اگرچه اخذ مالیات از خانه های خالی در کشور سابقه طولانی دارد، اما شناسایی این خانه ها همچنان با چالش هایی مواجه است و باید راهکارهای جدیدی برای تحقق درآمدهای دولت از این محل به کار گرفته شود.
به گزارش ای بی اس نیوز، یکی از چالش های شهرهای بزرگ کمبود مسکن برای اجاره و خرید خانه و همچنین احتکار مسکن برای افزایش قیمت آن است. در ایران برای مقابله با پدیده خالی بودن منازل و احتکار، ماده 54 مکرر قانون مالیات های مستقیم در 14 آذر 1398 اصلاح و به تصویب مجلس رسید و به دنبال آن خانه هایی که خالی و بدون استفاده کننده هستند برای مدت بیشتری ادامه می یابد. بیش از 120 روز در طول سال مالی مشمول مالیات شورا بوده و طبق قانون خالی خواهد بود. کاهش تقاضای غیرمصرفی در بازار مسکن، تنظیم آن در بازار مسکن، شفاف سازی مختصات این بازار برای تصمیم گیران دولتی، توزیع جغرافیایی تنظیم مسکن از جمله کارکردهای مالیات خانه خالی است. بازار، تنظیم جغرافیایی بازار مسکن و غیره.
پرونده حقوقی طرح مالیاتی منازل مسکونی خالی
از سال 1352 تا پایان سال 1367 که در واقع نقطه شروع اجرای قانون مالیات های مستقیم مصوب 1366 بود، بر اساس ماده 8 قانون تعدیل و تثبیت اجاره بها (مصوب 1352) واحدهای مسکونی خالی و بلااستفاده نگه داشته وجوهی تحت عنوان عوارض تخلیه دریافت شد این قانون علیرغم مشکلات و بلاتکلیفی های اجرایی فراوانی که با آن مواجه بوده و ایرادات فراوانی که به آن وارد شده، عملاً تأثیری در افزایش عرضه واحدهای مسکونی نداشته است. اجاره یا کاهش ارزش اجاره ای املاک مسکونی.
در سال 1366 با تصویب قانون مالیاتهای مستقیم در اسفندماه مقرر شد که این قانون از ابتدای سال 1368 بر اساس ماده 173 اعمال شود.در فصل دوم از فصل دوم این قانون که با عنوان مالیات بر ساختمانهای مسکونی خالی، تکلیف مالیات واحدهای مسکونی خالی در بندهای 10 و 11 مشخص گردیده است. در اصلاحیه قانون مالیاتهای مستقیم مصوب بهمن ماه 1396، فصل اول، دوم و سوم (مواد 3 تا 16 یعنی مالیات دارایی سالانه، مالیات املاک خالی مسکونی و مالیات املاک استریل) از فصل دوم قانون مذکور حذف و بدهی های مالیاتی قبلی ساقط گردیده است.
از جمله دلایل لغو این بند می توان به مشکلات اعمال و شناسایی خانه های خالی، عدم تسویه هزینه ها و درآمدهای حاصل از این مالیات، عادی بودن نرخ خانه های خالی در کشور و سهم پایین آن اشاره کرد. در کل مالیات یکی از مهم ترین مسائلی که منجر به لغو مالیات منازل مسکونی خالی از سکنه شد، عدم امکان شناسایی و ثبت این خانه ها بود. وابستگی شناسایی خانه های خالی به بستر مناسب فناوری اطلاعات، کشورهایی که این بستر را ندارند برای اجرای این سیاست با مشکل مواجه شده است، اما تجربه کشورهای جهان نشان داده است که می توان از روش هایی مانند استفاده از آب استفاده کرد. ، قبض برق، گاز، تلفن و … برای شناسایی این خانه ها استفاده می شود.
تجربیات جهانی
وضع مالیات بر خانه های مسکونی خالی از سکنه یکی از سیاست هایی است که منجر به احیای این املاک می شود. این مالیات باید به گونه ای باشد که انگیزه مالکان را برای استفاده بهینه از منابع موجود مسکن تحریک کند. کشورهای مختلف برای خانه های خالی مالیات وضع کرده اند. در برخی از این کشورها پدیده خالی شدن واحدهای مسکونی ناشی از شکست بازار و در برخی دیگر ناشی از عوامل دیگری مانند مهاجرت بوده است.
آمریکا
آمریکا یکی از کشورهایی است که پدیده شکست بازار مسکن را تجربه کرده است، به عنوان مثال دهه 1980 یکی از دوره هایی بود که بازار مسکن آمریکا با این شرایط مواجه شد، به همین دلیل در برخی زمینه ها قوانینی به تصویب رسید. مالیات واحدهای مسکونی خالی دریافت، از جمله ایالت رود آیلند و شهر پنسیلوانیا. طبق مصوبات قانونی این دو منطقه از آمریکا، با توجه به وجود خانه هایی که به امید افزایش قیمت و کسب سود در آینده در شرایطی که به این واحدهای مسکونی نیاز است، خالی مانده است، مالیاتی معادل 10 درصد ارزش ملک به آنها تحمیل شد که باید سالانه قابل پرداخت باشد. این مالیات شامل خانه هایی می شود که برای مدت یک سال خالی ثبت شده اند.
فرانسه
برخی از مناطق فرانسه نیز از خانه های خالی مالیات گرفته اند، به عنوان مثال طبق برنامه توسعه پارس و حومه باید سالانه 53000 واحد مسکونی در این بخش تامین شود، اما عرضه سالانه مسکن در این بخش در سال 1998 معادل 41000 واحد بوده است. . برای رفع این کسری، مقامات دولتی مالیاتی بر مسکن خالی در شهر پاریس و شهرهای بیش از 200 هزار نفری وضع کرده اند.
انگلستان
دولت های محلی در پورت الزمیر و نستون انگلستان از جمله مناطقی هستند که سعی کرده اند از خانه های خالی مالیات بگیرند. طبق قانون، اگر ملکی به مدت شش ماه خالی بماند، مالک آن مشمول مالیات خواهد بود. در این مناطق مالیات بر واحدهای مسکونی خالی با هدف افزایش درآمد دولت محلی وضع نشده است و هدف اصلی این قانون بازگرداندن خانههای خالی از سکنه به بازار خرید، فروش و اجاره است.
آثار اقتصادی وضع مالیات بر خانه های خالی مسکونی
اثرات اقتصادی مالیات بر مسکن خالی به دو دسته کوتاه مدت و بلند مدت تقسیم می شود. با توجه به آثار کوتاه مدت، باید گفت که وضع مالیات بر خانههای خالی میتواند منجر به افزایش عرضه مسکن در بخشهای اجاره و فروش در افزایش هزینه نگهداری این خانهها برای مالکان شود. . در مورد اثرات بلندمدت نیز باید گفت که این سیاست میتواند منجر به کاهش تقاضا از سوی معاملهگران، کاهش سرمایهگذاری در این بخش و در نتیجه کاهش عرضه مسکن شود.
برنامه دولت برای مالیات خانه های خالی در سال جاری
همانطور که دولت در لایحه مالی سال آینده پیش بینی کرده بود از خانه های مسکونی خالی از سکنه 2 هزار میلیارد تومان مالیات می گیرد. پس از آن بود که طبق آخرین آمار مالیات وصول شده توسط دولت این محل در 9 ماهه امسال یک میلیارد و 535 میلیون تومان بوده است.
بر این اساس داوود منظور رئیس سابق سازمان امور مالی و رئیس فعلی سازمان برنامه و بودجه در یکی از اظهارنظرهای خود در خصوص شناسایی خانه های خالی و لوکس از استفاده از روشی جدید خبر داد و اعلام کرد. یکی از دلایلی که باعث شده مالیات خانه های خالی و گرانی خانه ها و خودروها به طور کامل محقق نشود، محفظه اطلاعاتی است که سازمان امور مالیاتی باید از دستگاه های مولد اطلاعات دریافت کند. برای رفع مشکل ذکر شده در لایحه، برای دستگاه هایی که باید اطلاعات مورد نیاز سازمان امور مالیاتی را ارائه کنند، در قانون ضمانت می دهیم. این حفاظت ها قوی هستند و شامل مجازات هایی برای دستگاه هایی است که همکاری نمی کنند.
انتهای پیام