اگر دجله و فرات آبیاری نشود، ریزگردها قطع نمی شود

این کارشناس آب با اشاره به حل این چالش گفت: طبق قوانین بین المللی کشورها در این گونه موارد به مراجع بین المللی مانند دادگاه لاهه یا سازمان ملل شکایت می کنند و در نهایت تصمیم گیری می شود. مشکلاتی مانند رودخانه مکونگ در ویتنام و رودخانه های مشترک بین هند و پاکستان نمونه هایی از راه حل های این مشکلات در مجامع بین المللی است که می توان به همین شکل به آنها اشاره کرد و با آنها برخورد کرد.

وی افزود: برخی از کشورهای بالادستی مانند ترکیه این قرارداد را امضا نمی کنند، اما کشورهای پایین دستی مانند سوریه و عراق امضا کرده اند. در واقع نمی توان به این قرارداد استناد کرد. عرف بین المللی به ما می گوید که به جریاناتی که در گذشته در منطقه حاکم بوده احترام بگذاریم. در کشور پایین دست (عراق) دشت بین النهرین وجود دارد که در آن تالاب های متعددی مانند تالاب ترشار وجود دارد. این تالاب از ابتدای پیدایش اکوسیستم پایدار بوده و عمدتاً از دجله و فرات تغذیه می شده است.

دجله و فرات به طور کامل تحت کنترل ترکیه است

وی در عین حال با بیان اینکه عرف بین‌المللی حکم می‌کند که اکوسیستم پایین دست باید پایدار بماند، افزود: 60 درصد حق آبه دجله از ترکیه، 30 درصد از عراق و 10 درصد از ایران تامین می‌شود. ترکیه مخازنی با سدهایی ساخته است که در بالادست دجله ساخته شده است که بزرگترین آنها سد ایلیسو است و همچنین دو پروژه توسعه کشاورزی به نام های گپ و دوپ که اجازه نمی دهد دجله و فرات به پایین دست جاری شود. سیاست های ترکیه در دجله و فرات به طور کامل اجرا می شود و تمام آبراه ها در اختیار این کشور است. دجله 50 میلیارد متر مکعب و فرات 30 میلیارد متر مکعب آب دارد. فرات تنها با ظرفیت سد آتاتورک که 40 میلیارد متر مکعب آب دارد، کاملا کنترل می شود. همچنین 60 درصد آب دجله یا معادل 25 تا 30 میلیارد متر مکعب در کنترل ترکیه است. .

هر چه آب کمتر باشد، گرد و غبار ریز بیشتر می شود

موسوی در پایان به مسائل ملی نیز اشاره کرد و تاکید کرد: نکته مهم این است که باید در داخل کشور الگو باشیم. اگر تالاب های ما در داخل کشور خشک باشد نمی توانیم منتظر خارجی ها باشیم. تالاب های ما باید در داخل زنده و پایدار باشند.

محسن موسوی خوانساری در گفت وگو با ای بی اس نیوز وی با اشاره به دستورالعمل تخصیص آب بین کشورهای بالادست و پایین دست، خاطرنشان کرد: قانون خاصی برای تخصیص آب بین کشورهای بالادست و پایین دست وجود ندارد. در حقوق بین الملل تنها یک قانون در این زمینه وجود دارد و آن توافق نامه 1997 در نیویورک است. بر اساس این قرارداد حق حیات زیست محیطی باید از بالادست تا پایین دست تامین شود.

این کارشناس آب با اشاره به تاثیر آب های زیرین دجله و فرات بر معضل ریزگردها در منطقه گفت: زمانی که تالاب ها پر از آب نشود گرد و غبار ایجاد می شود. در واقع منشا گرد و غبار در عراق فقط تالاب هورالعظیم نیست. حدود 35 تالاب دیگر در عراق و سوریه وجود دارد که خشک شده و تاثیر بیشتری در تشکیل گرد و غبار دارد. سرچشمه های خارجی گرد و غبار عمدتاً در عراق و سوریه قرار دارند و علت ایجاد آنها خشک شدن تالاب ها و عدم سرازیر شدن آب از دجله و فرات به عراق و سوریه است.

موسوی افزود: ایران همواره تلاش کرده است نیمی از نهرهای آب را به عراق بفرستد و حق پایین دست را رعایت کند، اما عراق موضوع اکثر آب دجله و فرات را رها کرده و از بخش کوچکی از آب به ایران شکایت می کند. آب دجله.» در حالی که ایران هیچ شاخه فرات ندارد و بخش کوچکی از شاخه های دجله دارد.

حل مشکل آب نیازمند همکاری کشورهای مشترک المنافع است

یک کارشناس آب با اشاره به رسم بین المللی تقسیم آب بین کشورهای بالادست و پایین دست، گفت: اگر سیاست های آبی ترکیه ادامه یابد و آب کافی از دجله و فرات جریان نداشته باشد، مشکل ریزگردها در منطقه باقی خواهد ماند.

وی درباره وضعیت تالاب هورالعظیم نیز گفت: یک سوم تالاب هورالعظیم در ایران و دو سوم در عراق است. یک سوم ایران که باید آب خود را از کرخه تامین کند، خشک است. کرخه باید یک میلیارد و 400 میلیون متر مکعب آب هورالعظیم ایران را تامین کند تا این قسمت از تالاب به اکوسیستمی پایدار دست یابد. این در سال 1398 محقق شد، اما در عراق که بسیار بزرگتر است، همیشه خشکسالی وجود داشته است. هور بزرگ عراق آب خود را از دامنه‌های دجله می‌گیرد که نسبت به قبل خشک‌تر و کم‌آب‌تر است.

وی افزود: راه حل اصلی این است که چهار کشور ترکیه، عراق، ایران و سوریه دور یک میز بنشینند و با تشکیل RBO (حوضه آب مشترک) به تبادل نظر بپردازند. خوشبختانه اخیراً مذاکراتی بین سازمان محیط زیست و وزارت امور خارجه و نهادهای مسئول در کشورهای همسایه انجام شده است که ای کاش زودتر انجام می شد. ما از دو جهت با ترکیه منافع مشترک داریم. ترکیه هم حوضه دجله و فرات و هم حوزه ارس را با ما مشترک است. سیاست آبی ترکیه در منطقه ارس هنوز کامل نشده و قرار است ایران، ترکیه، آذربایجان و ارمنستان نیز RBO در این منطقه تشکیل دهند.