مرکز پژوهش های مجلس به تحلیل و ارزیابی طرح های توسعه پایدار سیستم های روستایی پرداخت

به گزارش گروه سیاسی ABSNEWS، دفتر مطالعات زیربنایی مرکز پژوهش های شورای اسلامی در گزارشی با عنوان «تحلیل و ارزیابی طرح های توسعه پایدار سامانه های روستایی» با بیان اینکه طی دهه ها چالش هایی مانند مدیریت موقت و ارائه خدمات، تمرکز در سیستم تصمیم‌گیری، تمرکز بر عوامل برون‌زا و عدم توجه کافی به ظرفیت‌ها و مزیت‌های محلی، ضعف چارچوب قانونی برای مشارکت مشارکت مردم در تصمیم‌گیری‌های محلی، مکانیسم‌های ضعیف برای مدیریت تعاملات بین دولتی، خصوصی و بخش‌های عمومی، عدم یکپارچگی کافی برنامه‌ها توسعه و چشم‌انداز جزئی توسعه، نیاز به برنامه‌ای یکپارچه برای توسعه روستاهای کشور را نشان داده است.

بنابراین گزارش، شورای عالی شهرسازی و معماری ایران در سال ۱۳۹۷ «الگوی طبقه‌بندی مناطق و مراکز روستایی» و «هنجارها و ضوابط ارائه خدمات روستایی در کشور» را تصویب کرد تا این مشکل تا حدودی حل شود. . در سال 1379 «چارچوب ضوابط تدوین طرحهای ساماندهی فضا و سکونتگاههای روستایی» در این خصوص به تصویب رسید تا طرحهای ساماندهی فضا و سکونتگاههای روستایی با مشارکت وزارت جهاد کشاورزی تهیه شود. و بنیاد مسکن ، اما از سال 1394 و بر خلاف مصوبات همانطور که گفته شد بنیاد مسکن بدون نقش وزارت جهاد کشاورزی عمدتاً اقدام به تهیه طرح هایی به نام «طرح های توسعه پایدار سامانه های روستایی» کرد و برای تهیه این طرح ها نیز اعتبار دریافت کرد.

این طرح ها پس از گذشت بیش از هشت سال در 12 طرح هادی در حال اجراست و با توجه به شواهد و قرائن تاثیر گسترده ای بر توسعه روستایی کشور نداشته است و تاکنون گزارش جامع و مستقلی در این زمینه منتشر نشده است. بر این اساس هدف از تهیه این گزارش ارزیابی اثربخشی طرح‌های توسعه پایدار نظام‌های روستایی در آستانه برنامه هفتم توسعه است.

در این گزارش، بررسی‌های کارشناسان (شامل برخی از اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها، کارشناسان دستگاه‌های اجرایی و کارشناسان مسئول و مرتبط با تهیه و اجرای طرح‌های سامانه‌های روستایی) به چهار دسته تقسیم شده است. : دسته اول شامل نقد اصول و مبانی این طرح ها است و اغلب بر این نکته تاکید دارد که برنامه ریزی فضایی به عنوان رویکرد راهنما و مبنای نظری طرح های سامانه های روستایی، در شرایط کنونی نمی تواند به خودی خود رویکردی جامع برای یک طرح کلی باشد. . .

دسته دوم انتقادات مربوط به فرآیند توسعه طرح است. اینکه اصول تخصصی، کامل بودن و یکپارچگی در تهیه نقشه های سیستمی رعایت نشده و تدوین نقشه ها بر عهده شرکت های مشاور با حوزه های عموما غیر مرتبط مانند شهرسازی و آمایش سرزمین بوده است. علاوه بر این، پایلوت ها و پروژه های تعریف شده با اولویت ها، ظرفیت ها و مزیت های نسبی و خاص سیستم ها مطابقت ندارد.

گروه سوم انتقادات به مرحله اجرا و اجرای طرح های سیستمی بازمی گردد، انعطاف پذیری کم برخی از طرح ها با تغییرات محیطی در طول زمان به دلیل نبود سازوکار در محل بخش خصوصی و سرمایه گذاری های مشارکتی در قالب برنامه ها و پروژه های تعریف شده. یکی از مهمترین انتقاداتی است که به این بخش وارد شده است. دسته چهارم مربوط به انتقادات به جایگاه بنیاد مسکن در تهیه و اجرای این طرح هاست.

در این راستا اکثر کارشناسان معتقدند بنیاد مسکن از ظرفیت تخصصی فنی کافی برای تدوین و مدیریت طرح سیستمی برخوردار نیست. در واقع رسالت اساسی این نهاد ساخت مسکن برای اقشار ضعیف جامعه است و اساسا یکی از چالش های توسعه روستایی در کشور موازی کاری و ورود دستگاه های اجرایی به حوزه های خارج از رسالت آنهاست. این موضوع برخلاف بندهای «12»، «16» و «25» سیاست‌های کلی نظام اداری ابلاغی 31/01/1389 و بند «10» اصل سوم قانون اساسی مربوط به تأسیس نظام اداری است. قانون نظام اداری

در گزارش مرکز تحقیقات آمده است با توجه به تحولات سریع نوآوری و فناوری و زمان بر بودن تدوین طرح توسعه پایدار سیستم های روستایی، برنامه های مذکور باید جهت گیری های کلی توسعه را مشخص کند. در سطح شهر در این راستا باید نحوه ارتباط مراکز مسکونی و سلسله مراتب و روابط شبکه ای آنها، منافع اقتصادی و راهکارهای تحقق آنها و نحوه استفاده از سرمایه های انسانی، طبیعی و فرهنگی برای تحقق چشم انداز توسعه شهر مشخص شود. .

بر اساس این گزارش، در راستای اجرای راهکارهای ارائه شده در طرح سیستمی، ایجاد شعبه ای غیردولتی و غیرانتفاعی که بتواند با رویکرد مشارکتی و جامعه محور، نوآوری و فناوری را در بنگاه ها و محصولات روستایی گسترش دهد، پیشنهاد می شود. . . این مراکز تلفیقی از قطب‌های رشد و شتاب‌دهنده‌های خصوصی مبتنی بر مشارکت عمومی-خصوصی-عمومی با روحیه جهادی در زمینه توسعه کسب‌وکارهای نوین و نوآورانه خواهند بود. بدیهی است در طرح پیشنهادی فوق باید ارزش ها، اصول و ساختار حاکمیتی کشور در طراحی ساختار، اهداف و عملکرد این مراکز مورد توجه قرار گیرد.

در این گزارش سه تغییر اساسی برای بقای طرح توسعه پایدار سیستم های روستایی پیشنهاد شده است: اول بازگشت به ماهیت اولیه و تبدیل شدن به یک طرح توسعه یکپارچه روستایی که با تشریح خدمات چابک و به عنوان یک برنامه راهبردی، چشم انداز توسعه روستایی ترجیحاً در شهر دقیق. ثانیاً تهیه و اجرای این طرح را به متولی قانونی توسعه روستایی کشور با همکاری سایر نهادهای ذی صلاح واگذار کند و ثالثاً بازویی مبتکر، منعطف، پویا و یادگیرنده برای اجرای توسعه تعریف کند. راهکارهای این طرح که البته باید داوطلبانه و با روحیه جهادی انجام شود. .

متن کامل این گزارش اینجاست خواندن.

absnews