از سوی دیگر، دیپلماسی علمی از تعامل بین دانشمندان و دیپلمات ها شکل می گیرد. القای «دیدگاه علمی» در دیپلمات ها و «دیدگاه دیپلماتیک» در دانشمندان، گفتگو را برای حل اختلافات تسهیل می کند.
در ادامه بیشتر به طرح دیپلماسی علم هسته ای برای توسعه همکاری های منطقه ای به ویژه بین ایران و جهان عرب می پردازم.
به گزارش ای بی اس نیوز، متن کامل سخنرانی علی اکبر صالحی در این همایش که برای اولین بار به زبان فارسی منتشر می شود به شرح زیر است:
خروج دولت قبلی آمریکا از برجام، این توافق را در آستانه فروپاشی قرار داده است. این توافق بدون واکنش و موضع منطقی ایران فسخ می شد. با این حال، یادآوری می کنم که ایران در هر شرایطی هرگز از حقوق خود دست نخواهد کشید.
علی اکبر صالحی، رئیس سابق سازمان انرژی اتمی کشورمان در بیست و دومین کنفرانس آمالدی با موضوع “کنترل تسلیحات و خطرات هسته ای” که از 17 تا 19 آوریل در رم برگزار شد، سخنرانی کرد.
ایران به عنوان یک کشور در حال توسعه دارای زیرساخت های صنعتی، تحقیقاتی و علمی گسترده ای است که می تواند در چارچوب همکاری های منطقه ای در اختیار کشورهای منطقه قرار گیرد.
امنیت هسته ای یکی از اولویت های ایران است. اگرچه مسئولیت ایمنی هسته ای به طور کامل بر عهده هر کشوری است، ایران قاطعانه معتقد است که این حوزه باید از طریق همکاری بین کشورهای منطقه تقویت شود. در این راستا، ایران پیشنهاد ایجاد یک مرکز پیشرفته ایمنی هسته ای را به عنوان یک مرکز ایمنی قابل اعتماد برای منطقه ارائه کرده است.
جمع آوری داده های فنی در مورد انتشار مواد رادیواکتیو صدها آزمایش هسته ای برای نشان دادن جدی بودن استفاده از سلاح های هسته ای.
با اذعان به این واقعیت که اختلافات، اختلافات و درگیریهای کنونی بین ملتهای منطقه ریشه در زوایای پنهان پیچیدهای مانند دخالت قدرتهای خارجی دارد، باید قبل از هر چیز برای رفع این آسیبها نهایت تلاش خود را به کار بگیریم. آنها منبع بقا در توسعه و گسترش روابط هستند. بنابراین ضروری است که نخبگان کشورهای منطقه و رهبران سیاسی آنها زمینه را برای ایجاد اعتماد متقابل و همکاری گسترده فراهم کنند.
ایجاد یک پایگاه داده جامع از تأسیسات هستهای که مشمول مکانیسمهای راستیآزمایی بینالمللی نیستند، بهویژه آنهایی که برای تولید و استفاده از سلاحهای هستهای در منطقه، بهویژه در اسرائیل در نظر گرفته شدهاند.
مجموعه ای از داده های علمی در مورد بمباران اتمی هیروشیما و ناکازاکی. ضروری است که جامعه علمی آگاهی عمومی را در مورد چنین اعمال وحشتناکی افزایش دهد.
پروفسور آمالدی (1908-1989) فیزیکدان ایتالیایی و شاگرد انریکو فرمی، یکی از بنیانگذاران شورای اروپایی تحقیقات هسته ای (سرن) در ژنو و آژانس فضایی اروپا (ESA) بود. کنفرانس آمالدی هر دو سال یک بار به افتخار این فیزیکدان برجسته ایتالیایی برگزار می شود.
تهیه گزارش های فنی/علمی در مورد رویدادهای مهم هسته ای گذشته: حادثه جزیره سه مایلی در ایالات متحده، چرنوبیل در اوکراین و فوکوشیما در ژاپن. چنین گزارش هایی افکار عمومی را روشن می کند و تصمیم گیرندگان سیاسی را تشویق می کند تا خود را متعهد به اقدامات منطقی و محتاطانه در مورد استفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای کنند.
توافقی که من شخصاً در آن شرکت داشتم، بهویژه در سطح علمی و فنی، دشوار بود. این توافق ارزشمندتر از آن است که بتوان آن را تضعیف یا مختل کرد. برخلاف تصور منفی دولت قبلی آمریکا، برداشت نسبتا مثبتی از توافق در کشور من وجود دارد. من معتقدم که اکثریت قریب به اتفاق جامعه بین المللی دیدگاهی به همان اندازه مثبت دارند.
در مورد اول، بن بست طولانی مدت با غرب از سال 2000، علیرغم همه پیامدهای منفی، در نهایت منجر به تغییر سیاست آمریکا به ویژه در دوره دوم ریاست جمهوری اوباما شد. تحمیل آشکار و بیهوده به اصطلاح «غنی سازی صفر» جای خود را به رویکردی عمل گرایانه تر و راه حل محور در واشنگتن داده است که از سوی ایران نیز متقابلاً ثابت شده است. مذاکرات بسیار جالب، به همان اندازه هیجان انگیز و چالش برانگیز سرانجام به توافق هسته ای امیدوارکننده برد-برد به نام برجام منجر شد. توافقی که حقوق و امتیازات قانونی مسلم ایران را که در معاهده منع گسترش تسلیحات هسته ای و منشور آژانس بین المللی انرژی اتمی ذکر شده است، تضمین می کند.
در مورد سوال سوم متذکر می شویم که امروزه شرایط زندگی مردمی که در خاورمیانه و شمال آفریقا زندگی می کنند به مرحله ای رسیده است که نیاز به صلح و توسعه پایدار به یک ضرورت تبدیل شده است. با توجه به رشد سریع جهان در شعور اجتماعی و در زمینه های مختلف اقتصادی، علمی و فناوری، این نیاز واقعی به قدری مشهود است که هیچ فرصتی را برای رفع آن نباید از دست داد.
با توجه به پیچیدگی زیاد علم و فناوری هسته ای، تأسیس آژانس انرژی اتمی خاورمیانه نیز می تواند به عنوان یک چشم انداز بلندمدت تلقی شود.
در نهایت، تکرار می کنم که کشور من هرگز تصمیمی برای فسخ این توافق نداشته است. اما اگر این توافق منحل می شد، منافع جامعه جهانی بیشتر از منافع ملی ایران در خطر بود – که آمریکا می خواهد به آن آسیب برساند – و اگر اینطور بود، قطعا رویکرد سیاسی دولت ایران تغییر می کرد. اعتبار سیاسی ایالات متحده تغییر خواهد کرد و موقعیت بین المللی آن بیشتر تضعیف خواهد شد.
absnews
با توجه به پیامدهای عظیم و مخرب استفاده از سلاح های هسته ای بر انسان و محیط زیست، دانشمندان باید بر اساس تعهدات اجتماعی خود، گزارش های علمی و فنی بی طرفانه ای را بر اساس داده های معتبر از جمله موارد زیر تهیه و ارائه کنند: به ویژه منطقه خاورمیانه، در:
پیشنهاد تشکیل جلسه ای بین عالی ترین رهبران علمی و سیاسی کشورهای منطقه برای بررسی این طرح می تواند شروع خوبی باشد. سخنم را با کلام نورانی پیامبر اکرم (ص) به پایان می برم:
جمهوری اسلامی ایران بر اساس سیاست دیرینه خود خواستار استفاده از سازوکارهای همکاری منطقه ای در زمینه های مختلف به ویژه فناوری هسته ای به منظور ایجاد اعتماد و شفافیت بیشتر بین کشورهای منطقه است. در اینجا چند پیشنهاد برای گسترش همکاری با کشورهای منطقه وجود دارد:
بدیهی و پذیرفته شده است که مذاکره مهمترین ابزار دیپلماسی است. بنابراین، در دیپلماسی علمی، مذاکره می تواند گامی کلیدی در رسیدن به توافق باشد. استدلال و مذاکره بر مبنای علمی نقطه قوت دیپلماسی علمی است. زبان علم به جایگاه اجتماعی، ایدئولوژیک، تاریخی یا سیاسی اهمیتی نمی دهد و به همین دلیل از آن دور است. تاریخ خصومت ها و درگیری ها در زبان علم جایی ندارد، اما عقل سلیم و صبر از ویژگی های آن است. با پیشرفت دیپلماسی علمی می توان به تدریج زمینه را برای حل و فصل اختلافات قدیمی فراهم کرد. به طور خلاصه، همکاری علمی باعث ارتقای صلح و توسعه می شود.
اگر قرار است برجام از بن بست کنونی جان سالم به در ببرد، اعتماد متقابل باید بازسازی شود. اگر چنین باشد، راه را برای مشکلات جدی دیگر هموار می کند. امیدواریم در این شرایط عقل سلیم و بصیرت لازم حاکم شود.
با استفاده از پیشنهادات مذکور و افزایش تلاش آنان و نیز با بهره مندی یکسان از مشارکت دانشمندان و دیپلمات ها می توان به توانمندی ها و ظرفیت های علمی و فنی خوبی دست یافت. این طرح ها پتانسیل پیشبرد اهداف علمی و توافق فراتر از ملاحظات سیاسی هر کشوری را دارند.
و از آنچه در جماعت می ترسند نیکو است، ولی در فرقه در جماعت رحمت متحد می شوند و در فرقه عذاب است.
در ادامه به مشکل بعدی، باید توجه داشت که در طول تاریخ، منطقه ای که غرب آسیا و شمال آفریقا را شامل می شود، یعنی خاورمیانه و خاور نزدیک، همواره در مرکز توجه بوده است. با وجود برخی تلاشهای آشتی، متاسفانه در حال حاضر وضعیت بسیار متزلزل و مستعد سردرگمی و ناآرامی است. یکی از سؤالات محوری مسئله فلسطین است. این وضعیت با گستاخی رژیم اسراییل در زمینه های دیگر مانند دستیابی به سلاح هسته ای تشدید شده است. در اینجا معتقدم نقش بی طرف دانشمندان متعهد می تواند تا حدودی شرایط را کاهش دهد. اول، ما باید ایمان خود را به اعلام منطقه عاری از سلاح هسته ای در خاورمیانه عمیق تر کنیم (کشور من برای اولین بار در سال 1974 به سازمان ملل پیشنهاد داد).
قبل از شروع، مفتخرم به این نکته اشاره کنم که پروفسور میلر و من یک وابستگی دانشگاهی مشترک داریم. در واقع حضور در این کنفرانس معتبر با داستان آمالدی باعث خوشحالی من می شود. اجازه دهید قبل از هر چیز از این فرصت استفاده کنم و عمیق ترین تشکر خود را از برگزار کنندگان کنفرانس برای دعوت مهربانانه شان ابراز کنم. عنوان و دستور کار کنفرانس، و تنوع شرکت کنندگان، متشکل از کارشناسان بین المللی، سیاست گذاران و محققان برجسته، بر ارتباط آن با طیف گسترده ای از مسائل جدی منطقه ای، به عنوان مثال، خاورمیانه و جامعه بین المللی، تاکید می کند.
با تشکر از توجه شما.
صحبت کردن در یک کنفرانس با این کیفیت و توانایی مرا در موقعیت بسیار سختی قرار می دهد. با این حال، از آنجایی که مدت هاست مسئولیت سازمان انرژی اتمی کشورم را بر عهده داشته ام، چاره ای جز تمرکز بر موضوعات ملموس و مرتبط ندارم و جالب است که این پرسش ها دغدغه همه ماست. از جمله موضوعات مورد بحث، سرنوشت توافق هسته ای ایران، برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) است. و دوم، نقش احتمالی دانشمندان در ایجاد مناطق عاری از سلاح هستهای در نقاط مختلف جهان، به ویژه در خاورمیانه.
پیشنهاد میشود برای بهرهبرداری از انرژی هستهای، پروژههای بزرگ مقیاس مشترک برای تحقیق و ساخت نیروگاههای کوچک تعریف و اجرا شود. در این صورت هر کشوری با توجه به توانایی های خود می تواند بخشی از برنامه را بسازد.
بر اساس تعامل بین دانشمندان و دیپلمات ها، عناصر مؤثر لازم برای آشتی و توافق را می توان بهتر درک کرد. در سال های اخیر موضوع توسعه هسته ای کشورهای منطقه چالش هایی را در روابط آنها ایجاد کرده است. گشایش گفتوگو درباره دیپلماسی علم هستهای به ایجاد اعتماد، احترام و درک متقابل کمک میکند. برای دستیابی به این هدف پیشنهاد میشود موضوعاتی که پتانسیل همکاری را دارند از منظر علمی کاملاً مورد توجه قرار گیرند تا از سوء تفاهم جلوگیری شود و از طریق تبادل دانش و تبادل تجربیات و تخصص، اعتماد ایجاد شود.
مشکلاتی که در کار گروهی دوست ندارید بهتر از آن چیزی است که در کار فردی فکر می کنید، زیرا در کار گروهی رحمت و در کار فردی رنج است. به طور خلاصه، کار گروهی باعث تحقق رویاها می شود.
تحریریه ABS NEWS | ای بی اس نیوز