دکتر “حسین پرنیا» به نام پدر علم اقتصاد ایران آنها می شناسند؛ او از خانواده ای اصیل و معروف پیرنه بود. حسین پرنیا را از اولین اساتید اقتصاد ایران می دانند. در این مقاله با آنها بیشتر آشنا خواهیم شد.
بیوگرافی دکتر حسین پرنیا
در کل حسین پرنیا 1292 م که در تهران او متولد شد. او از خاندان معروف پیرنه بود که اعضای آن وزرا، سیاستمداران و در برخی رشته ها از علمای درجه یک بودند. پدر او، “میرزا ابوالحسن خان معز سلطان پرنیا«یکی از دولتمردان و قانونگذاران دوره قاجار و پهلوی و دختر مادرش».نصرالله، فیلد مارشال(میرزا نصرالله خان نائینی)
حسین پرنیا تحصیلات ابتدایی و راهنمایی را در تهران گذراند و در خرداد 1311 دیپلم متوسطه را گرفت.ثروتگرفت و مدتی نماند.شیخ محمد سنگلجی(فقیه، مجتهد، استاد دانشگاه تهران و نویسنده ایرانی) کتاب خواندن».احساسات“و”سطح کشتیملاصدرا تحصیل کرد و در این راستا توانست فرهنگ باستانی ایرانی و معارف اسلامی را در سطح نسبتاً بالایی بیاموزد.
در فاصله سال های 1306 تا 1312 شش گروه 100 نفره برای ادامه تحصیل در رشته های مختلف ایران را به مقصد اروپا ترک کردند. حسین پرنیا در شهریور 1311 پس از قبولی در مسابقه اعزام دانشجویان به خارج از کشور، در گروه پنجم دانشجویان اعزامی پذیرفته شد. فرانسه به آنجا رفت و ابتدا دروس ریاضی را گذراند و سپس در آزمون ورودی دانشگاه شرکت کرد.com.politechnic» شرکت کردم و نمره قبولی گرفتم. در کنکور دانشگاه هم قبول شد.اکول برتر معمولی(Ecole Normale Supérieure) در فرانسه و در امتحان قبول شد، اما تحصیل در پلی تکنیک را ترجیح داد. پس از گذراندن دوره پلی تکنیک برای ادامه تحصیل چند سالی به انگلستان رفت.جان مینارد کینز«اقتصاددان معروف انگلیسی اقتصاد را فرا گرفت و سرانجام در سال 1319 پس از اخذ مدرک دکترای اقتصاد به ایران بازگشت.
پس از بازگشت به ایران، پرنیا و سایر فارغ التحصیلان (که پس از تحصیل در خارج از کشور بازگشته بودند) برنامه های درسی را برای دانشکده های مختلف دانشگاه تهران و دانشگاه تازه تأسیس تهیه کردند و همچنین کتاب های راهنما و کتاب دانشگاه را تالیف و ترجمه کردند.
فعالیت ها و خدمات
دکتر حسین پرنیا پس از بازگشت به ایران علاوه بر تدریس برخی دروس از جمله ریاضیات در دانشکده حقوق و دبیرستان دانشگاه تهرانویژگی» وابسته به وزارت دارایی، چندین سال مسئولیت اداره کل نفت و همچنین معاونت وزارت دارایی را بر عهده داشت. در سال 1339 مؤسسه تحقیقات اقتصادی دانشکده حقوق، علوم سیاسی و اقتصادی دانشگاه تهران را تأسیس کرد و هفت سال بعد در سال 1346 اولین دانشکده اقتصاد را در ایران تأسیس کرد. وی در سال 1350 هجری شمسی، مدرسه عالی ریاضی و مدیریت اقتصادی را در کرج تأسیس کرد و یک سال بعد با کمک برخی از اقتصاددانان کشور از جمله اقتصاددان معروف ایرانی.چهره فرهنگ“، متعهد به تاسیس انجمن اقتصاددانان ایران شد. این انجمن در سال 1352 هجری شمسی موفق به اخذ جواز تاسیس شد و پس از انجام انتخابات شورای اجرایی آن، دکتر پرنیا به مدت یک سال ریاست انجمن را بر عهده گرفت.
دکتر حسین پرنیا در سخنان افتتاحیه این انجمن گفت: در پایان سال 1350 هجری شمسی پس از تشکیل وزارت علوم و آموزش عالی و شروع برنامه های تشویق و حمایت از فعالیت های علمی در کشور، جمعی از اساتید و اقتصاددانان ایرانی برای ایجاد انجمن علمی برای خلاقیت در حوزه علوم اقتصادی آمدند. ارتقای آموزش اقتصادی، توسعه تحقیقات اقتصادی و کمک های علمی برای حل مشکلات اقتصادی کشور.
لازم به ذکر است که با وجود اینکه دکتر حسین پرنیا در ادارات دولتی از جمله اداره کل نفت و دارایی، مجلس سنا، برخی پروژه های اقتصادی ایران و غیره فعالیت و نفوذ زیادی داشت، اما در مسائل سیاسی تأثیرات وی کمتر بود. قابل مشاهده به نظر می‌رسد پرنیا چندان علاقه‌ای به عرصه سیاست نداشت و ترجیح می‌داد بیشتر به مفاهیم علمی و کارهای پژوهشی بپردازد و از این رو اطلاعات کمتری از جزئیات فعالیت‌های اجرایی وی در دست است. به روش شاگردشمحمدمهدی باکیشوی در گفت و گو با روزنامه تجارت فردا می گوید:
من فکر می‌کنم دکتر پرنیا بیشتر با علم و دانشگاه ارتباط داشت و به همین دلیل بود که او بیشتر دوست داشت کار تحقیقاتی را در آنجا ادامه دهد، و در آن زمان به کالج نمی‌آمد محیط خیلی به نظر من پرنیا اصلا آدم اجرایی نبود ولی از نظر فکری هم خیلی جا باز نمی کرد چون دکتر پرنیا اکثرا خارج از جامعه با خانواده اش شناخته نمی شد. من هم با او کار می کردم. «مفتخرم که دکتر پرنیا رئیس فوری من بود و روزی یک بار به او سر می زدم فکر نمی کنم او در آن زمان درگیر مسائل اقتصادی بود.
کتاب ها و آثار دکتر حسین پرنیا
حسین پرنیا زندگی پر برکتی داشت. وی علاوه بر رشته تخصصی خود که اقتصاد بود، در زمینه های مختلف مانند ریاضی، فلسفه، فیزیک، معارف اسلامی و غیره نیز اطلاعات گسترده ای داشت. او آثار زیادی را به یاد داشت – از کتاب گرفته تا مقاله به زبان های فارسی، انگلیسی و فرانسوی. از جمله کتاب های او می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ده سال تلاش برای حفظ و گسترش حقوق نفتی ایران
نفت موضوع بسیار مهمی در ایران است. با آغاز اکتشافات نفتی و کشف نفت در ایران، انگلستان برای ربودن این میراث طبیعی وارد ایران شد و شروع به بهره برداری از آن کرد. این موضوع با بیداری ناسیونالیسم ایرانی، به تدریج در سال های بعد، مخالفت های گسترده ای را با حضور استثمارگرانه انگلیسی ها در جنوب ایران برانگیخت. نتیجه این مبارزات در نهایت منجر به ملی شدن صنعت نفت شد. این کتاب یک اثر پژوهشی بسیار مهم محسوب می شود و همزمان با ملی شدن صنعت نفت نوشته شده است. در کتاب سعی شده است تاریخ مبارزات ملی ایرانیان علیه انگلستان منحصراً در زمینه استخراج نفت و سرقت نفت ایران توسط انگلستان بررسی شود.
- اقتصاد در دو جلد (ترجمه) اثر پل ساموئلسون
این کتاب تلاشی موفق برای معرفی اقتصاد به عنوان یک علم و موضوع در قرن اخیر است. به همین دلیل در سراسر جهان مشاهده شده است. این کتاب هم اکنون در دانشگاه های معتبر دنیا تدریس می شود. چاپ اول این کتاب در ایران توسط دکتر حسین پرنیا در سال 1344 با همکاری سازمان برنامه توسط شرکت ترجمه و نشر کتاب ترجمه شد.
- مبارزه با محمدعلی شاه یا اسنادی از فعالیت های آزادیخواهان ایرانی در اروپا و استانبول (با ایرج افشار)
این کتاب مجموعه‌ای از عکس‌ها و فهرست‌های تحلیلی از اسنادی است که در اوراق ابوالحسن برنیر (معاذ السلطنه) باقی مانده است. این کتاب به مبارزات و فعالیت هایی می پردازد که برخی از تبعیدیان یا مهاجران ایرانی در اروپا و استانبول علیه محمدعلی شاه و رژیم استبدادی در جهت استقرار مشروطیت، اجرای قانون اساسی و تأمین اصول آزادی انجام داده اند.
او کتاب های دیگری نیز دارد:
- تفکر علمی و توسعه اقتصادی و اجتماعی
- دیدگاه های اقتصاددانان برجسته (ترجمه) توسط جورج سائول
- مالیه عمومی، مالیات و بودجه
- ریاضیات تحلیلی اقتصاد (ترجمه) تالیف ج. ژانویه. اکنون
فوت کرد دکتر حسین پرنیا
در شب 31 آبان 1372، حسین پرنیا در راه بازگشت از کتابخانه به خانه درگذشت. جزئیاتی از چگونگی مرگ او در دسترس نیست. پیکر او را بنا به وصیتش در آرامگاهی که به دستور شاه قاجار برای بزرگداشت و بزرگداشت نیاکان خاندان پیرزاده و پرنیا ساخته شد، قرار دادند. پارک موصل در نهدفن شد. از او به عنوان مردی اصیل، با فضیلت، فروتن و درستکار یاد می شود.
در زیر می توانید صفحات مربوط به اطلاعیه درگذشت حسین پرنیا که در مجله اطلاعات سیاسی و اقتصادی منتشر شده است را مشاهده کنید.
خلاصه
حسین پرنیا اولین دانشکده اقتصاد را در ایران تأسیس کرد و مؤسس مؤسسه تحقیقات اقتصادی و انجمن اقتصاددانان ایران است. او همچنین مدرسه متوسطه ریاضی و مدیریت اقتصادی کرج را تأسیس کرد. پرنیا در سالهای پربار زندگی خود شاگردان ممتاز بسیاری را در مدرسه خود تربیت کرد، تا آنجا که می توان گفت در میان شاگردان وی چندین نسل از اساتید برجسته اقتصاد و صاحب نظران درجه یک اقتصاد کشور بودند. از دیگر مسئولیت های وی می توان به مدیریت گروه اقتصاد مالی دانشگاه تهران، ریاست دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران، اداره کل وزارت دارایی و نماینده مجلس سنا و عضویت در مجلس سنا شورای عالی نفت
سوالات متداول
حسین پرنیا پدر علم اقتصاد ایران و یکی از برجسته ترین افراد این عرصه در ایران است. او اولین دانشکده اقتصاد را در ایران تأسیس کرد.
حسین پرنیا در سال ۱۳۷۲ درگذشت و قبرش موجود است پارک موصل در نه او هست.
منبع خبر: https://digiato.com/interdisciplinary/biography-dr-hossein-pirnia-father-knowledge-iranian-economics
تحریریه ABS NEWS | ای بی اس نیوز