در این مطلب حقایق جالبی در مورد گز اصفهان می گوییم که نمی دانستید.
خسارت منازل و راه های مواصلاتی گلستان بر اثر بارندگی + فیلم
1. آرد واقعا آرد نداره!!
در زبان فارسی همه جا تناقض وجود دارد، جعبه سیاه هواپیما نارنجی است، مرغ مگس خوار مگس نمی خورد و دانه آرد واقعاً آرد ندارد. در تولید گاز از هیچ نوع آرد استفاده نمی شود و فقط از گلوکز، عسل، پسته، سفیده تخم مرغ و شکر استفاده می شود. اما به طور سنتی پس از تولید آن را در آرد نگه می داشتند تا از چسبیدن آن به سطوح جلوگیری کنند. شاید کمتر شیرینی را بتوانید پیدا کنید که در تهیه آن از روغن و آرد استفاده نشده باشد و گاز یکی از آنهاست. همه می دانند که آرد رطوبت را جذب می کند و هر ماده ای که در داخل آرد قرار گیرد خشک می شود. آرد گندم اصلی به نرمی آرد گندم امروزی نبود و خشک تر بود. اما طعم عمومی باعث شده است که گازهایی که امروزه تولید می شوند نرم تر شوند. در گذشته که سنگ ها بسیار سخت و شکننده بودند ابزاری به نام دارت و اسکنه وجود داشت که سنگ های سخت و بزرگ را به قطعات کوچک تقسیم می کرد. عکس های این دو دستگاه را می توانید در گوگل جستجو کنید. قیمت گز اصفهان در مدل های آردی و لقمه ای یکسان است پس در خرید گز به این نکته توجه کنید.
2. آدرس اصلی گز تبریز بوده نه اصفهان!!
غذایی که ما به نام گز می شناسیم در واقع یک غذای لذیذ بین المللی است که به روش های مختلف در اروپا و خاورمیانه تولید می شود. این غذا نام هایی مانند نوقا یا تورون دارد و قدمتی 2000 ساله دارد. این غذا را معمولا با آب انگور شیرین می کنند. با تغییر پایتخت صفویه از تبریز به قزوین و سپس به اصفهان، تولید این خوراکی رایج و سنتی در اصفهان نیز انجام شد. در آن زمان یکی از قنادان معروف به نام آقای شکرچیان برای شیرین کردن این غذا به جای شیره انگور از شیره نوعی شیره کوهی به نام گزانگبین استفاده می کرد و نام گز از ابتدای گزانگبین بر روی این دسر باقی مانده است. دستور پخت گز به تدریج تغییر کرد و به دلیل رونق اصفهان در دوره شاه عباس به مردم کشورهای مختلف رسید و رواج یافت. از زمان شاه عباس بیش از 450 سال از اختراع گز با دستور پخت خاص آن می گذرد. گاز پرطرفدارترین شیرینی ایرانی است که در تمام شهرهای ایران یافت می شود. روی بسته بندی، نگهداری و تولید صنعتی آن کارهای زیادی انجام شده است و اگر به صورت تخصصی تر و با مواد اولیه مقرون به صرفه تری تولید شود، می تواند مانند شکلات در سطح جهانی محبوبیت پیدا کند.
3. شیرین کننده گاز حاصل فعالیت سوسک هاست!!
شیرین کننده اصلی گز که گزانگبین است از فعالیت حشره ای به نام پسیل بر روی برگ های نوعی کاج کوهی تولید می شود. داستان از این قرار است که حشره پروبوسیس خود را برای تغذیه در ساقه گیاه فرو می کند و شیره آن را می خورد. سپس وقتی پر شد و تنه آن جدا شد، به دلیل زخمی که روی ساقه گیاه ایجاد کرده، مقداری از شیره گیاه بیرون می ریزد و در مجاورت گرما و هوا خشک می شود. کریستال های کوچک سفید یا زرد تمام سطح گیاه را پوشانده و طعم شیرین دلپذیری دارند. مردم چهارمحال و بختیاری در فصول خاصی از سال این کریستال های کوچک را به سختی جمع آوری می کنند و به شیشه گری ها و عطاری ها می فروشند. امروزه با از بین رفتن زیستگاه این گیاه و حشره پسیل، گزانگبین بسیار کمیاب و گران شده است و هر کیلو حدود 100 دلار قیمت دارد.
4. 80 درصد چیزهایی که این روزها می بینم چیز نیستند.
با قیمت گزانگبین، تقریباً هیچ تولیدکننده ای به جز برندهای بزرگ از گزانگبین در چمن های خود استفاده نمی کند. امروزه بیشتر تولیدکنندگان در محصولات لوکس خود از نارنگی به جای گزانگبین استفاده می کنند که فراوانتر و ارزانتر است اما به خوش طعمی گازانگبین نیست. ترنجبین نیز از فعالیت حشرات روی گیاه خارش دار مشابه به دست می آید. زیستگاه آن در کشورهای ایران، عراق، افغانستان، مغولستان و کویت است و به طور طبیعی در هیچ جای کره زمین رشد نمی کند. هر کیلو ترنجبین مرغوب 8 دلار قیمت دارد که بسیار ارزان تر از برادر بزرگش، گازانگبین است، اما در مقایسه با قیمت شکر 0.5 دلاری، همچنان گران است. اما برخی از تولیدکنندگان به هیچ وجه از این مواد استفاده نمی کنند و فقط از شکر در تولید گاز استفاده می کنند. این نوع گز رنگ بسیار سفیدی دارند و شیرینی آن ها گلو را آزار می دهد و اصلا توصیه نمی کنیم. پیشنهاد می شود از سیب هایی که پشت جعبه در قسمت مواد تشکیل دهنده ترنجبین یا ترنجبین نوشته شده استفاده کنید و از همه مهمتر سیب های سالم و با علامت استاندارد هستند که استفاده از این مواد را در فرآیند تولیدشان تضمین می کند.
5. اولین غذای صادراتی از اصفهان گز است
صادرات با ظهور ماشینآلات حملونقل و کشتیهای بخار در دوره قاجار، روند صادرات مواد غذایی آسانتر شد. در دوره آقا محمدخان قاجار، خوراکی های ایرانی مانند پسته و زعفران به سراسر جهان صادر می شد و گز اولین خوراکی اصفهان بود که به کشورهای مختلف به ویژه کشورهای اروپایی صادر می شد. جالب است بدانید در آن زمان کشورهای عربی مانند امارات، بحرین و کویت کشورهای فقیر و بادیه نشین بودند و توان خرید مواد غذایی لوکس را نداشتند. اما امروزه امارات یکی از بزرگترین شرکای ایران در زمینه تجارت در صنایع و مواد غذایی است.
جدا از این حقایق جالب، گز یک غذای بسیار خوشمزه و مفید است. گز شاهکار حاوی 42 درصد پسته و در هر 100 گرم آن حدود 25 گرم پروتئین است که مقدار بالایی است حتی از ماست و شیر که ارزش غذایی بالایی دارند. ترکیب گز اصفهان با زعفران و گلاب به خاص شدن این نبات کمک می کند زیرا هر دو از موادی هستند که فقط در ایران وجود دارند و جزء صنایع دیگر کشورها نیستند.