تلاش برای ایجاد ترتیبات اقتصادی جدید توسط سازمان شانگهای
این تحلیلگر امور بین الملل در توضیح افق های پیش روی سازمان همکاری شانگهای گفت: “علاوه بر مسائل امنیتی ، سازمان همکاری شانگهای به تدریج بر گسترش روابط در زمینه های دیگر مانند سوالات اقتصادی و فرهنگی تمرکز کرده است”. با توجه به وسعت قلمرو آن و جمعیت کشورهای عضو ، امروزه بزرگترین سازمان بین المللی بعد از سازمان ملل متحد است. یکی از اهداف این سازمان ایجاد نظم اقتصادی و سیاسی بین المللی جدید است. سازمان همکاری شانگهای می تواند مبنای همکاری های اقتصادی بلند مدت باشد. نفوذ سیاسی و امنیتی سازمان همکاری شانگهای در منطقه آسیای میانه می تواند راه را برای تحول منطقه به سوی جامعه ای امن و ترتیبی که به موجب آن کشورها می توانند با امنیت بیشتر از نظر اقتصادی و تجاری برخورد کنند ، هموار سازد.
وی افزود: “به عنوان مثال ، گرچه چشم انداز استراتژیک روسیه در مورد سازمان همکاری شانگهای بیشتر تحت تأثیر سیاست های استراتژیک آن برای قرار گرفتن در حاشیه و ایجاد تعادل در اوراسیا بوده است ، اما چشم انداز استراتژیک چین در مورد سازمان همکاری شانگهای بیشتر متأثر از رویکرد استراتژیک آن برای افزایش قدرت اقتصادی و توانبخشی ظرفیت و توسعه این کشور است. این موضوع برای ایران در بلند مدت نیز اهمیت دارد ، زیرا ایران می تواند با چشم انداز راهبردی به ایجاد ظرفیت استراتژیک و قدرت اقتصادی در داخل این سازمان ادامه دهد.
قربانی پتانسیل اقتصادی شانگهای برای ایران این بود: همکاری با همسایگان در زنجیره های اقتصادی و کالایی جهان ، ایجاد پیوندها و پیوندهای ترانزیتی و ترانزیتی و انتقال برق و گاز به کشورهای شرق ، افزایش تجارت و مبادلات متقابل. با کشورهای آسیای مرکزی و تأمین امنیت انرژی برای نیازهای اقتصادی این کشورها از جمله چین و هند ، که می تواند منافع زیادی برای ایران به همراه داشته باشد.
این تحلیلگر امور بین الملل در پاسخ به این س ofال که ایران و وزارتخانه های مربوط چه چارچوب ها و رویکردهایی را باید برای استفاده از قابلیت های سازمان همکاری شانگهای ایجاد و اتخاذ کنند. مشارکت در این سازمان ما همیشه تجربیات منفی همکاری در ترتیبات منطقه ای و بین المللی داریم و داستانهای موفقیت چندانی نداریم. اگر ما آنها را در داخل دنبال کنیم ، بیشتر شکست ها به دلیل تضاد منافع در صنعت است ، که هدف اصلی انجام این معاملات را نادیده می گیرد.
وی ادامه داد: وزارت کشور و شورای امنیت ملی پس از وزارت خارجه به دلیل اهمیت موضوعات امنیت سیاسی در دستور کار خود از اهمیت اساسی در مشارکت ایران در این سازمان برخوردارند. قوه قضائیه نیز به پیشرفت مشارکت کشور ما در این سازمان کمک می کند. نهادها و نهادهای اقتصادی باید بتدریج از بستر برای وارد شدن به همکاری های اقتصادی و تجاری استفاده کنند. اما من معتقدم که سازمان همکاری شانگهای نه مسائل اقتصادی و تجاری را در دستور کار خود دارد ، نه در اهداف و اولویت های فعلی خود ، و ما نباید آن را به افراط و تفریط برسانیم. به نظر نهادهای مربوطه و همچنین کارشناسان ، آنها نباید چشم انداز اقتصادی و انتظارات از این عضویت را تشکیل دهند ، و این یک اشتباه استراتژیک است. ما باید تمهیداتی را برای افزایش همگرایی سیاسی-امنیتی با جهان شرق و قدرتهای نوظهور این سازمان ببینیم و در اطراف آن باید از توسعه به منظور همکاری اقتصادی استقبال کنیم.
قربانی در پاسخ به این سوال که اهمیت توافقنامه شانگهای از نظر ظرفیت اقتصادی برای جمهوری اسلامی ایران چقدر است ، گفت: “سازمان همکاری شانگهای از نظر سیاست و امنیت اهمیت بیشتری دارد و در ابتدا با بنابراین ، مسائل اقتصادی ، تجاری و فرهنگی در وهله اول برای این سازمان در اولویت نبود.
وی ادامه داد: “در اواسط دهه 1990 ، چین ، روسیه و چندین کشور آسیای مرکزی یک سری اختلافات مرزی را حل کردند. در نتیجه این همکاری و سرانجام با پیوستن ازبکستان ، سازمان همکاری شانگهای در سال 2001 تأسیس شد. اولین اولویت سازمان همکاری شانگهای ، بر اساس ماهیت سازمان همکاری تجاری و منشور آن ، سیاست و امنیت غیر سنتی است. مسائل و به قول چینی ها ، مقابله با سه “شر” تجزیه طلبی ، افراط گرایی و تروریسم. این به شدت با آنچه در دستور کار سازمان های سنتی امنیت جمعی نظامی مانند ناتو است ، که قبلاً ورشو را هدف قرار داده بود ، متضاد است.
قربانی گفت اگرچه توسعه همکاری های اقتصادی و تجاری در رابطه با ترتیبات ذکر شده مهم است ، اما در حال حاضر اولویت و دستور کار جدی سازمان شانگهای نیست و با توجه به مسائل و مشکلات جدی و رقابت سیاسی و نظامی ، امکان گسترش سریع در قالب این توافقنامه ها. وی گفت: “بیشتر اخبار اقتصادی و تجاری که از سازمان همکاری شانگهای شنیده ایم بیشتر در قالب مذاکرات و جلسات دوجانبه در اطراف اجلاس بوده است و بسیاری از مردم به اشتباه تصور می کنند که ما عضو یک سازمان اقتصادی و تجاری شده ایم تا سیاسی. و امنیت یکی این یک تصور غلط است و ما باید آن را اصلاح کنیم.
وی در توضیح رویکرد ایران نسبت به این سازمان گفت: “من فکر می کنم تمرکز ایران باید بیشتر بر همگرایی سیاسی و امنیتی و همچنین مسائل اقتصادی و تجاری مانند یکی از اهداف مهم ما در سازمان همکاری شانگهای باشد. تصور نمی شود که همه کشورها در ترتیبات بین المللی تفاوت داشته باشند ، اما به نظر نمی رسد که از همان ابتدا توجه ما را از هدف اصلی سازمان منحرف کنیم. ما از نظر فنی یک مسیر دشوار برای عضویت کامل داریم و به نفع ماست که سند تأییدیه سازمان و درخواست های امضا را بررسی کرده و با تمرکز بر موضوعات ، سیاست ها و امنیت ، همگرایی را افزایش دهیم.
جمهوری اسلامی ایران در آخرین اجلاس سازمان همکاری شانگهای به عنوان عضو دائم این توافقنامه همکاری پذیرفته شد. علاوه بر اهمیت این موضوع از نظر روابط بین الملل و گسترش دیپلماسی و همکاری ایران با کشورهای آسیای میانه ، مهمترین اولویت افکار عمومی در داخل کشور مزایای اقتصادی این سازمان است. مزایایی که با برنامه ریزی خوب ، ایجاد بسترهای مربوطه و فعال شدن نهادهای مرتبط در کشور امکان پذیر خواهد بود.
در همین راستا ، در مصاحبه ای با دکتر وحید قربانی ، مدیر گروه سیاست خارجی موسسه تحقیقات استراتژیک شورای تشخیص فرصت ، شرایط مورد نیاز برای بهره مندی ایران از مزایای پیوستن به سازمان همکاری شانگهای را مورد بحث قرار دادیم.
ضرورت مدیریت انتظارات افکار عمومی و نخبگان سازمان شانگهای