انتهای پیام
مدیر بخش آب کشور ادامه داد: دوم اینکه شاخص های بهره وری آب فراتر از مدل زراعی در نظر گرفته شود و محصولات بیشتری با مصرف آب کمتر تولید شود. بر این اساس افزایش بهره وری آب در کشت محصولات کشاورزی به عنوان شاخص قرار گرفته و با افزایش نرخ خرید تضمینی، کشاورز را به کشت جایگزین تشویق می کنیم. من معتقدم انصراف دولت از حق آب و تبدیل «آب» از کالای گرانبها به کالای رایگان، راه حل مناسبی برای اجرای الگوی فرهنگ نیست.
عدم وجود عملکرد سیستمیک و عملکرد منزوی؛ مهمترین مشکل
وی با بیان اینکه علت اصلی تشدید بحران آب برداشت بی رویه توسط بخش کشاورزی کشور است، گفت: میزان آب کشاورزی سال ها محل بحث بوده است اما در نهایت در جلسات متعدد به این نتیجه رسیدیم که وزارت نیرو با جهاد کشاورزی داشت. برآورد وزارت نیرو به طور متوسط 90 میلیارد لیتر از مصارف 100 میلیارد لیتری منابع آبی کشور به عبارتی 90 درصد در بخش کشاورزی مصرف می شود و منظور ما از این عدد، برداشت این بخش است. در مورد منابع آب نیز معتقد بودند که آب به مزرعه می آید، حواس پرتی و هدر رفتن وجود دارد، هرچند اختلاف نظر چندان زیاد نبود.
وی گفت: همانطور که گفته شد، طرح کشت در چهار برنامه پنج ساله کشور و همچنین آیین نامه بهینه سازی مصرف آب کشاورزی مصوب سال 1376 گنجانده شده بود، اما اجرایی نشد. و بر این اساس مشوق هایی برای پذیرش الگوی کشت طراحی شده برای کشاورزان در نظر گرفته شده است، اما به نظر می رسد مشوق های پیشنهادی مشکلات متعددی دارد. اولاً من فکر می کنم که آب رایگان اساساً نمی تواند مشوقی برای اجرای الگوی فرهنگ باشد. اگر کشاورز زمینی داشته باشد و بخواهد در آن برنج بکارد، توجیه اقتصادی چند برابر کشت گندم خواهد بود و با آزاد کردن آب، انگیزه ای برای کشت و کار نخواهد داشت.
عبدالله فضلی فارسانی با بیان اینکه طبق پیش بینی های کارشناسان هواشناسی ایران با ورود به مهر و سال 1402 وارد سومین خشکسالی متوالی شد و چشم انداز بارندگی های پاییزی چندان خوشایند نیست، گفت: این در حالی است که بیشتر سرزمین ایران در آب و هوای جهان خشک است و میانگین بارندگی معمولاً یک چهارم متوسط بارندگی جهانی است.
فضلی افزود: از این منظر تلاش وزارت نیرو برای مدیریت منابع آبی است که عدم عملکرد سامانه یکی از مهم ترین دلایل اجرایی نشدن الگوی کشت تاکنون است. به نظر می رسد این موضوع باید در سطح کلان دولت مدیریت شود. مشکل دوم نبود تضمین برای اجرای الگوی فرهنگ است. وزارت جهاد کشاورزی مدعی است که قوانین 4 طرح قبلی ضمانت اجرا نداشته است، سوال اینجاست که اکنون که برنامه هفتم در حال تدوین است چرا از ظرفیت های آن برای ایجاد ضمانت اجرا استفاده نمی شود.
مصرف آب در بخش کشاورزی باید 50 درصد کاهش یابد
وی با بیان اینکه دولت باید منابع مالی را در نظر بگیرد و به کشاورز اعلام کند که اگر مثلاً با مصرف آب کمتری می تواند بیشتر تولید کند، محصول را با ضریب بالاتر خریداری کند، گفت: مشکل سوم این است که کشور باید خوب باشد. تولید محور، بیایید به سمت محصولات استراتژیک برویم. در حال حاضر بخش زیادی از آب کشاورزی به کشت گلخانه ها و باغ ها اختصاص دارد. اگر به آمار فائو دقت کنیم، حتی اکثر کشورهای پرآب مانند آلمان، انگلیس و آمریکا محصولات غیر استراتژیک خود را وارد می کنند. به عنوان مثال، آمریکا در حال حاضر 40 درصد مواد غذایی جهان را تولید می کند، اما همچنان برخی از محصولات غیر استراتژیک خود را وارد می کند.
نماینده مردم حوزه آبخیزداری شرکت مدیریت منابع آب فلات مرکزی ایران با بیان اینکه آب رودخانه ها و تالاب ها سال به سال در حال کاهش و خشک شدن است و این امر ناشی از دوبرابر شدن مصرف آب کشور در بخش کشاورزی است، گفت: مصوبه شورای عالی آب، وزارت نیرو را مکلف می کند». وضعیت اشتراک آب بخش های مختلف را مشخص کرده بود، وزارت نیرو آن را تعیین و در سال 1393 به وزارت جهاد کشاورزی ابلاغ کرد. در این اطلاعیه میزان آب قابل برداشت در منطقه از کشور استحصال شد. . میزان آب قابل برداشت برای صنعت، شرب و فضای سبز نیز به همین ترتیب محاسبه و استحصال شد و در مصوبه مذکور به وزارت جهاد کشاورزی مهلت یکساله داده شد تا الگوی کشت بر اساس آن را ارائه و اجرا کند. این. اما در نهایت مصوبه اجرایی نشد.
فضلی خاطرنشان کرد: در عین حال وزارت جهاد کشاورزی برآورد می کند که 84 میلیارد مترمکعب آب تحویلی توسط بخش کشاورزی مصرف شود، هرچند در این زمینه مقیاسی ندارند و با وجود حدس و گمان این سوال را مطرح می کنند. با توجه به اینکه هر ساله وزارت نیرو میزان آب تامین شده از منابع آبی مانند سدها، چاه ها، قنات ها و غیره را اندازه گیری می کند، می گوید: در سال 2016 پروفسور هوکسترا (پدر آب مجازی در جهان) سخنرانی کرد. در اتاق بازرگانی و صحبت در مورد میزان مصرف آب کشاورزی از وزیر جهاد کشاورزی در مورد میزان مصرف آب کشاورزی صحبت کرد، وی به هدررفت و جاری شدن آب از داخل کشور به دریاها و … اشاره کرد. اندازه گیری کنید، پس اندازه گیری نکردید، پروفسور هوکسترا تخمین زد که 94 درصد از مصرف آب ایران در بخش کشاورزی مصرف می شود.
وی سومین نکته را عدم جابجایی منابع آبی موجود به سمت کشت محصولات استراتژیک و ضروری دانست و گفت: سایر محصولات از جمله آبزیان اعم از سبزی و صیفی با بخشی از منابع آبی مصرفی باید به سمت گلخانه ها برود. و فضاهای سرپوشیده و کنترل شده. و مازاد آب باید برای پایداری سفره های زیرزمینی و منابع مصرفی مورد توجه قرار گیرد، گفت: آنچه مسلم است کشاورزی ایران باید از وضعیت موجود خارج شود و تغییر اساسی کند و برای استفاده از میزان آب برنامه ریزی شود. که بتوان با برنامه ریزی یا برداشت آب به صورت مطمئن و در حد ظرفیت مجاز آبخیزها و سفره های زیرزمینی، نیاز به استراتژیک و کالایی تامین شود. قوانین مربوط به این موضوع باید وضع یا اصلاح شود و عزم و اراده ملی برای این اقدام حیاتی برای کشور اتخاذ شود. آموزش و ترغیب کشاورزان و بازار کنترل شده محصولات کشاورزی نیز در این زمینه حائز اهمیت است.
فضلی افزود: دیدگاه کشورهای پیشرفته این است که به جای کشت محصولات پر آب، بهتر است منابع گرانبهای آبی خود را حفظ کنند، اکنون مفتخریم که دهمین تولیدکننده تخم مرغ در جهان هستیم، حتی در زیر شرایطی که برای تولید هر تخم مرغ نیاز است، برای رسیدن به سفره باید 100 لیتر آب مصرف کنیم، بنابراین اگر به سمت کشت محصولات استراتژیک حرکت نکنیم، منابع آبی خود را از دست خواهیم داد و محصولات استراتژیک و حیاتی را در معرض خطر قرار خواهیم داد. در نهایت امنیت غذایی کشور است.
وی افزود: نظر کارشناس این است که میزان بهینه آب تخصیصی به بخش کشاورزی 45 میلیارد مترمکعب است که تخصیص آب به این میزان می تواند ثبات در مجموعه و تامین آب و مصرف آب در بخش کشاورزی ایجاد کند. بخش کشاورزی باید 50 درصد کاهش یابد وضعیت فعلی این است که منابع آبی خود را از دست می دهیم. سطح آب های زیرزمینی ما مدام در حال کاهش است و آب های سطحی نیز افت قابل توجهی دارند که نمونه هایی از آن دریاچه ارومیه و زاینده رود است.
مصرف آب کشور در بخش کشاورزی دو برابر می شود
وی افزود: به همین دلیل از قدیم الایام با حفر شبکه قنات سعی می شد از منابع آبی بهترین استفاده را برد و از هر نوع زباله و ضایعاتی که باعث خشک شدن تالاب ها و دریاچه ها شده است، استفاده کرد. و به اصطلاح فرونشست دشت ها که از حفر چاه و برداشت بی رویه منابع زیرزمینی حاصل می شود، نمونه های بارز آن است.
معاون آبخیزداری شرکت مدیریت منابع آب فلات مرکزی ایران با اشاره به اینکه اغلب وقتی بحث مدیریت زراعی کشاورزی مطرح می شود با بحث خودکفایی مخالفت می کند و واکنشی می شود، گفت: در اینجا با این موضوع مواجه هستیم. دو دسته اول بحث امنیت غذایی و دوم بحث خودکفایی. امنیت غذایی کشور بدون تردید باید تامین شود و این امنیت را می توان با روش های مختلف از جمله کشت فراساحلی تامین کرد.
به گفته وی، برآورد می کنیم از میانگین 100 میلیارد مترمکعب مصرف سالانه، هشت میلیارد مترمکعب مربوط به آب شرب، دو میلیارد مترمکعب مربوط به آب صنعتی و مابقی مربوط به کشاورزی است. .. این 100 میلیارد متر مکعب یک میانگین است، می تواند سال پربارانی باشد و بیش از 100 میلیارد متر مکعب آب تحویل دهیم یا کم بارندگی باشد و ورودی آب به 70 میلیارد مترمکعب برسد.
وی در پاسخ به این سوال که مهم ترین چالش های اجرای الگوی فرهنگ شکستن بن بست های موجود چیست؟ وی بیان کرد: عدم عملکرد سیستم و عملکرد جزیره ای یکی از بزرگترین مسائل است. هر سازمانی اهداف خود را دنبال می کند، وزارت جهاد کشاورزی به دنبال افزایش تولید محصولات کشاورزی است، هر دولتی که از مدیریت حمایت می کند سعی می کند رکوردهای قبلی را پشت سر بگذارد و محصولات بیشتری تولید کند، توسعه فرهنگ بدون توجه به محدودیت ها. و در صورت وجود آب بهتر است به جای در نظر گرفتن جبران ذخایر از دست رفته و حفظ پایداری زمین از آن برای توسعه فرهنگ استفاده شود (مطابق مفاد ماده 35 قانون ششم. طرح).
برای تولید هر تخم مرغ 100 لیتر آب مصرف می شود
وی در پاسخ به این سوال که چرا قانون اجرای طرح کشت در چندین برنامه سالانه کشور اجرا شده اما در هیچ کدام اجرا نشده است، گفت: طرح کشت در چهار طرح یعنی سوم اجرا شد. طرح چهارم، پنجم و ششم قانون، اما اجرا نشد، در پانزدهمین جلسه شورای آب در سال 1392 مصوب شد وزارت نیرو میزان آب مصرفی را در بخش دشت ها و مناطق کشاورزی ارزیابی و اعلام کند. میزان آب قابل برداشت در هر منطقه به منظور ایجاد ثبات در منابع موجود در آب کشور، زیرا در شرایط فعلی منابع آبی کشور به سمت شکنندگی پیش می رود.
نماینده مردم حوزه آبخیزداری شرکت مدیریت منابع آب فلات مرکزی ایران گفت: در اقتصاد جهانی امروز هیچ کشوری را نمی توان یافت که بخواهد در تولید همه محصولات خودکفا باشد. با توجه به اهمیت منابع آبی فعلی کشور و اینکه دوبرابر حجم استراتژیک برداشت می کنیم، مطلقاً نمی توانیم ادعا کنیم که برای کشت همه محصولات کشور خودکفا هستیم.
