مهمترین چالش «آب» پیوند آن با اقتصاد است

به گزارش ای بی اس نیوز، عباس کشاورز چالش های آب در بخش کشاورزی و سایر مصارف کشور را برشمرد و گفت: در سال 1400 شورای عالی آب سهمیه مصرف بخش های مختلف را تعیین و سهم مصرف آب کشاورزی را 60 میلیارد اعلام کرد. متر مکعب سطح زیر کشت محصولات دائمی ما یعنی باغداری و جنگلداری از 1.9 میلیون هکتار به 2.5 میلیون هکتار افزایش یافت که معادل 600000 هکتار است.

وی ادامه داد: در حالی که بخش کشاورزی کشور که عموماً در برابر کم آبی مقاوم‌تر است، 100 هزار هکتار افزایش یافته است، در واقع یکی از دلایل کسری منابع آبی کشور توسعه بخش کشاورزی است.

کشاورز ادامه داد: این روند مربوط به این و آن دولت نیست، عملکرد محصولات دائمی ما در سال های 79 تا 82 معادل 7.5 میلیون تن بوده است اما در سال های اخیر به 8.5 میلیون تن رسیده است. هشت میلیون تن تا 12 میلیون تن. من نمی گویم این عدد خوب است، اما در کشورهای پیشرفته توانستند عملکرد خود را 3.5-4 درصد افزایش دهند.

کشاورز مهم ترین چالش حوزه آب را پیوند دادن آن با اقتصاد دانست و گفت: به جز تامین آب شرب که یکی از وظایف دولت هاست، تاکنون حقوق زیست محیطی آب را به رسمیت نشناخته ایم. اگر آب تالاب هورالعظیم سیل می شد، یعنی آبی که نمی توانستیم داشته باشیم.» آن را کنترل کنید و اگر می توانستیم تالاب سهم خود را از آب نداشت.

وی خاطرنشان کرد: در نظام کشاورزی ما هیچ تغییر تکنولوژیکی در بهره وری آب باران وجود ندارد، ارزش اقتصادی زیست محیطی در محاسبات آب ما نیست. در سال های اخیر تلاش کرده ایم با استفاده از آب و کشاورزی اشتغال را حفظ کنیم و این وضعیت هم برای کشاورزی و هم برای آب نامطلوب است.

چالش های مدیریت آب چیست؟

وی پیشنهاداتی را برای کمک به حل بحران آب ارائه کرد و گفت: دنیا آب را به عنوان یک عنصر اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی و سیاسی تعریف می کند، نمونه سیاسی آن آب مجازی است که دنیا با آن موافقت نکرده است، در بحث اقتصادی ما داریم. از ظرفیت های مصرف ما فراتر رفته و دو کاستی بزرگ در بعد زیست محیطی و اجتماعی نگرش آبی ماست.

وی بر این اساس تاکید کرد: شاید یکی از مهم ترین نیازهای امروز کشور، پاسخگویی به چالش های اجتماعی مسئله آب باشد. در این زمینه باید مسائل فنی را به نهادهای ذیربط مانند وزارت نیرو و جهاد کشاورزی بسپاریم اما موضوع با جنبه اجتماعی متفاوت است.

کشاورز تصریح کرد: نکته اینجاست که ما در بحث آب نه تعاونی هستیم و نه تعاونی، موافق نیستیم اختیارات مدیریتی به مصرف کننده بدهیم و حتی حاضر نیستیم در تصمیم گیری ها از حوزه مصرف آب مشورت کنیم. مصرف کننده ای که می تواند سرمایه اجتماعی برای مدیریت آب کشور باشد، تبدیل به یک جعل کننده شده است به طوری که اکنون نمی توانیم چاه های آب غیرمجاز را مدیریت کنیم.

وی خاطرنشان کرد: در سال 1381 راهکارهای بلندمدت آب در شورای دولت تصویب شد و 20 سال از آن زمان می گذرد، طرح تعادل بخشی از دیگر مصوباتی بود که اجرا نشد، چرا؟ چون ارتباط خوبی با مردم آن منطقه نداریم، با بهره برداران چاه های کشاورزی ارتباط نداریم و نمی دانیم چه کنیم. کشاورز یادآور شد: از برنامه سوم قرار بر این بود که مدیریت شبکه های آبیاری با تشکیل شرکت های بهره بردار به بهره برداران سپرده شود تا این که در برنامه ششم توسعه قرار داریم، وزارت جهاد کشاورزی و وزارتخانه. انرژی همچنان به صحبت و امضای توافقنامه ادامه می دهد، اما زمان اجرای آن زمانی که جریان پیدا می کند، زمان دیگری است که.

کشاورزان باید با ابعاد مشکل مدیریت آب آشنا باشند

وی گفت: نتیجه این است که کشاورزان ابعاد بحث آب و مدیریت آب را نمی شناسند و در مقابل اجرای سیاست ها موضع می گیرند. دیدیم که از کوچکترین فرصت برای نصب موتورپمپ و بهره برداری از آب استفاده می کنند. مردم هر چه می گویند مثلاً در حوضه زاینده رود آب نیست، بنشینیم حرف بزنیم، همه در یک کشتی هستیم، جوابی نمی گیریم.

این مدیر پیشکسوت حوزه کشاورزی خاطرنشان کرد: بنابراین اگر بتوانیم جامعه را در بحث آب با خود همراه کنیم، بسیاری از مشکلات حل می شود. همانطور که در سایر نقاط جهان دیده ایم، ذینفعان نقش مستقیمی در مدیریت آب دارند، به عنوان مثال، در استرالیا مسئله آب کاملا خصوصی است، زمانی که دریاچه ای در استرالیا خشک شد و دولت مجبور شد از صاحبان حقوق محیط زیست آب بخرد. .

معاون سابق وزارت جهاد کشاورزی با 40 سال سابقه خدمت در این وزارتخانه و مسئولیت هایی در حد رهبری آن افزود: ما سند مشترکی بین وزارت جهاد کشاورزی، وزارت نیرو و اتاق ایران داریم و در طول این مدت. ما خیلی به این موضوع نگاه کردیم که در مورد مشکل آب چه کنیم. در این زمینه با کارشناسان بین المللی مشورت کردیم که چه باید کرد. وی افزود: به این نتیجه رسیده ایم که دو اقدام باید انجام شود، اول اینکه باید به تخصیص مجدد آب برسیم و در این زمینه 6 تا 7 نظریه وجود دارد که کارشناسان حوزه آب و کشاورزی کشور دارند. کشاورزان ساخته شده هم حضور دارند، در این مورد نتیجه بگیریم و نگوییم 11 میلیارد مترمکعب مصرف آب کشاورزی کم شود، وزارت جهاد هم سیستم آبیاری تحت فشار خود را راه اندازی کند، اما حادثه ای رخ ندهد. در برداشت آب از چاه و نه در مصرف آب.

شاخص «بهره وری آب» باید جایگزین سایر شاخص ها شود

کشاورز بر رویکرد دوم تاکید کرد: به جای همه شاخص هایی که در حال حاضر وجود دارد، شاخص «بهره وری آب» جایگزین شود و به جای همه شاخص هایی که تاکنون داشته ایم، از شاخص بهره وری صحبت کنیم.

وی تصریح کرد: استانداردهای رایج بسیاری در این زمینه در دنیا وجود دارد که از جمله می توان به تعداد کیلو کالای قابل مبادله تولید شده از یک متر مکعب آب اشاره کرد، برخی این استاندارد را با ارز و دلار ارزش گذاری می کنند و برخی دیگر نگاه افراطی به این موضوع دارند. امنیت غذایی، در آنها در نظر می گیرند که در هر متر مکعب مصرف آب چقدر پروتئین تولید می شود، در عین حال، بیشتر کشورها مقیاس را به عنوان بهره وری در نظر می گیرند و ما باید مصرف آب را از منظر بهره وری نیز تنظیم کنیم.

کشاورز با اشاره به اینکه مصرف آب کشاورزی را 71 میلیارد مترمکعب در سال می داند، گفت: فکر می کنم الان ظرف 10 سال باید مصرف آب کشاورزی از 71 میلیارد مترمکعب فعلی به کمتر از 50 میلیارد مترمکعب برسد. اگر این امر محقق شود، چالش آب را پشت سر گذاشته ایم و به پایداری منابع آب دست یافته ایم، یعنی تالاب های کشور حق خود را بازی خواهند کرد، صنعت رونق می گیرد و مشکل آب شرب حل می شود.

وی در این خصوص به انتشار کتابی اشاره کرد و افزود: کتاب بهره وری را تدوین کرده ایم که 600 کارشناس درباره آن نظر داده اند و قابل استناد است که این کتاب جدید است و در حال حاضر در سایت اتاق اتاق موجود است. وزارت نیرو و کشاورزی و رئیس اتاق بازرگانی سندی 7 صفحه ای امضا کردند که در آن بهره وری تعریف شده است، اینها باید مبنای اقدامات ما باشد، اما با برخوردهای بومی و سلیقه ای راه به جایی نمی برد.

طوفان بنیانگذار برداشت آب غیرقابل توضیح!

کشاورز گفت: طوفانی که باعث برداشت های غیرقابل توجیه منابع آبی شد باید با دقت مدیریت شود. اگر روی این موضوع حساس چشم ببندیم، شرایطی پیش می آید که ما را در هم می ریزد. وی ادامه داد: امروز شاهد مشکلات آبی در حوضه زاینده رود و سایر نقاط کشور هستیم، باید اپراتورها را از عواقب کارشان آگاه کنیم، چرا باید در جایی که آب نداریم سیب زمینی بکاریم؟ آیا ما نیروگاه حرارتی می سازیم؟ و…

کشاورز همچنین افزود: در شرایطی که برای تولید یک کیلوگرم گوشت قرمز نیاز به مصرف تانکر 12 تن آب و یک کیلوگرم مرغ نیز 4 تن آب است، مطمئناً با توجه به کمبود آب در کشور، این امر در شرایطی است که شهروندان از کمبود آب در کشور مطلع هستند. حرکت به سمت اصلاح الگوی مصرف آب ضروری است.

اروپا چگونه شیوه غذا خوردن خود را تغییر داده است؟

وی یادآور شد: نمونه بارز آن اروپا است، قاره ای بسیار سرسبز و پر آب، سرانه مصرف گندم 110 کیلوگرم و سیب زمینی 17 کیلوگرم در 80 سال پیش، بررسی کردند و دیدند که می توانند 4 تن گندم برداشت کنند و در حالی که 18 تن سیب زمینی از همین زمین قابل برداشت است، بنابراین به این نتیجه رسیدند که باید الگوی تغذیه عمومی را به سمت خوردن سیب زمینی سوق دهند، این سیاست را اجرا کردند و اکنون سرانه مصرف آنها به 250 کیلوگرم سیب زمینی و 16 تا 17 کیلوگرم گندم رسیده است. . البته آنها سیب زمینی خود را غنی کردند و ما نیز باید محصولات کشور را غنی کنیم.

این کارشناس ارشد بخش کشاورزی ادامه داد: نمی خواهم بگویم مردم غذا مصرف نمی کنند، اما تصور این چالش ها به عنوان یک چالش فوق العاده در دست کارشناسان فنی آب و کشاورزی نیست.

کشاورز گفت: اگر این مشکلات را بپذیریم بی شک راه حل های زیادی وجود دارد. من نگران موضوع آب نیستم، اما معتقدم دغدغه اصلی توافق ما و اعتقادات ما و عدم دخالت سرمایه اجتماعی است و این وظیفه ما و کارشناسان آب نیست، آب و کشاورزی، طرح مسائل با زبان مشترک جامعه هنر رسانه و روابط عمومی است.

انتهای پیام