بزرگراه جدید پارسی آیا اقدامات پیشگیرانه در توسعه کریدورها/جاده ابریشم به بندر ایران ضروری است؟

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری ای بی اس نیوز ، یکی از محورهای مهم برنامه هفتم توسعه، توسعه کریدورها است. در همین راستا، تشکیل ستاد ملی ترانزیت به منظور ساماندهی و ایجاد انسجام در مدیریت ترانزیت بین المللی به تصویب نمایندگان شورای اسلامی شهر رسید. همچنین حداکثر ظرف مدت یک سال از زمان لازم الاجرا شدن این سند، که شامل طراحی ابتکارات چندجانبه منطقه ای و بین المللی و تعیین اولویت ها می باشد، به منظور دستیابی به اهداف مذکور، «سند برنامه ملی ترانزیت» را تهیه و به تصویب برساند. . برای توسعه کریدورهای ترانزیتی (کریدورهای ترانزیتی) با هدف گذاری مقدار حداقل پنجاه میلیون تن کالا در سال برای مدت پنج سال از ایران عبور می کند. در برنامه هفتم توسعه به آن اشاره شده است.

شایان ذکر است، بررسی‌ها نشان می‌دهد که حجم کالاهای عبوری از ایران در سال‌های اخیر در اوج بحران‌ها (اعم از داخلی و خارجی) بالغ بر 5 میلیون تن است. به عبارت دیگر در بدبینانه ترین حالت می توان به کف پنج میلیون تن کالای ترانزیت (در فاصله سال های 95 تا 1378) از خاک ایران رسید.

اما به گفته کارشناسان نزدیک به وزارت راه و شهرسازی، در یک سناریوی عادی مانند سال های اخیر، ترانزیت حدود 12 تا 13 میلیون تن کالا از ایران پیش بینی می شود. از سوی دیگر، بسته به زیرساخت‌های موجود، می‌توان با روش‌های جدید بازاریابی به 23 تا 24 میلیون تن کالا از طریق ایران ترانزیت کرد، اما اعداد بالاتر قطعاً نیازمند توسعه زیرساخت‌ها و حل چالش‌های بین‌المللی است. .

ایران در رتبه ۱۲۳ LPI قرار دارد

زیرساخت های حمل و نقل تاثیر قابل توجهی بر بهره وری و هزینه های کسب و کار دارد. به عنوان مثال، اتصالات بندری و برون مرزی بهتر می تواند هزینه های اتصال به شبکه های توزیع یا حمل و نقل مواد خام را کاهش دهد. به همین دلیل داشتن یک سیستم لجستیکی کارآمد و کارآمد اساس یک اقتصاد پر رونق است که بتواند سرمایه گذاری خارجی را جذب کند.

شایان ذکر است که بهترین جایگاه ایران در شاخص عملکرد لجستیک (LPI) در سال 2018، 64 بوده و اکنون با افت قابل توجهی در سال 2023 به رتبه 123 رسیده است. از سوی دیگر، برای رشد شاخص LPI نمی توان به سادگی منتظر تحولات خارجی بود. بلکه باید این طرح ها با اقدامات فعال در اسرع وقت اجرایی شود و از همه ظرفیت ها برای توسعه کریدورها و بنادر ترانزیتی استفاده شود تا امکان پیشرفت سریعتر پروژه ها فراهم شود. بر این اساس مدیران و متولیان این حوزه باید برای هر چالش مرتبط اقدامات پیشگیرانه انجام دهند.

ماجرای اپراتور هندی در چابهار

به عنوان مثال یکی از فرصت های توسعه در حوزه ترانزیت، توسعه بندر چابهار است که چند سالی است با چالش هایی مواجه بوده و توسعه آن کند بوده است. در سال 2016، هند پورت گلوبال لیمیتد (IPGL) و بنادر آریا ایران قرارداد توسعه بندر شهید بهشتی چابهار را امضا کردند. این شرکت هندی متعهد شده است 85 میلیون دلار برای توسعه بندر چابهار و همچنین اعطای خط اعتباری 150 میلیون دلاری تامین کند. از سال 2023، هند شش فروند کشتی به ارزش 25 میلیون دلار برای توسعه بندر شهید بهشتی تامین و مستقر کرده است، اما ایران با این وجود از تلاش‌های هند ابراز نارضایتی می‌کند و پیشرفت چندانی در این زمینه حاصل نشده است.

چرا بندر چابهار می تواند برای چینی ها جذاب باشد؟

اگرچه در نگاه اول به نظر می رسد که با وجود بندر گوادر، چینی ها انگیزه کافی برای سرمایه گذاری در بندر چابهار ندارند، اما واقعیت این است که بندر گوادر به دلیل نظامی بودنش اساسا مورد پذیرش مردم محلی نیست. حضور چینی ها در آنجا مورد استقبال بخش قابل توجهی از جمعیت پاکستان نیست. بنابراین به نظر می رسد چینی ها نیز به دنبال گزینه دیگری به جز بندر گوادر در منطقه هستند و همین موضوع می تواند جذابیت بندر چابهار را برای آنها افزایش دهد.

رایزنی با چین برای احیای توسعه بندر چابهار

بنابراین اگر از توسعه صحبت می کنیم باید از همه ظرفیت ها برای توسعه استفاده کرد. به عنوان مثال، اگرچه هنوز مشخص نیست توسعه بندر چابهار با اپراتور هندی کجاست، اما این سوال مطرح است که چرا باید توسعه این بندر به اپراتور خارجی پیوند خورد؟

در این راستا برخی کارشناسان پیشنهاداتی را برای جذب سرمایه گذاران جدید برای توسعه این بندر پیشنهاد می کنند. به عنوان مثال یکی از پیشنهادات ارائه شده این است که قرار است معاون اول رئیس جمهور در سفر بعدی خود به چین با سرمایه گذاران چینی در خصوص توسعه این پروژه رایزنی کرده و به دنبال جذب اپراتورهای جدید برای توسعه بندر چابهار باشد.

absnews;