راز سرمایه گذاری تکنولوژیک در صنعت فولاد

به گزارش خبرنگار حوزه اقتصاد خبرگزاری علم و فناوری آنا; در سال های اخیر صنعت فولاد نیز در معرض تحریم قرار گرفته است که تامین فناوری روز از طریق واردات را نیز تهدید کرده است. بنابراین برای توسعه فناوری های صنعت فولاد باید به سمت بومی سازی فناوری ها و دانش فنی حرکت کرد و این صنعت را با فناوری های بومی زمان همراه کرد. از سوی دیگر صنعت فولاد نیز مانند صنعت پتروشیمی با مشکل جریان مواد اولیه مواجه است که یکی از دلایل آن تاخیر در توسعه فناوری های ارزش آفرین است.

علی شفیعی، عضو هیأت علمی دانشکده مواد در گفت وگو با خبرنگار آنا، اظهار کرد: صنعت فولاد پس از نفت و پتروشیمی دومین صنعت صادراتی کشور است و یکی از صنایع عمده افزایش ارز است. اما یکی از مشکلاتی که این صنعت با آن دست و پنجه نرم می کند، قدمت بالای آن است، تجهیزات و فناوری های تولیدی است که با حضور بنگاه های دانش بنیان در حوزه تولید دانش و فناوری، باید این تاخیر جبران و قطعا ارزآوری بیشتری داشته باشد. وارد اقتصاد کشور خواهد شد.

آماده سازی نامناسب زمین و استقرار صنایع آهن و فولاد در مناطق کم آب کشور

این کارشناس صنعت ادامه داد: با توجه به اینکه آماده سازی مناسب زمین برای احداث واحدهای فولادسازی انجام نشده است، اکثر این واحدها در مناطقی از کشور که با کمبود آب مواجه هستند مستقر هستند که این امر اهمیت خود را نشان می دهد. تامین آب و بهره وری آب به دلیل مصرف زیاد آن.

کمک به شرکت های دانش بنیان برای معرفی فناوری های مدرن و افزایش بهره وری منابع شرکت های فولادی

این محقق صنعتی خاطرنشان کرد: با شرایط فعلی و بحران تامین آب، با توجه به مصرف بالای آب این صنعت، حتی می توان گفت که تولید فولاد در ایران به صرفه نیست. در این شرایط طبیعی است که ورود فناوری های روز و افزایش بهره وری منابع در دسترس بنگاه های دانش بنیان برای این صنایع بسیار مفید بوده و می تواند بخشی از مشکلات و معضلات این صنعت را حل کند.

تحریم ها و محدودیت های ورود دانش و فناوری های دانش بنیان به کشور

وی افزود: نیاز به دانش و فناوری همزمان در صنعت فولاد وجود دارد، اما به دلیل تحریم های موجود، دسترسی کشور به دانش دانش بنیان خارجی وجود ندارد و امکان ورود به آن وجود ندارد. فناوری برای اندازه گیری مورد نیاز

حمایت مناسبی از کسب و کارهای دانش بنیان در کشور وجود ندارد

وی در پاسخ به سوال خبرنگار آنا، آیا از نظر تولید دانش می توان دانش روز و علم دانش بنیان را در کشور تولید کرد و در اختیار واحدهای تولیدی قرار داد؟ افرادی که ایده دارند، اما حمایت کافی از کسب و کارهای دانش بنیان در کشور وجود ندارد.

بوروکراسی اداری پیچیده در مسیر رسیدن به پایگاه های دانش

شفیعی بیان کرد: بسیاری از بنگاه های دانش بنیان برای دریافت تسهیلات دانش بنیان با بروکراسی پیچیده اداری مواجه هستند و یا تعداد این تسهیلات بسیار کم است که در کنار سایر مشکلات و موانع بر سر راه فعالیت این شرکت ها، منجر به این واقعیت که با وجود ظرفیت بالایی که شرکت های دانش بنیان می توانند اگر اقتصاد کشور و به ویژه صنایع مادر از آنها برخوردار باشند، ما از وجود آنها در اقتصاد نخواهیم برد.

این پژوهشگر صنعتی خاطرنشان کرد: اگرچه ظاهراً قوانین تسهیل شده است، اما در عمل متوجه می شویم که هیچ حمایتی برای فعالیت بهتر بنگاه های دانش بنیان در کشور وجود ندارد.

وی افزود: با توجه به فاصله زیاد درآمد ایرانیان با قیمت دلار، قیمت تمام شده همه کالاها به دلار است و این مشکل نیاز به حمایت از تولیدات دانش بنیان را افزایش داده است. معرفی پایگاه های دانش در تمامی مراحل چرخه تولید از اکتشاف و استخراج تا تولید محصول نهایی ضروری است و باید از خطوط و فناوری های مدرن تولید استفاده شود. در عمل، فناوری های قدیمی باعث افزایش هزینه ها و کاهش کیفیت و رقابت پذیری محصولات صنعت فولاد شده است. البته رمز راز سرمایه گذاری تکنولوژیک در صنعت فولاد نوسازی، توسعه و بالاتر از همه افزایش ارز محصولات فولادی است.

صنایع فولاد مستقر در استان اصفهان سودآور نیستند

عضو هیأت علمی دانشکده مواد ادامه داد: اکنون تولید فولاد در برخی از بنگاه ها از جمله شرکت های ذوب آهن مستقر در استان اصفهان زیان ده است چرا که بخش زیادی از آب این استان را مصرف می کنند و اگر فناوری و دانش با انتقال این صنایع به شهرهای جنوبی اگر کشور در حاشیه خلیج فارس قرار نگیرد، تولید آنها به نفع کشور نخواهد بود.

شفیعی گفت: تولید فولاد با شرایط فعلی منابع آبی را بیش از آنچه هست محدود کرده و بحران های زیست محیطی جدی تری را به دنبال خواهد داشت.

ایجاد صنایع آبخوان در کنار دریا

این کارشناس صنعت خاطرنشان کرد: در هر کشوری در دنیا صنایع جاذب آب مانند صنایع فولاد یا پتروشیمی در ساحل دریا ساخته می شوند و از آب دریا برای خنک سازی استفاده می کنند اما در ایران از آب های سطحی و زیرزمینی استفاده می شود. زاینده رود دیگر آب برای صنایع ندارد.

شفیعی درباره ادعای شرکت های فولادی در خصوص چرخه برگشت آب در صنعت گفت: این اظهارات صرفا ادعایی است. مصرف آب و بحران منابع آب به معضلی جدی برای کشور تبدیل شده و برخی استان ها به ویژه استان اصفهان در این زمینه با مشکلات جدی مواجه شده اند.

این پژوهشگر صنعتی خاطرنشان کرد: صنایع جدید فولادی باید در کنار دریا ایجاد شود و با استفاده از فناوری و دانش روز تولید شود تا کشور از مزایای صادرات فولاد بهره مند شود.

لزوم توجه به تحقیق و توسعه در واحدهای صنعتی

به گزارش آنا، کارشناسان حوزه فولاد بر این باورند که برای سوق دادن صنایع بزرگ از جمله فولاد، پتروشیمی، خودروسازی و … به سمت پذیرش فناوری های نوین و به روز باید اقداماتی در جهت افزایش اندیشیده شود. تمایل این صنایع برای اختصاص به تحقیق و توسعه.

به گفته کارشناسان، علاوه بر امکان استفاده از دانش بنیان در صنایع از جمله صنایع فولاد، باید زمینه تحقیق و توسعه در واحدهای صنعتی فراهم شود. ریل های مناسب برای پیگیری تحقیق و توسعه، با کمک انگیزه های مختلف، ابزار حمایتی است که می تواند به صنایع کمک کند تا ریسک های خود را پوشش دهند.

از مشوق های قانونی برای تحقیق و توسعه استفاده کنید

قانون جهش تولید دانش بنیان که مدتی است به تصویب رسیده است ابزار مناسبی را در اختیار صنایع مختلف قرار می دهد تا صرف تحقیق و توسعه کنند. بر اساس این قانون، هر شرکتی اعم از دانش بنیان یا غیر دانش بنیان می تواند معادل هزینه ای که صرف تحقیق و توسعه می کند از دولت اعتبار مالیاتی دریافت کند.

صنایع و مشاغل از دو جهت می توانند مشمول این قانون شوند. اگر شرکت ها در واحدهای تحقیق و توسعه خود، در تحقیق و توسعه محصولات و فرآیندهای خود هزینه و فعالیت کنند، معادل این هزینه اعتبار مالیاتی دریافت خواهند کرد. همچنین این صنایع می توانند در واحدهای تحقیق و توسعه سایر شرکت ها و یا در شرکت های دانش بنیان سرمایه گذاری کنند و از این نظر مشمول اعتبار مالیاتی خواهند شد. بنابراین، یکی دیگر از کارکردهای این انگیزه تامین مالی پروژه های دانش بنیان است.

با تصویب قانون جهش تولید دانش بنیان مسیر حمایت ها و تسهیلات دولت از شرکتی به شرکت دیگر تغییر کرد. بنابراین تا آن زمان تسهیلات و مشوق های مختلفی به کسب و کارهای دانش بنیان ثبت شده اعطا می شد که پس از تصویب، این کمک ها به سمت فعالیت های دانش بنیان در هر نوع کسب و کاری سوق داده می شود.

کارشناسان معتقدند برای دانش بنیان شدن صنایع که به نوعی منجر به تحقق اقتصاد دانش بنیان می شود، باید حمایت ها و تسهیلات هدفمند و مناسبی در نظر گرفته شود. حمایت هایی که در نهایت به رانت های مختلف تبدیل شد شامل اجاره تسهیلات، مجوز، انحصار، ارز چند نرخی، تعرفه گمرکی و غیره است. این حمایت ها اغلب باعث می شود که صنعت از فناوری های فعلی و توسعه آنها عقب بماند.

ارتقای خطوط تولید و تغییر فناوری ها منجر به هزینه های کوتاه مدت بالایی می شود و صنایع مختلف انگیزه کمی برای انجام تحقیق و توسعه (R&D) و بهبود فرآیندهای خود دارند. به همین دلیل برای اینکه یک صنعت به سمت استفاده از فناوری های امروزی حرکت کند باید کاری کرد که ریسک استفاده از این فناوری ها برای آن صنعت کاهش یابد.