سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور گفت: در مورد فرونشست زمین ناشی از برداشت بی رویه از منابع آب زیرزمینی، عوامل زمین شناسی تنها بستر شکل گیری آن را ایجاد کرده است و کمترین کاری که می توان انجام داد جلوگیری از حفر چاه های جدید است. اهداف کشاورزی و حفر ته چاه های موجود.
به گزارش گروه اقتصاد خبرگزاری آنا از سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور، کارشناس گروه هیدرولوژی این سازمان در سخنانی در دومین روز از چهل و دومین زمین نشست علوم به بررسی وضعیت فرونشست زمین در ایران پرداخت و گفت: از سال 1382 مشکل فرونشست زمین توسط سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور شناسایی و مطالعاتی در این زمینه آغاز شده است.
به گفته امیر شمشکی، اولین یافته های ملی در دهه 80 فرونشست 24 سانتی متر در دشت قزوین، 22 سانتی متر در دشت ساوجبلگ، 12 سانتی متر در دشت ورامین، 17 سانتی متر در دشت تهران، 25 سانتی متر در دشت مشهد بوده است. . 12 سانتی متر در دشت نیشابور، 30 سانتی متر در دشت کشمیر، 25 سانتی متر در دشت زرند، 20 سانتی متر در دشت کرمان و 30 سانتی متر در دشت رفسنجان.
وی خاطرنشان کرد: بر اساس بررسی های میتن در مورد پراکندگی دشت های رسوبی ریزدانه، 66 و 25 درصد از سطح دشت ها و 29 درصد از کل کشور مستعد فرونشست هستند.
شمشکی در محل برآمدگی دیواره چاه مشاهده شده در استان گلستان، برآمدگی دیواره چاه آب شرب روستای شریف آباد دامغان، تقاطع ترک زمین با ریل راه آهن در دشت دامغان، زمین ترک در منطقه معین آباد ورامین در مجاورت خطوط فشار قوی انتقال برق و چاه آب شماره 3 و احمدآباد مستوفی به عنوان مطالعه موردی سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور ذکر شده است.
کارشناس اداره هیدرولوژی سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور خاطرنشان کرد: در حین تهیه نقشه فرونشست مشخص شد مناطقی که فرونشست رخ داده با مناطقی که در آن کشاورزی انجام می شود منطبق است.
شمشکی افزود: بر اساس آمارها و بررسی های موجود، پدیده فرونشست در دهه 60 روند کاهشی داشت و در دهه 70 پس از جنگ و توسعه کشاورزی و استفاده از آب های زیرزمینی، شیب فرونشست افزایش یافت. “
وی گفت: توسعه فرونشست باعث از بین رفتن سفره های زیرزمینی شد و فرونشست با شیب تند توسعه یافت.
شمشکی با بیان اینکه برخی اطلاعات زیرزمینی گاهی دقیق نیست، خاطرنشان کرد: علاوه بر این پدیده ها و مخاطرات زمین شناسی به طور دقیق شناسایی نشده و اطلاعات مناسبی از ژئوفیزیک و نوع و نوع طبقات نداریم.
فرونشست زمین به جز گیلان در تمامی استان های کشور مشاهده شد
کارشناس اداره کل هیدرولوژی سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور با بیان اینکه فرونشست زمین در تمامی استان های کشور به جز استان گیلان مشاهده شد، تصریح کرد: در استان های کرمان، اصفهان، خراسان رضوی، فارس، قزوین، گلستان و … . ، البرز، تهران، مرکزی و وضعیت فرونشست زمین در سیستان و بلوچستان بسیار بحرانی است.
وی با تاکید بر اینکه مصرف آب در بخش کشاورزی باید به منابع آب سطحی، قنات ها، چشمه ها و میزان آب مجاز از چاه ها محدود شود، گفت: به منظور تهیه نقشه آسیب پذیری و خطر فرونشست زمین و ارائه راهکارهای مناسب برای کنترل این موضوع. ریسک، نقشه ها باید تهیه شود و خطر فرونشست در برنامه ها اولویت بندی شود.
شمشکی تاکید کرد: تهیه نقشه های مناسب خطر فرونشست مستلزم آگاهی کافی از وضعیت زیرسطحی زمین است که در بسیاری از نقاط کشور ناکافی یا نادرست است و برای تولید اطلاعات فرونشست باید اساس، اعتبارات مالی و نیروی انسانی متخصص در اختیار آنها قرار گیرد. موسسات سپرده گذاری
این کارشناس هیدرولوژی می افزاید: بر خلاف سایر مخاطرات زمین شناسی مانند خطرات لرزه ای، در مورد فرونشست زمین ناشی از برداشت بی رویه منابع آب زیرزمینی، عوامل زمین شناسی تنها بستر و پتانسیل تشکیل خطر را ایجاد کرده است. برای محافظت از منابع باقیمانده، از جمله سفره های آبرفتی، در برابر خطر تخریب از طریق کنترل فرونشست، کار چندانی نمی توانیم انجام دهیم.
وی تاکید کرد: کمترین کاری که می توان در این مورد انجام داد این است که از حفر چاه های جدید برای مصارف کشاورزی و شکسته شدن کف چاه های موجود جلوگیری کنیم.
