میلیاردها دلار درآمد نفت و گاز این دو تولیدکننده خاورمیانه کجا خرج می شود؟

انتهای پیام
بر اساس گزارش سالانه «گروه مشاوره بوستون»، خاورمیانه در 9 ماهه امسال 283 قرارداد سبز داشته که نسبت به مدت مشابه سال گذشته 16 درصد افزایش نشان می دهد و مجموع ارزش آن به 23.8 میلیارد دلار رسیده است. تجزیه و تحلیل شرکت نشان داده است که با وجود هزینه بالای قراردادهای انرژی سبز، این قراردادها ارزش بیشتری نسبت به قراردادهای انرژی سبز ایجاد می کنند. در میان کشورهای حوزه خلیج فارس، عربستان سعودی و امارات متحده عربی در زمینه سرمایه گذاری در انرژی های پاک پیشرو هستند.
در سال 2020، آرامکو اولین محموله آمونیاک آبی را از عربستان سعودی به ژاپن ارسال کرد. دولت عربستان سعودی همچنین در حال ساخت یک تاسیسات هیدروژن سبز 5 میلیارد دلاری است که برق کلان شهر نوم را تامین می کند. این تاسیسات از انرژی خورشیدی و باد برای تولید چهار گیگاوات انرژی پاک استفاده خواهد کرد که به نوبه خود برای تولید هیدروژن سبز استفاده خواهد شد. آلمان اعلام کرده است که به مقدار زیادی هیدروژن سبز نیاز دارد و امیدوار است که عربستان سعودی تامین کننده اصلی این سوخت باشد. این قدرت اقتصادی اروپایی متوجه شد که نمی تواند به تنهایی در فناوری هیدروژن سرمایه گذاری کند تا اقتصاد را کربن زدایی کند و به تامین کنندگان ارزان قیمتی مانند عربستان سعودی نیاز دارد.
عربستان سعودی مکانی ایده آل برای تولید انرژی های تجدیدپذیر با آفتاب فراوان و نسیم منظم از دریای سرخ است. شرکت نفت دولتی آرامکو عربستان سال گذشته پس از اعلام اینکه بزرگترین توسعه گاز شیل خارج از ایالات متحده را آغاز خواهد کرد، بازارهای گاز طبیعی را تکان داد. آرامکو عربستان اعلام کرده است که قصد دارد طی چند سال آینده 110 میلیارد دلار برای توسعه میدان گازی جفورا که تخمین زده میشود 200 تریلیون فوت مکعب گاز داشته باشد، هزینه کند. این شرکت دولتی امیدوار است در سال 2024 تولید گاز طبیعی را در جفورا آغاز کند و تا سال 2036 فروش گاز را به 2.2 میلیارد فوت مکعب در روز برساند و همچنین روزانه 425 میلیون فوت مکعب اتان به فروش برساند.
عربستان سعودی و چند کشور دیگر خاورمیانه در سال جاری به دلیل قیمت بالای نفت و گاز، مازاد بودجه بی سابقه ای را به ثبت رسانده اند. بر اساس آمار اولیه وزارت دارایی عربستان سعودی، مازاد بودجه این کشور در سال 2022 به 102 میلیارد ریال (27 میلیارد دلار) یا 2 درصد تولید ناخالص داخلی رسید. کل درآمد این کشور برای سال 2022 به 1234 میلیارد دلار و هزینه به 1132 میلیارد ریال می رسد.
شرکت انرژی هسته ای امارات (ENEC) از راه اندازی اولین نیروگاه هسته ای این کشور در سال گذشته خبر داد. این نیروگاه اتمی با ظرفیت 1400 مگاوات به بزرگترین تولید کننده برق در امارات متحده عربی تبدیل شده است و اکنون برق ثابت، قابل اعتماد و پایدار در شبانه روز تولید می کند. امارات نیز راه عربستان سعودی را دنبال کرده و پایه محکمی برای انرژی های تجدیدپذیر ایجاد کرده است.
در این طرح اقتصادی، عربستان سعودی قصد دارد تا پایان این دهه 60 گیگاوات انرژی تجدیدپذیر توسعه دهد که با 80 گیگاوات ظرفیت نصب شده نیروگاه هایی که گاز یا نفت می سوزند، قابل مقایسه است.
عربستان سعودی: خورشیدی، باد و هیدروژن
علاوه بر این، به گفته OilPrice، این شرکت در حال ساخت یک تاسیسات 1.1 میلیارد دلاری است که زباله ها را برای تولید برق می سوزاند. پس از تکمیل، این تاسیسات نزدیک به دو سوم زباله های خانگی تولید شده در کشور را می سوزاند.
اگرچه شاهزاده عبدالعزیز بن سلمان، وزیر انرژی عربستان سعودی، سال گذشته گفت که این کشور قصد دارد آخرین قطره نفت را استخراج کند، سر و صدای زیادی در جامعه نفتی ایجاد کرد، اما عربستان سعودی تحت برنامه اقتصادی افق 2030 محمد بن سلمان، ولیعهد این کشور یکی از جاه طلبانه ترین طرح های انرژی پاک جهان را دنبال می کند.
اکنون مصدر می گوید قصد دارد از درس هایی که در خارج آموخته است برای ایجاد ظرفیت انرژی پاک در داخل استفاده کند. به عنوان مثال، مصدر قصد دارد منابع بادی نسبتا ضعیف امارات متحده عربی را با توسعه مزارع بادی ملی با استفاده از جدیدترین توربین هایی که قادر به تولید برق حتی از بادهای ضعیف هستند، تقویت کند.
عربستان سعودی تاکنون در زمینه استفاده از انرژی های تجدیدپذیر پیشرفت محدودی داشته است و تنها یک نیروگاه خورشیدی با ظرفیت 300 مگاوات در حال بهره برداری است و یک نیروگاه بادی با ظرفیت 400 مگاوات در حال ساخت است.
به گزارش ای بی اس نیوز، اغراق نیست اگر بگوییم شش کشور عضو شورای همکاری خلیج فارس از نفت و گاز تنفس می کنند. حدود 60 سال پیش، یک شهر معمولی در عربستان سعودی، امارات متحده عربی، کویت، قطر، بحرین و عمان ممکن بود چند هزار نفر جمعیت داشته باشد، اما امروزه به لطف ثروت عظیم نفت و گاز در منطقه، بسیاری از این شهرها به ابرشهرهای در سطح جهانی تبدیل شده اند. عربستان سعودی 16 درصد از ذخایر اثبات شده نفت جهان را در اختیار دارد و دومین تولیدکننده بزرگ نفت است که حدود 15 درصد از تولید جهانی را به خود اختصاص داده است.
شرکت انرژی پاک مصدر که وابسته به صندوق سرمایه دولتی موباداله ابوظبی است، پس از امضای قرارداد در آوریل 2021 برای توسعه یک پروژه خورشیدی در جمهوری آذربایجان، در حال توسعه ظرفیت های تجدیدپذیر در آسیای مرکزی است. مصدر از زمان آغاز به کار خود در سال 2006 پروژه های انرژی تجدیدپذیر متعددی را در 30 کشور مختلف ساخته و حدود 20 میلیارد دلار در توسعه 11 گیگاوات ظرفیت تولید برق با استفاده از انرژی خورشیدی، بادی و انرژی باقیمانده سرمایه گذاری کرده است.
امارات متحده عربی: انرژی هسته ای، بادی و بازیابی انرژی از زباله
در میان کشورهای تولیدکننده نفت و گاز در خاورمیانه، عربستان سعودی و امارات متحده عربی میلیاردها دلار درآمد اضافی ناشی از قیمت بالای نفت و گاز را برای پروژههای انرژی پاک صرف میکنند تا اقتصاد خود را متنوع کنند.
اما اوضاع همیشه اینطور نبود. اکثر کشورهای شورای همکاری خلیج فارس سال ها با کسری بودجه به دلیل قیمت پایین انرژی مواجه بودند. در واقع تنها سال گذشته بود که موسسه رتبه بندی S&P Global Ratings تخمین زد که کسری بودجه کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس بین سال های 2020 تا 2023 در مجموع به حدود 490 میلیارد دلار می رسد در حالی که بدهی عمومی بالغ بر 100 میلیارد است. دلار در سال 2021 افزایش یافته است.
البته اکنون وضعیت بسیار بهتر از آن چیزی است که این کشورها تصور می کردند، اما این کشورها به خوبی به این واقعیت واقف هستند که اقتصادشان به نفت و گاز وابسته است. به همین دلیل است که عربستان سعودی و همتایانش در شورای همکاری خلیج فارس از انتقال انرژی استقبال کرده اند و اکنون سرمایه گذاری زیادی در انرژی های تجدیدپذیر انجام می دهند.
دو سال پیش، آرامکو اعلام کرد که به جای تبدیل گاز طبیعی به گاز طبیعی مایع (LNG)، بیشتر آن را به هیدروژن از آب تبدیل می کند که سوخت پاک تری است. این غول نفتی به سرمایه گذاران اعلام کرده است که پروژه های توسعه کوتاه مدت بخش LNG را برای تمرکز بر هیدروژن کنار می گذارد. امین ناصر، مدیرعامل آرامکو اعلام کرد که برنامه فوری عربستان سعودی تولید گاز طبیعی کافی برای مصارف خانگی و توقف سوختن نفت در نیروگاه ها و تبدیل گاز باقیمانده به هیدروژن است. هیدروژن آبی به دو روش SMR یا ATR از گاز طبیعی تولید می شود و دی اکسید کربن تولید شده در این فرآیند جذب و ذخیره می شود. جذب گازهای گلخانه ای اثرات زیست محیطی بر روی زمین را خنثی می کند.