تهمت مافیای مواد مخدر!

مجتبی باربور نایب رئیس اتحادیه واردکنندگان دارو می گوید: در حال حاضر حدود 70 درصد بازاریابی کشور در اختیار دستگاه های دولتی و نیمه دولتی است و تنها 30 درصد آن در اختیار شرکت های خصوصی است. طبیعتا این 30 درصد نمی توانند مافیا ایجاد کنند. از سوی دیگر 60 درصد توزیع داروی کشور از طریق 500 داروخانه و 150 داروخانه که 50 درصد داروهای کشور را تولید می کنند، در اختیار دولت است. بنابراین، اگر بخواهیم بگوییم مافیا وجود دارد، پس این مافیا در این بدن وجود دارد!

در حال حاضر به گفته فریمرز توانانی، رئیس هیئت مدیره سندیکای تولیدکنندگان دارو، مواد شیمیایی و بسته بندی، بیش از 70 درصد مواد اولیه دارویی در داخل کشور تولید می شود، در حالی که این میزان در اروپا به 30 درصد می رسد. . یعنی تولید مواد اولیه در ایران بیش از دو برابر کشورهای اروپایی است.

سید حیدر محمدی، رئیس سازمان غذا و دارو نیز سال گذشته اعلام کرد که بر اساس آمار دارویی منتشر شده در سال 1401 هجری شمسی، حجم بازار دارویی کشور در سال 1401 هجری شمسی به حدود 106 هزار میلیارد تومان رسیده که 99 درصد آن تولید بوده است. . البته با توجه به این صحبت ها و حمایت از تولید دارو، انتظار داریم

به نظر می رسد وضعیت توزیع، تأمین و دسترسی مردم به آن، چالش و مشکل خاصی را به همراه ندارد، اما واقعیت چیز دیگری را نشان می دهد!

پارادوکس فراوانی و کمبود!

اگرچه در حال حاضر بیش از 15 هزار داروخانه در کشور داریم و بر اساس آمار سازمان غذا و دارو، بیش از 11 هزار و 368 داروخانه از این تعداد در شهرهای بالای 50 هزار نفر قرار دارد، اما گاهی نمی توان داروی خاصی پیدا کرد. در کشور یعنی از این داروخانه ها، اگر همان داروها باشد، تعداد زیادی داروفروش با قیمت های متعدد وجود دارد! این موضوعی است که رهبری نیز با آن تعامل داشتند و می‌گفتند: «با وجود کمبود یا نبود دارو در داروخانه‌ها و بیمارستان‌ها، گفته می‌شود که همان داروها در بازار آزاد با قیمت‌های چند برابری به فروش می‌رسد که نشان از مشکل وجود دارد. شبکه توزیع و این مشکل باید حل شود. گلایه‌ها این است که مشکل بازار مواد مخدر در کشور در جایی غیر از کمبود دارو است و باید به دنبال آن باشیم، اما چه چیزی باعث شده است ورود دلالان به صنعت دارو آسان تر است؟

اثرات مواد مخدر بر بازار سیاه

در ژوئیه 1401، یک طرح اصلاح سیاست تبادل مواد مخدر معروف به «دارواریر» نیز بر عرضه دارو تأثیر گذاشت. تبدیل ارز دولتی تخصیص یافته به صنعت تولید دارو به شبه ارز و تفاوت قیمت آن باعث شد تا شرکت های دارویی برای تامین مواد اولیه دارویی به نقدینگی بیشتری نیاز داشته باشند. در عین حال ارزش تسهیلات 15 هزار میلیارد تومان است

وعده های داده شده به صنعت دارو به موقع از سوی بانک ها محقق نشد و روند تولید دارو را با مشکل مواجه کرد و کمبود دارو را تشدید کرد. در همین راستا سال گذشته رئیس پلیس کلانشهر فتای کشور از کشف بیش از 40 میلیون داروی غیرمجاز خبر داد که با سوء استفاده از مقررات رفتاری مردم و صدور نسخه الکترونیکی از چرخه قانونی توزیع مواد مخدر خارج و در کشور. بازار سیاه و فضای مجازی!

اختلاف بر سر مافیا

اگرچه کمبود برخی داروها و وجود همین دارو در بازار سیاه باعث تقویت پرونده مافیای مواد مخدر می شود و اخیراً محمدمهدی برادران معاون وزیر صمت از وجود پرونده های مفتوح در این حوزه خبر داده است، اما نکته متفاوت دیگری نیز وجود دارد. دیدگاهی که به این موضوع تهمت زده می شود و بیشتر شناخته شده نیست.

کوتاه کردن دست 13 مفسد دولتی
آشفتگی بازار دارو به ویژه در دوران کرونا، دولت سیزدهم را بر آن داشت تا اقدامات مختلفی را برای ساماندهی این وضعیت در دستور کار قرار دهد که یکی از این اقدامات، طرح دارو بود که با تصویب 73 هزار میلیارد تومان پس از آن. فراز و فرود اجرای طرح دارو، در پایان تیرماه 1401، برای محدود کردن دست انحصارطلبان و خرابکاران در بازار دارو، ارز دولتی 4200 تومانی از بازار دارو وارد شد و برای حل مشکل کمبود دارو در این طرح مقرر شد با واگذاری حمایت های دارویی به مردم از طریق بیمه، پوشش بیمه ای داروها افزایش یافته و تمهیدات بیشتری در نظر گرفته شود.

داروها زیر چتر بیمه می‌آیند و در عین حال قیمت دارو بدون افزایش پرداختی از جیب مردم واقعی می‌شود. به این ترتیب تعدادی از داروهای اساسی و پرمصرف که قبلا تحت پوشش حمایت بیمه ای نبودند، در قالب این طرح، 366 نوع داروی اساسی و پرمصرف بیماران مزمن تحت پوشش بیمه قرار گرفتند افزایش قیمت برای بیمارانی که پیروی نمی کنند.

اکنون با گذشت دو سال از این طرح، جمعی از کارشناسان صنعت داروسازی کشور معتقدند اجرای طرح دروار باعث نجات وضعیت بحرانی کمبود دارو و قاچاق دارو شد، به طوری که امروز پس از گذشت دو سال از اجرای آن، حاکمیت این طرح می‌توان در مورد مقررات پزشکی شفاف‌سازی کرد و بروز کمبود دارو یکی از بزرگ‌ترین مشکلات نظام‌های سلامت در جهان است. مشکلی که اغلب در ایران به دلیل تحریم های سخت، مشکلات تبدیل ارز و در عین حال برخی سوء مدیریت های داخلی با آن مواجه هستیم.

تیرماه سال گذشته طرح اصلاح سیاست تبادل دارو موسوم به «درویار» و وضعیت عرضه دارو تحت تأثیر قرارداد قرار گرفت. تبدیل ارز دولتی تخصیص یافته به صنعت تولید دارو به شبه ارز و تفاوت قیمت آن باعث شد تا شرکت های دارویی برای تامین مواد اولیه دارویی به نقدینگی بیشتری نیاز داشته باشند. این در حالی است که تسهیلات 15 هزار میلیارد تومانی وعده داده شده برای صنعت دارو از سوی بانک ها به موقع پرداخت نشد و روند تولید دارو را با مشکل مواجه کرد و کمبود دارو را تشدید کرد.