مرا به زمین معطر گیاهان چای بسپار

شهرستان لاهیجان اگرچه زمانی بزرگترین تولیدکننده چای در استان گیلان بود، اما با تخریب انبوه باغ های چای و ساخت ویلا به جای باغ چای، اکنون لاهیجان کمترین سهم تولید چای را در بین شهرستان های گیلان دارد.

چه کسی می داند، پدر صنعت چای ایران این شهامت را داشت که در باغی که در لاهیجان خریده بود در ایران چای بکارد و کشت برگ سبز این نوشیدنی محبوب ایرانیان را در استان های شمال ترویج دهد.

مردم محلی و تولیدکنندگان فعلی چای از رنج کاشف السلطنه در این مسیر اطلاعی ندارند. از خون دلی که برای آموزش کاشت چای در هندوستان نشان داد، از سفرهایی که برای آوردن تخمه و بوته چای از هند به لاهیجان داشت و در این راه جان داد.

اگر از مردم محلی درباره کاشف السلطنه بپرسید، افسانه ای را برایتان تعریف می کنند که کاشف السلطنه عصای جادویی داشت و تنها با یک کلمه کوه های لاهیجان را پر از بوته های چای کرد.

در شهر لاهیجان میدانی به نام کاشف السلطنه وجود دارد. بلواری که به این میدان منتهی می شود، همان محل دفن پدر چای ایران است. جایی که روزگاری باغ چایش بود و آرزو داشت در میان همین گیاهان چای دفن شود. بلواری که به کوه های مرتفع می پیوندد که کاملا پوشیده از گیاهان چای است.

به باغی می روم که «آقا محمدخان قاجار قرآنلو» ملقب به کاشف السلطنه، شاهزاده قاجار، متولد تربت حیدریه، اولین باغ چای را در آنجا بنا کرد. باغی که اکنون ثبت ملی شده است.

روبروی باغ فلاحت یا اولین باغی که کاشف السلطنه اولین بوته های چای را در آن کاشت، تابلویی با جزئیات باغ به چشم می خورد: «باغ کشاورزی لاهیجان به وسعت 54 هکتار، یادگار کاشف اللّه. -سلطنه، پدر چای ایران و اولین شهردار، در تهران است که اولین دفتر سازمان چای در زمان کاشف السلطنه هنوز در داخل این باغ وجود دارد. وجود مجموعه ای از 800 گونه گیاهی و درختی و قدمت 90 ساله باغ کشاورزی تنگر، اصطلاح میراث ماندگار این باغ باستانی را برای شهروندان این شهر تشکیل می دهد که باید به عنوان سرمایه ملی از آن محافظت شود. . بدون شک احیای باغ کشاورزی بسیار بیشتر از ارزش و هویت آن خواهد شد. و در نهایت از مردم خواست برای حمایت از 6500 تولیدکننده چای، چای ایرانی بنوشند.

اگرچه جای این نوشته در این جدول خالی است، اما بسیاری از دانش آموزان شهر لاهیجان در این باغ فلاحت، روش های نوین پرورش و فرآوری چای را آموختند و بعدها باغ های چای را تأسیس کردند و اولین کارخانه های فرآوری چای را ساختند.

نزدیک باغ، وسط میدان، کاشف السلطنه چای ساز با عصای جادویش ایستاده است. عصایی افسانه ای که بدون آن خبری از باغ های چای همیشه سبز نیست.

اگر از قدیمی های لاهیجان بپرسید، داستان عصای جادو را اینگونه برایتان تعریف می کنند؛ «در زمان های قدیم در ایران هیچ کس کاشت چای را نمی دانست. بریتانیایی ها اجازه ندادند که محصول پرفروش مستعمره آنها در جای دیگری کشت شود. چای در انحصار آنها بود. تا اینکه شخصی به نام کاشف السلطنه به هند رفت و دانه های چای را در عصای خود پنهان کرد. تخم‌ها را به لاهیجان می‌آورد و در باغش می‌کارد.

در موزه چای یا بهتر است بگوییم جایی که پدر چای ایران آرمیده است، می توان خون دل کاشف السلطنه را برای آموزش پرورش چای در هندوستان و آوردن بوته ها و دیگ های چای از هند در ایران شنید و دید. در کنار سماورهای قدیمی، جزو اولین وسایل خشک کن چای و در میان اسناد و عکس های باقی مانده.

اما اینکه چگونه با سختی زیاد و مخالفت اربابان محلی توانست کشت چای را ابتدا به لاهیجان و سپس در سراسر گیلان و نقاطی از مازندران گسترش دهد، مایه مباهات است.

در بین عکس ها چند هندی و چینی هم می بینیم. کاشف السلطنه چایکاران را از چین و هند به لاهیجان می آورد تا کشت چای را ترویج دهد و کشاورزان گیلانی را آموزش دهد.

محمود کیانوش 98 ساله یکی از چایکاران سابق لاهیجانی است که در باغ فلاحت توسط همین چایکاران چینی آموزش دیده و سال ها در کارخانه چای قوام السلطنه حسابدار بوده است.

کاشف السلطنه یک بار به دستور شاه قاجار برای آموختن چای سازی به هند سفر کرد، اما پس از آوردن اولین بوته های چای به ایران، چندین بار به هند سفر کرد تا دانش خود را به طور کامل در گیلان گسترش دهد و سرانجام در یکی از سفرهای خود. به هندوستان بر اثر تصادف در کوتل مالوی شیراز جان خود را از دست داد.

کاشف السلطنه که بر اثر زراعت چای جان خود را از دست داد، وصیت کرد که در باغ چای خود دفن شود تا باغ های چای حاصل رنج هایش را از بالای کوه تماشا کند. باغ هایی که متاسفانه امروز ویران شده و یکی پس از دیگری ویلاها جایگزین آن شده اند.

آرامگاه پدر چای ایران سال ها در میان بوته های چای رها شد. تا اینکه انجمن ملی آثار ملی مقرر کرد 2 درصد از درآمد حاصل از تولید چای به ساخت آرامگاهی در خور شأن پدر چای ایران اختصاص یابد.

در سال 1335 توسط استاد «هوشنگ سیحون» بنای آرامگاه طراحی شد و به گفته «انجمن ملی آثار باستانی» به شکل فعلی با اسکلت بتنی و نمای سنگی توسط مهندس «غفور گنجه‌ای» ساخته شد.

پس از انقلاب سال 57، مقبره به تصرف «کمیته انقلاب» درآمد و مدتی به باشگاه ورزشی تبدیل شد. 10 سال طول می کشد تا این بنا به عنوان اثر ملی ثبت شود و به سازمان میراث فرهنگی تحویل داده شود. این اداره پس از مدتی با ایجاد تغییراتی در ساختمان، فضای خاکسپاری را به «موزه چای» تبدیل کرد و این موزه در 17 شهریور 1375 به طور رسمی افتتاح شد.

امروزه سنگ قبر کاشف السلطنه در کنار سماورها و بشقاب های چای قدیمی و اولین دستگاه های خشک کن چای همچنان نگرانی ها را نسبت به سرنوشت چای ایرانی به وجود آورده است. چایی که با زحمت فراوان تولید شده و طعم آن به وضوح ایرانی است.

کاشف السلطنه از نوادگان «عباس میرزا» در اول فروردین 1244 به دنیا آمد و در 31 فروردین 1308 بر اثر تصادف درگذشت.

مرمر سیاه بر قبر بزرگ مرد خراسانی گذاشتند و نستعلیق را بر آن حک کردند: «حوالباغی; محل و آرامگاه شاهزاده حاجی محمد میرزا کاشف السلطنه چایکار بود که پس از اتمام تحصیلات خود در اروپا در سال 1314 هجری شمسی در سن 35 سالگی نزد سرکنسول هند رفت و در مدت اقامت در این کشور. ، هنر چای را یاد گرفت. و به بهای هزاران سختی این محصول ارزشمند را پرورش داد. او به عنوان هدیه به میهن عزیز، اولین کسی بود که کشت چای در ایران را وظیفه خود دانست و در طول عمر خود، علاوه بر خدمات بزرگی که به دولت و ملت کرد، در این راه نهایت تلاش خود را کرد. توسعه فرهنگ چای در San. در سن 65 سالگی به هندوچین و ژاپن اعزام شد و در بازگشت از بوشهر در روز شنبه 31 فروردین 1308 ساعت دو بعد از ظهر ماشینش در کاتملو واژگون شد و با حسادت از این دنیا رفت و شد. شهید برای کشورش

انتهای پیام