وعده فرزین برای کنترل تورم و تسهیل ارز

به گزارش ای بی اس نیوز، متن کامل یادداشت محمدرضا فرزین به این شرح است: «از آنجایی که طی روزهای اخیر آخرین آمار مربوط به رشد بهار 1402 توسط بانک مرکزی منتشر شده است، خلاصه ای از وضعیت رشد بهار 1402 را تقدیم می کنم. رشد اقتصادی در این فصل

ما سال 1401 را در حوزه اقتصاد کلان با انگیزه های متناقض و مطلوب پشت سر گذاشتیم، اما اگر بخواهیم خلاصه ای بسیار کوتاه و سریع از وضعیت متغیرهای کلان اقتصادی داشته باشیم، می توانم بگویم که سال 1401 را به خوبی آغاز کرده ایم. حوزه متغیرهای پولی، سطح تورم. کم بود و البته رشد کمی هم داشتیم، اما به دلیل افزایش نرخ ارز که در نیمه دوم سال اتفاق افتاد، تورم هم افزایش پیدا کرد و در نهایت سال را با تورم نامناسب و نسبتا بالا به پایان رساندم. اگرچه پیش بینی های غیر متعارف در مورد نرخ تورم نیز محقق نشد.

در حوزه رشد متغیرهای واقعی یا غیر پولی، برعکس، اقتصاد ایران در بهار 1401 شروع خوبی نداشت و نرخ‌های رشد پایین بود، اما به مرور زمان و در اواخر سال، نرخ‌ها بهبود یافت و در نهایت به نرخ رشد چهار درصدی دست یافتیم که نسبتاً رضایت بخش است و نشان داد که برای رسیدن به رشد بهتر همچنان به سوخت بیشتری نیاز داریم. اما رشد سال 1401 سه ویژگی داشت.

اول اینکه رشد در مناطق مختلف نامتعادل و نامتعادل بود، یعنی نرخ رشد در برخی مناطق کم و در برخی دیگر بالا بود. به خصوص در حوزه نفت رشد بالایی داشتیم و در حوزه صنعت نیز نرخ رشد دو رقمی بود، اما نرخ رشد بخش کشاورزی و خدمات پایین و نامطلوب بود، اما یکی دیگر از ویژگی های پس از سال ها رشد منفی در تشکیل سرمایه، رشد 6.7 درصدی را تجربه کردیم و این نرخ در بخش ماشین آلات حدود 15.4 درصد بود.

یکی از مهمترین دلایل این است که تراز تجاری ما در سال گذشته مثبت شد و تراز تجاری مثبتی در حدود 20 میلیارد دلار داشتیم که منجر به افزایش درآمد ارزی ما شد. همچنین سیاست های ارزی بانک مرکزی حمایت از واردات کالاهای سرمایه ای بود و با توجه به اینکه منابع ارزی مطمئنی داشتیم توانستیم کالاهای سرمایه ای زیادی وارد کنیم و سیاست های وزارت حراست نیز تسهیل کننده بوده است. در این زمینه و در نهایت توانستیم به نرخ رشدی دست پیدا کنیم. در زمینه تشکیل سرمایه به خصوص در بخش ماشین آلات جایگاه بسیار خوبی دارند.

این نرخ رشد ما را به آینده امیدوار کرده است که با ظرفیت سازی مناسبی که صورت گرفته می توانیم در سال های آینده وضعیت رشد بهتری داشته باشیم. اما به سال 1402 که اخیرا گزارش آن منتشر شده است، قبل از بحث در مورد رشد در سال 1402، نظر خود را در مورد متغیرهای پولی خواهم گفت.

با توجه به افزایش نرخ ارزی که در نیمه دوم سال 1401 داشتیم، نرخ تورم نیز افزایش یافت و این افزایش نرخ تورم تا فروردین و اردیبهشت ماه سال جاری تمدید شد، بنابراین با تورم بالایی مواجه بودیم. تعداد در این دو ماه نیز. اما پس از آن به برکت سیاست تثبیت اقتصادی و اثربخشی این سیاست ها، تورم رو به کاهش گذاشت و تاکنون نرخ تورم 14 درصد کاهش یافته است و این ما را امیدوار کرد که با تداوم سیاست های تثبیت، ما می توانیم این نرخ را در ماه های آینده کاهش دهیم.

در رابطه با متغیرهای رشد، اخیرا آماری از اداره کل محاسبات اقتصادی بانک مرکزی منتشر شده است. در بهار 1402 رشد اقتصادی با نفت به 2/6 درصد و رشد اقتصادی بدون نفت به 2/5 درصد رسید. می بینید که هم از نظر رشد با نفت و هم بدون نفت، نرخ رشد اقتصادی تقریبا سه برابر شده است.

در خصوص ویژگی های نرخ رشد به دست آمده باید بگویم در حال حاضر همه بخش ها نسبت به سال قبل رشد داشته اند و رشد متعادلی داشته است. به طور کلی رشد بخش ها نسبت به سال قبل افزایش یافته است.

رشد بخش کشاورزی در بهار سال گذشته 1.9 درصد بود و در بهار امسال به 2.2 درصد رسید. گروه نفت واقعا رشد باورنکردنی را تجربه کرد و به 16.4 درصد رسید و در فصل تابستان نیز به رشد خود ادامه داد. گروه صنایع و معدن سال گذشته بد شروع شد و در بهار 1401 وضعیت خوبی نداشت اما در بقیه فصول وضعیت بهتری داشت، با این حال در بهار امسال موفق به رشد 3.7 درصدی شد. در بخش ساختمان نیز نرخ رشد در بهار 1401 منفی 8 درصد بوده و در بهار امسال به 1.6 درصد رسیده است. در مقابل، در بخش تشکیل سرمایه بخش ساختمان، نرخ رشد مثبت بوده و همچنان رو به افزایش است. در گروه خدمات که تقریباً 50 درصد تولید ناخالص داخلی کشور را تشکیل می دهد، اگر نرخ رشد خوبی نداشته باشد، نرخ رشد کلی کاهش می یابد، اما نرخ رشد این گروه از 2،3 درصد به 6.2 درصد رسیده است. این باعث شده است که نرخ رشد کل ما یک رقمی بیشتر از سال های اخیر باشد و باید گفت که نرخ رشد 6.2 درصدی برای بخش خدمات، نرخ قابل توجهی است که محقق شده است. اما در قسمت تشکیل سرمایه درست است که در پایان سال گذشته نرخ رشد مثبت بود اما در بهار سال گذشته نرخ رشد منفی 1.4 درصد بود اما در بهار امسال به رشد رسید. نرخ 2 درصدی که باعث می شود امیدوار باشیم این رشد با توجه به روندی که در گذشته داشته است در ماه های آینده نیز ادامه داشته باشد.

این تصویری که ارائه شد، تصویری مربوط به فصل بهار است و از آنجایی که اکنون در پایان ترم اول هستیم، این سوال پیش می‌آید که در تابستان چگونه بودیم؟ وضعیت ما در تابستان خوب است یا بد؟ چون آمار بانک مرکزی با وقفه فصلی منتشر می شود و باید آمار تابستان را در پایان فصل پاییز منتشر کنیم، اما با توجه به متغیرها می خواهم بگویم که تحلیل من البته این تحلیل و قضاوت زودهنگام است. اما به نظر می رسد به واقعیت نزدیک است.

بورس گزارشی از متغیرهای پولی و تولیدی شرکت های بورسی منتشر می کند. از آنجایی که این شرکت ها تقریباً 59 درصد از کسب و کارهای بزرگ کشور را تشکیل می دهند، با تکیه بر آمار این بخش می توان تصویر خوبی از وضعیت بخش صنعت به دست داد. البته بخش خدمات و کشاورزی کمتر در بورس حضور دارند و باید به آمارهای دیگر در این بخش ها تکیه کنیم.

بر اساس آخرین آمار منتشر شده در مردادماه امسال، رشد شرکت های بورسی در تیرماه 6.7 درصد بوده است که این رقم در مردادماه 9.2 درصد بوده که نشان از بهبود وضعیت تولید دارد. نکته دیگر کاهش هشت درصدی موجودی انبارها در مردادماه است که این کاهش موجودی انبار به همراه افزایش تولید نشان می دهد که رشد از نظر عرضه و تقاضا در مسیر درستی قرار دارد. زیرا کاهش موجودی انبار نشان می دهد که تقاضا افزایش یافته و محصولات تولید شده به فروش رسیده است.

اما نکته دیگر این گزارش رشد دو رقمی تولید کالاهای سرمایه ای است. البته از سال گذشته رشد تولید کالاهای سرمایه ای بهتر از رشد تولید کالاها و خدمات مصرفی بوده است و یکی از دلایل افزایش تشکیل سرمایه در حوزه ماشین آلات این است که تولید کالاهای سرمایه ای توانسته رشد کند و همچنان رشد کند. ضمن اینکه این نرخ رشد حدود 15.9 درصد مثبت است و این یکی از نقاط مثبت رشد در سال 1402 محسوب می شود. اما در مورد سایر بخش ها نمی توان به آمارهای بورس تکیه کرد. یکی از این بخش ها بخش کشاورزی است. در این بخش طبق شواهدی که داریم بیش از 10 میلیون تن در فصل تابستان به ویژه گندم خریداری شده که نسبت به سال گذشته رشد بسیار بالایی را تجربه می کند و سایر شواهد نیز نشان می دهد که بخش کشاورزی فصل تابستان خیلی خوب بود معمولاً وقتی بخواهیم خدمات را قضاوت کنیم، این بخش می تواند با وقفه همراهی با بخش صنعت را نشان دهد. البته قضاوت نهایی خیلی زود است، اما انگیزه اساسا متناقضی در بخش خدمات در سال 1402 مشاهده نکردیم. بنابراین می توانیم نتیجه بگیریم که در تابستان امسال روند بسیار خوبی داریم. اگر بخواهم تحلیل را خلاصه کنم، می توانم بگویم که با در نظر گرفتن نرخ رشد سال های اخیر، در حال بازگشت به شرایط بلندمدت متغیرهای کلان اقتصادی هستیم که در شرایط عادی داشتیم.

یکی دیگر از ویژگی های متغیرهای کلان اقتصادی این است که وضعیت متغیرهای واقعی بهتر از وضعیت متغیرهای اسمی است که دلیل اصلی ایجاد حباب است. به عبارت دیگر حباب ناشی از انتظارات تورمی که متأسفانه در جامعه و در ذهن فعالان اقتصادی پدیدار شد، مانع از آن شد که متغیرهای اسمی حتی در صورت کاهش تورم، به همان سرعت متغیرهای اسمی تغییر کنند و نرخ عرضه پول نیز کاهش یابد. .

با توجه به تحول روابط خارجی و همچنین سیاست های بسیار خوب بانک مرکزی در حوزه کنترل نقدینگی و اجرای سیاست تثبیت اقتصادی و همچنین آرامشی که در بازار ارز داریم، به آینده امیدواریم و امیدواریم تا پایان سال بتوانیم در راستای تحقق اهداف سال یعنی مهار تورم و رشد تولید گام برداریم. »

انتهای پیام