چرا ایرانی ها از معاینات منظم پزشکی غافل می شوند؟

سالم خبر: چرا ایرانی ها تمایلی به انجام معاینات منظم ندارند و به طرق مختلف از آن چشم پوشی می کنند؟ چرا آقایان نسبت به خانم ها علاقه کمتری به خود دارند و بسیاری از آنها تا میانسالی حتی یکبار هم معاینات دوره ای از قبیل آزمایش خون، پروستات و… انجام نداده اند و آنها را جزو افتخارات و برگ برنده های خود می دانند!

ایرج خسرانیه، متخصص داخلی، فوق تخصص گوارش و بیماری های کبد و رئیس جامعه پزشکان متخصص داخلی ایران در این باره به شهری آنلاین می گوید: دلایل زیادی وجود دارد که ایرانیان به معاینات منظم علاقه مند نیستند، اما اگر بخواهم اشاره کنم، مهمترین آنها این است که بسیاری از افراد تحت پوشش بیمه نیستند و نمی توانند هزینه معاینه رایگان را پرداخت کنند. آیا فکر می کنید یک خانواده 4 نفره می خواهند هر سال یک آزمایش خون معمولی انجام دهند؟ این واحد هزینه قابل توجهی را به یک خانواده 4 نفره تحمیل می کند.

خسرونیه ادامه می دهد: دلیل بزرگ دیگر این است که در جامعه ما فرهنگ کافی در این زمینه وجود ندارد. یعنی می بینید طرف بیمه تکمیلی خوبی دارد اما در بازه های زمانی مشخص چک انجام نمی دهد. در اکثر کشورهای پیشرفته، مردم یاد گرفته اند که هر 6 ماه یک بار آزمایش خون انجام دهند. اما در ایران تا زمانی که بیمار نباشیم یا درد شدیدی نداشته باشیم برای معاینه نمیرویم. خیلی ها بدترش میکنن به عنوان مثال، پزشک برای فرد آزمایش، عکس برداری و ام آر آی تجویز می کند و باید اقدامات لازم را برای آن نیز انجام دهد. به همین دلیل است که بسیاری از افراد تنها زمانی آزمایشگاه و سونوگرافی را به یاد می آورند که بیماری آنها پیشرفت یا گسترش یابد.

خودمراقبتی مردان ضعیف تر از زنان است
در ادامه گفتگو، رئیس جامعه پزشکان داخلی ایران به موضوع مهمی اشاره می کند و آن این است که فرهنگ خودمراقبتی و علاقه به معاینات دوره ای در جامعه ما در بین مردان ضعیف تر از زنان است. بسیاری از مردان فکر می کنند که مراقبت از خود کار زنانه است!

خسرونیه می گوید: در کشور ما بسیاری از مردان تا سن 50-60 سالگی هرگز معاینه معمولی انجام نداده اند و به پزشک مراجعه نکرده اند! اما با افزایش سن این موضوع ضرورت بیشتری پیدا می کند. به همین دلیل از بیماری خود اطلاعی ندارند یا زمانی که کار تمام شده است می آیند و کاری برایشان نمی توان کرد. بسیاری از مردان مبتلا به سرطان پروستات به پزشک مراجعه می کنند و سرطان ممکن است پیشرفت کرده یا گسترش یافته و در سراسر بدن پخش شده باشد.

وی ادامه می دهد: یا اینکه بسیاری از مردان از بیماری دیابت رنج می برند اما از آن اطلاعی ندارند و زمانی به پزشک مراجعه می کنند که دیابت برای آنها عوارضی در کلیه، چشم، فشار خون و سایر عوارض ایجاد می کند. دیابت می تواند به کلیه های فرد آسیب برساند، چشم ها را ضعیف و حتی نابینا کند، بر اعصاب تأثیر بگذارد و منجر به مشکلات جنسی شود. در حالی که معاینات دوره ای انجام می شود

اگر خودشان را جدی می گرفتند به هیچ کدام از اینها آسیب نمی دیدند.

دولت باید آزمایش را اجباری کند
دکتر خسرونیا معتقد است رسانه ها در ایران در این زمینه کار چندانی انجام نداده اند و باید مردم را بیشتر آموزش دهند. از سوی دیگر، دولت و بخش خصوصی باید چک را برای کارکنان خود اجباری کنند و آنها را سختگیر کنند تا کسی از آنها دوری نکند. موسسات بیمه هم باید مردم را مجبور کنند که اگر می خواهید بیمه شوید باید هر 6 ماه یک بار تست بدهید و جواب را برای ما بیاورید.

این پزشک متخصص داخلی می گوید: اکنون برخی از بخش ها معاینات دوره ای را اجباری کرده اند اما هنوز فراگیر نشده است. جالب اینجاست که بسیاری از کارمندان حتی با وجود اجباری بودن قانون، تقلب می کنند یا از قانون طفره می روند. در حالی که این کار به نفع ادارات و به نفع فرد نیست.

چه آزمایشاتی را به طور مرتب انجام دهیم؟
اگر بخواهیم از امروز به خود بیاییم و بی توجهی به چک ها را کنار بگذاریم، چه کنیم و چه آزمایش هایی را در فواصل زمانی معین انجام دهیم؟ دکتر خسرونیا در این باره پاسخ می دهد: نوع معاینات به گروه سنی و جنسیت افراد بستگی دارد، اما یک سری معاینات و معاینات وجود دارد که زن و مرد از دوران نوزادی تا زمان مرگ باید هر سال یا هر 6 ماه یکبار انجام دهند.

متخصص گوارش و کبد تایید می کند که: آزمایش کم خونی، آزمایش هپاتیت، آزمایش کبد چرب، آزمایش چربی یا کلسترول خون، کم کاری و پرکاری تیروئید، کنترل کلسیم، کنترل سطح ویتامین D، آزمایش فشار خون و آزمایش قند خون از جمله مواردی است که شامل می شود. این باید در بازه های زمانی مشخص انجام شود.

وی ادامه می دهد: ممکن است کودک از مادرش به هپاتیت مبتلا شده باشد و بنابراین باید معاینه شود. یا مثلا بیماری تیروئید چون یک بیماری خاموش است و علائم بالینی ندارد بنابراین تا زمانی که عوارضی ایجاد نکند متوجه آن نمی شویم. مگر اینکه آزمایش خون انجام دهیم. یا کم خونی به راحتی خود را نشان نمی دهد. بنابراین هر 6 ماه یکبار باید آزمایش خون بدهیم تا بفهمیم کم خونی داریم یا نه.

دکتر خسرونیا درباره کمبود کلسیم نیز می گوید: همه ایرانی ها کلسیم و ویتامین D کمی دارند. گاهی می بینید که سطح کلسیم خون خوب است اما ویتامین D کم است و دلیل کلسیم خوب این است که آن را از استخوان ها می گیرد و وارد سر می شود و ما فکر می کنیم که سطح آن خوب است. به همین دلیل است که اکثر ایرانیان در سنین ۴۰ تا ۴۵ سالگی به پوکی استخوان مبتلا می شوند. زیرا آنها به اندازه کافی لبنیات نمی خورند و بدن آنها کلسیم کافی دریافت نمی کند. بنابراین بررسی کلسیم به خصوص از سن 30 سالگی به بالا ضروری است.

به گفته این پزشک، بررسی منظم قند خون نیز بسیار ضروری است. افرادی که سابقه خانوادگی دیابت دارند باید این آزمایش را در اسرع وقت انجام دهند. مثلاً هر ماه قند خون خود را با استفاده از دستگاه های تست قند خون خانگی چک کنند و حتما این کار را سالیانه در کنار سایر بررسی ها انجام دهند و همیشه از میزان دقیق آن ها آگاه باشند تا بتوانند از ابتلا به دیابت پیشگیری کنند.