد.

منابع: