پیشرفت های تعیین کننده در توسعه دیپلماسی انرژی

به گزارش ای بی اس نیوز، امضای قرارداد تبادل گاز سه جانبه بین ترکمنستان، ایران و آذربایجان، فروش نفت در حیاط خلوت آمریکا و صادرات مقدار قابل توجهی میعانات گازی و نفت خام سنگین از ایران به ونزوئلا، توسعه همکاری با کشورهای آمریکای لاتین از طریق امضای تفاهم نامه ها و تفاهم نامه های متعدد، صادرات خدمات فنی و مهندسی به عمان، تحکیم روابط دوستانه ایران و روسیه در زمینه صنعت نفت با امضای تفاهم نامه 40 میلیارد دلاری. با تفاهم شرکت نفت ایران و گازپروم، افزایش حدود 20 درصدی صادرات گاز به کشورهای همسایه موضوع مورد توجه پرونده دیپلماسی انرژی است.

منطقه خاورمیانه، خلیج فارس، دریای عرب و سرزمین‌های دریای خزر حدود 70 درصد از ذخایر نفت جهان و 40 درصد از ذخایر گاز طبیعی را در اختیار دارند. ایران از نظر قرار گرفتن در منطقه ویژه انرژی و تأثیر مستقیم بر اقتصاد جهان، علاوه بر داشتن سهم عمده انرژی جهان و موقعیت ژئواستراتژیک و ژئوپلیتیکی در حوزه انرژی، از موقعیت ژئواکونومیک ویژه ای نیز برخوردار است.

علیرغم این توانمندی ها و انحصار ایجاد مسیر ترانزیتی کوتاه و راحت برای انتقال نفت و گاز، به دلیل فشار غرب و دیپلماسی ناکارآمد انرژی در گذشته، ایران از نفوذ ژئوپلیتیکی متناسبی در تعاملات منطقه ای و جهانی برخوردار نبوده و تحت تأثیر قرار گرفته است. در زمینه انرژی اقدامات و سیاست‌های بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای مانند عربستان سعودی و ایالات متحده آمریکا و تعاملات این دو مانع از دستیابی ایران به جایگاه واقعی خود در منطقه و ایفای نقش آبرومندانه در دیپلماسی انرژی شده است.

به نظر می رسد دیپلماسی نفتی و کسب سهم از بازار نفت برای کشور مهمترین اولویت حوزه انرژی است و نیازمند ایجاد زیرساخت ها با مشارکت و همکاری چند بازیگر در این حوزه است. برای دستیابی به این هدف، وزارت نفت در دولت سیزدهم توانسته است تعاملات خود را با روسیه، عراق، ترکمنستان، آذربایجان، ارمنستان، آمریکای لاتین از جمله ونزوئلا، کوبا و نیکاراگوئه، چین، عمان، تاجیکستان و ژاپن توسعه دهد.

احیای بورس گاز، افزایش صادرات گاز، تسهیل در وصول درآمدهای صادراتی، ایجاد نمایندگی وزارت نفت در کشور همسایه، افزایش تجارت نفت و پتروشیمی، تسویه گاز با برق، تحقق آرزوی دیرینه پالایشگاه های فراساحلی. از جمله نتایج این دیپلماسی فعال است. امید است با تکمیل برنامه های نیمه تمام وزارت نفت در ماه های آتی، فرصت برای وزارت نفت برای اجرای طرح های جدید و تحقق وعده های قبلی افزایش یابد و در سال های آتی ما شاهد رونق برنامه های وزارت نفت دولت سیزدهم خواهیم بود.

اخیرا قفل همکاری ایران و ترکمنستان شکسته شده است، ایران و ترکمنستان دو تولید کننده بزرگ گاز در آسیای غربی و مرکزی هستند، همکاری گازی این دو کشور تضمینی برای ثبات انرژی در منطقه و صادرات آن به کشورهای مختلف بوده است. بخش‌هایی از جهان از دهه 1920. پیش از این به دلیل برخی اختلافات، همکاری دو کشور با چالش‌های جدی مواجه بود.

توقف صادرات گاز ترکمنستان و عدم پرداخت بدهی ایران تنها بخشی از چالش دو کشور در این زمینه است اما اکنون در دولت سیزدهم این شرایط تغییر کرده و چرخ همکاری ها از سر گرفته شده است، امضای قرارداد قرارداد انتقال گاز از ترکمنستان به آذربایجان از طریق ایران نقطه شروع است. همکاری و حل اختلاف در اولویت است، روندی که ایران را به قلب تجارت گاز در منطقه تبدیل خواهد کرد. در سال های اخیر تجارت انرژی به ویژه گاز طبیعی با کشورهای همسایه مورد غفلت قرار گرفته است. ایران در گذشته قرارداد واردات گاز با ترکمنستان داشت. بعد از مدتی این موضوع مشکل ساز شد و با وزارت نفت سیزدهم، بدهی ایران به ترکمنستان در زمانی که هیچ تغییری در شرایط تحریم ما ایجاد نشد، تسویه شد.

اخیرا ملک شریعتی نیاسر، سخنگوی کمیسیون انرژی شورای اسلامی، ضمن تاکید بر بهبود روابط ایران با کشورهای همسایه در حوزه انرژی، بر موضوع تسویه بدهی گاز ایران به ترکمنستان تاکید کرد و گفت: با برنامه ریزی وزارت نفت، بدهی ایران به ترکمنستان حتی در زمانی که تغییری نکرده است، در شرایط تحریمی ما ایجاد نشده است، این تسویه شده است.

وی ابراز امیدواری کرد که این اقدام زمینه ساز تبدیل جمهوری اسلامی ایران به مرکز تجارت انرژی در منطقه غرب آسیا باشد.

سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس خبر امیدوارکننده دیگری در حوزه انرژی عنوان کرد: خبر دیگر مربوط به حذف ریسکی از منافع اقتصادی کشور است که در حوزه انرژی نیز بوده است. البته تاریخچه قرارداد کرسنت و مسائل پیرامون آن فرصتی دیگر برای گفت‌وگو می‌طلبد، اما دولت و دفتر حقوقی ریاست‌جمهوری تلاش کرده‌اند ساختار یک دعوای چند میلیارد دلاری علیه ایران را از بین ببرند و آن ریسک. از اقتصاد کشور حذف شده است.

ترکمنستان چهارمین کشور دارای منابع گازی در جهان است و ایران نیز ظرفیت دریافت 40 تا 50 میلیون متر مکعب گاز در روز برای واردات و انتقال در داخل مرزهای خود را دارد و از این رو سهم ایران از مبادلات گاز (سوآپ، ترانزیت، خرید) و فروش) در منطقه افزایش خواهد یافت. یاید، این موضوع می تواند منافع زیادی برای هر دو کشور به همراه داشته باشد.

در حال حاضر اصل بدهی یک میلیارد و 650 میلیون دلاری که مربوط به دولت قبل بود، به طور کامل توسط دولت سیزدهم با مشارکت بانک مرکزی پرداخت شده است. این سوال یکی از محورهای اصلی دو کشور در حوزه انرژی بود. واردات گاز از ترکمنستان شاهد افزایش فشار شبکه گاز در شمال شرق این کشور خواهد بود.

در این دیدار میان مقامات دو کشور مذاکرات مطلوبی در خصوص توسعه میادین نفت و گاز و صادرات خدمات فنی و مهندسی انجام شد و اسناد این قراردادها با حضور روسای جمهور دو کشور به امضا رسید. .

این قرارداد از نظر راهبردی حائز اهمیت است و ایران را به هاب گازی منطقه تبدیل می کند، چرا که هم از نظر پایداری شبکه گاز شمال شرق کشور و هم از بعد اقتصادی و زیست محیطی، هر یک از مزایایی برخوردار است. مترمکعب گاز وارداتی معادل یک لیتر گازوئیل یا نفت کوره است که کوره را برای صادرات آزاد می کند که به دلیل اختلاف قیمت سوخت مایع و گاز به نفع کشور است.

از منظر زیست محیطی این امر منجر به سوزاندن کمتر گازوئیل و نفت کوره در نیروگاه ها و صنایع و کاهش آلودگی هوا می شود. علاوه بر این، از ترکمنستان گاز ارزان می خریم و با گرانی به ترکیه، عراق و سایر بازارهای هدف می فروشیم. با وجود اینکه سال گذشته صادرات گاز کشور 13 درصد افزایش یافت، این کشور هزینه کمتری برای انتقال گاز و سوخت مایع از جنوب و جنوب غرب به شمال و شمال شرق کشور پرداخت می کند.

انتهای پیام