مؤلفه دیگری که در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفته است، مؤلفه اجتماعی و فرهنگی توسعه پایدار است که تغییر کاربری اراضی کشاورزی این تأثیرات را در حوزه زاینده رود داشته است: تغییر سبک زندگی و توسعه زندگی شهری، کاهش ارزش مشاغل کشاورزی، ارزش پایین. باورها و سنت های بومی، کاهش رضایت از زندگی روستاییان به ویژه کشاورزان، تسریع در روند نابودی سبک زندگی و آداب و رسوم روستایی و سنتی، کاهش سلامت جسمی و روحی روستاییان با تخریب کشاورزی، توسعه زندگی شهری و افزایش تشریفات و پیچیدگی های اجتماعی و افزایش هزینه های زندگی، جذب افراد غیر بومی و افزایش ناهنجاری های فرهنگی و اجتماعی، افزایش قیمت زمین کشاورزی و افزایش تمایل به تغییر کاربری، افزایش مهاجرت به ویژه جوانان و پیر شدن جامعه کشاورزی، کاهش انگیزه زندگی در روستاها و خالی شدن روستاها، افزایش تراکم جمعیت به دلیل کیفیت بهتر زندگی، تحول از ویژگی های جمعیتی به ویژه در مناطق روستایی به ترکیب جنسیتی، هرم سنی و تراکم جمعیت.
بر اساس نتایج، اراضی مسکونی در دوره مورد مطالعه (1371 تا 1393) گاه سیر صعودی داشته و مساحت آن از 14000 هکتار در ابتدای دوره تا سال 1393 به حدود 39000 هکتار افزایش یافته است. از سوی دیگر، اراضی کشاورزی در دوره مورد بررسی افت شدیدی را تجربه کرده است، به طوری که میزان آن طی 22 سال گذشته بیش از 44 هزار هکتار کاهش یافته و از 135 هزار هکتار به 90 هزار هکتار رسیده است. نتایج مقایسه دو دوره حاکی از آن است که میزان زمین های کشاورزی از دست رفته در سال های اخیر به شدت افزایش یافته است که بر این اساس اختلاف میزان اراضی کشاورزی برای بار دوم نسبت به بار اول 136 درصد کاهش یافته است.
اثرات اقتصادی تغییر کاربری اراضی در حوضه زاینده رود
نتایج این مطالعه با مصاحبه عمیق با کارشناسان نشان می دهد که تغییر کاربری اراضی کشاورزی اثرات اقتصادی زیادی در حوزه زاینده رود به دنبال داشته است که از آن جمله می توان به کاهش درآمد کشاورزان، افزایش درآمد در مشاغل خدماتی و صنعتی، افزایش نابرابری درآمدی و کاهش درآمد اشاره کرد. میل به مشاغل کشاورزی، ایجاد مشاغل جدید با ریسک درآمد کمتر نسبت به کشاورزی، افزایش فقر به ویژه در بین کشاورزان، افزایش درآمدهای عمومی مانند شهرداری ها و دهیاری ها، افزایش بیکاری در کشاورزی، تغییر سبک و سیاق را برجسته کرد. نوع شغل در منطقه، صنعت تا خدمات، تضعیف گردشگری طبیعی و روستایی به دلیل از بین رفتن تدریجی مناظر طبیعی، تاریخی و روستایی.
اثرات اجتماعی و فرهنگی تغییر کاربری اراضی کشاورزی
نتایج این مطالعه همچنین کاهش کیفیت خاک، کاهش کیفیت هوا، تخریب چشمانداز طبیعی، کاهش تنوع زیستی، افزایش وقوع بلایای زیستمحیطی مانند سیل، طوفان و سرما، افزایش بیابانزایی، تولید زبالههای خطرناک، انتشار گازهای گلخانهای به ویژه در سواحل را نشان میدهد. مناطق (پسماند و فاضلاب شهری) یکی از پیامدهای زیست محیطی تغییر کاربری اراضی کشاورزی در حوضه آبخیز زاینده رود بوده است.
absnews
اثرات زیست محیطی تغییر کاربری اراضی کشاورزی
همچنین نتایج این تحقیق نشان می دهد که تغییر کاربری اراضی کشاورزی بر مؤلفه توسعه پایدار کشاورزی حوزه آبخیز زاینده رود تأثیر داشته است. بر اساس این تحقیق، تغییر کاربری اراضی کشاورزی: کاهش تولیدات کشاورزی دامی و باغی، کاهش سهم کشاورزی در تولید ناخالص داخلی، کاهش امنیت غذایی و خودکفایی در تولیدات کشاورزی، افزایش اراضی غیرقابل کشت، تخریب اراضی کشاورزی و باغی. زمین و کاهش سطح زیر کشت اراضی کشاورزی، فشار بیش از حد به خاک و کشت های متوالی و متراکم ناشی از کاهش اراضی کشاورزی، افزایش مصرف مؤسسات شیمیایی، کاهش مزیت نسبی فعالیت های کشاورزی، افزایش میانگین سن کشاورزان، کاهش اشتغال در بخش کشاورزی، کمبود تمایل به سرمایه گذاری در کشاورزی منجر به کاهش تمایل اعضای جوان خانواده به اشتغال به کشاورزی شده است.
در پژوهشی با عنوان “بررسی روند تغییر کاربری اراضی کشاورزی و تاثیر آن بر مولفه های توسعه پایدار با تاکید بر حوضه آبخیز زاینده رود” انجام شد، اثرات اقتصادی و اجتماعی – فرهنگی تغییر کاربری اراضی کشاورزی با تاکید بر حوضه آبخیز زاینده رود را گرفت. مساحت این حوضه 41347 کیلومتر مربع است و حدود 90.9 درصد آن در استان اصفهان، 2.3 درصد در استان یزد، 3.4 درصد در استان فارس و 3.4 درصد در استان چهارمحال و بختیاری قرار دارد. این منطقه از نظر تقسیمات طبیعی شامل هفت زیرحوضه و 20 واحد هیدرولوژیکی است.
به گزارش خبرگزاری ای بی اس نیوز؛ تغییر کاربری اراضی در اراضی کشاورزی نمونه مهمی از تأثیر انسان بر محیط زیست است که منجر به تغییرات ساختاری در ابعاد اجتماعی، اقتصادی و کالبدی به ویژه در مناطق روستایی می شود. در حالی که سایر توسعههای توسعه در سطح روستا کمتر احتمال دارد که چنین تغییرات مهمی را در محیط روستایی ایجاد کند.
درباره این فایل بیشتر بدانید:
تحریریه ABS NEWS | ای بی اس نیوز