ایران چه سود بیشتری از تجارت با عربستان می برد؟

به گزارش ای بی اس نیوز، در بخش هایی از این گزارش آمده است که روابط ایران و عربستان همواره تحت تاثیر رقابت استراتژیک تغییر کرده است. در دهه گذشته رقابت راهبردی دو کشور به حدی شدید بوده که منجر به قطع روابط رسمی شده و دو کشور برای مدت طولانی در حالت عدم ارتباط باقی مانده اند. امروزه نیز تغییر محاسبات ژئوپلیتیکی دو کشور و نقش مدیریتی چین به عنوان یک قدرت بزرگ، این رابطه را در مسیر تجدید قرار داده است. ایران و عربستان سعودی در شرایطی که منطقه و جهان دستخوش تغییرات فزاینده ای می شوند، روابط خود را به شکل حداقلی از سر می گیرند.

اگر روابط کشورها را به چهار مرحله تعامل، تفاهم، همکاری راهبردی و اتحاد تقسیم کنیم، ایران و عربستان سعودی پس از مدت ها به تازگی وارد دوره تعامل شده اند. حداکثر رقابت استراتژیک. در صورت اجرای موفقیت آمیز مرحله تعامل، دو کشور وارد فاز تفاهم خواهند شد، مرحله ای که پایه و اساس همکاری های راهبردی و پایدار را پی ریزی می کند.

در چنین فضایی بدیهی است که در تدوین بهترین استراتژی برای پیشبرد روابط اقتصادی اختلاف نظر وجود دارد، اما بدترین راهبرد این است که «سریع و زیاد» بپرسیم. این بدان معناست که طرف ایرانی باید در کوتاه مدت انتظار نتایج عالی را داشته باشد و بر اساس ذهنیت خود پیشنهاداتی را ارائه دهد تا در کوتاه ترین زمان ممکن به حداکثر سود برسد. این مسیر می تواند روند احیای روابط اقتصادی دو کشور را از بین ببرد.

اشاره شد که دو کشور در مرحله تعامل هستند. در این مرحله اقدام بهینه در سطح دولت، ایجاد نقشه راه مناسبات اقتصادی و سیاسی دو کشور است. باید به این نکته توجه داشت که به لحاظ ساختاری و با توجه به تسلط دولت بر اقتصاد هر دو کشور، سیاست و به طور مشخص ملاحظات ژئوپلیتیکی متغیر تعیین کننده در شکل گیری این روابط در میان مدت خواهد بود. دوره آینده بنابراین، نقشه راه اقتصادی لزوماً باید مطابق با نقشه راه سیاسی طراحی و ادغام شود تا همکاری های آتی پایدار بماند. تدوین این نقشه باید به صورت مشترک انجام شود. ذهنیت ها و ایده هایی که در فضای کنونی ایران به وجود می آید، عمدتاً با سکوت طرف سعودی مواجه است. این ایده ها باید در فرآیند توسعه نقشه راه مورد بحث قرار گیرند. بنابراین در مرحله اول در حوزه اقتصادی، احزاب می توانند کمیته ای متشکل از بوروکرات های اقتصادی را زیر نظر مقامات ارشد اقتصادی تشکیل دهند تا در بازه زمانی معین نقشه راه را تهیه کنند. طرف ایرانی می تواند پیشنهادات خود را در قالب این کمیته مطرح کند.

بخش خصوصی ایران نیز در محاسبات و برنامه های خود در تعامل با عربستان ناگزیر باید الزامات ژئوپلیتیکی را در نظر بگیرد. از لحاظ تاریخی، عربستان سعودی از اهرم اقتصادی برای پیشبرد اهداف سیاسی یا فشار بر دولت ها استفاده کرده است. قطع روابط تجاری با ترکیه و تحریم قطر که بعداً به دلیل احیای روابط سیاسی لغو شد، نمونه های اخیر این استراتژی است. بنابراین بخش خصوصی مجبور است برنامه‌های تعامل اقتصادی خود را در کنار گذار یا عدم انتقال دولت‌های دو کشور در چهار مرحله تعامل، تفاهم، همکاری راهبردی و اتحاد تنظیم کند.

در شرایط کنونی، بخش خصوصی به ارزیابی دقیق و دست اولی از پتانسیل همکاری تجاری و اقتصادی با عربستان سعودی و همچنین چالش ها نیاز دارد. این برآورد در حال حاضر در کشور وجود ندارد و ایده های کلی ارائه می شود. در این راستا پیشنهاد می‌شود هیئتی از اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران با هدف ارائه برآورد علمی و عملیاتی از پتانسیل تجاری طرفین به صورت روشمند به عربستان سعودی اعزام شود. دستور کار این کمیته باید متفاوت از برنامه های سنتی باشد و گزارش آن به عنوان نقشه راه توسعه روابط بخش خصوصی با عربستان سعودی تلقی شود.

یکی از راهبردهای جدید اقتصاد عربستان برای دستیابی به اهداف چشم انداز 2030 تبدیل شدن به هاب لجستیکی بین آفریقا، اروپا و آسیا است. عربستان سعودی می تواند کانال مناسبی برای تسهیل دسترسی ایران به آفریقا باشد. از سوی دیگر، ایران از طریق کریدور شمال-جنوب می تواند مسیر بهینه و مناسب عربستان سعودی برای دسترسی به اقتصادهای آسیای مرکزی و اقتصاد روسیه باشد. بنابراین، دو کشور منافع مشترکی در زمینه لجستیک دارند.

در زمینه سرمایه گذاری، عربستان سعودی در سال های اخیر به یک بازیگر کلیدی در تامین مالی و سرمایه گذاری در خاورمیانه و شمال آفریقا و فراتر از آن تبدیل شده است. این کشور در میان مدت ظرفیت های زیادی برای سرمایه گذاری در اقتصاد ایران دارد. اما در کوتاه مدت تمرکز بر جذب سرمایه از این کشور بعید به نظر می رسد. در زمینه همکاری های صنعتی همانطور که گفته شد تجهیزات و ماشین آلات، منابع انرژی های تجدیدپذیر، تولید دارو، تجهیزات پزشکی، خودروسازی، صنایع وابسته به نفت و گاز، صنایع غذایی، صنایع هوایی و نظامی در اولویت هستند. بنابراین می توان همکاری های صنعتی ایران و عربستان را بر اساس این صنایع سامان داد.

انتهای پیام