ماجرای کشف دو سکه یک زن ایرانی در پشت سد «چمشیر».

دو سکه مسی آبشاتون از مهمترین آثار تاریخی است که توسط باستان شناسانی شناسایی شده است که 40 روز در مخزن سد چمشیر کاوش کردند.

هژبری درباره کاربری این بنا که به گفته برخی باستان شناسان آتشکده بوده است، گفت: هنوز کاربرد دقیق این بنا مشخص نیست، اما در مقایسه با سایر بناهای موجود در چمشیر، یکی از بناهای متفاوت است. در این سازه از ملات و گچ گچ استفاده شده است. در عهد سلجوقی، هسته اصلی بنا ایوانی با اتاق عقب و اصلی است، در اتاق اصلی دو ستون در گوشه‌های بنا وجود دارد و در هر طرف دو اتاق جانبی ایجاد شده است.

در منابع تاریخی آمده است: ابشحاتون دختر اتابک سعد بن ابوبکر بن سعد بن زنگی و ترکان خاتون ملکه ایران در قرن هفتم قمری بود.

منطقه 075 زیر نظر علی سجادی کاوش شد و علی هژبری، باستان شناس در این باره توضیح داد: در پیمایشی که در سال 2018 توسط حسن عطایی انجام شد، قدمت این منطقه به دوره میانه اسلامی می رسد که به نظر من تقریباً درست است. در کاوش های علی سجادی دو دوره معماری تاریخی در آنجا شناسایی شده است که یکی از این دوره ها دوره سلجوقی است و به نظر می رسد این بنا در زلزله سال های 448 و 478 هجری قمری با اکثر بناهای این منطقه تخریب شده است. پس از آن بر آثار باقی مانده استقرار موقتی شکل گرفت که از آن آثار دوره اتابکان لر و دوره ابشخاتون به دست آمد.

هژبری همچنین گفت: این بنا به دلیل نوع مصالح ساختمانی به کار رفته از جمله گچ از اهمیت بیشتری برخوردار بوده و به دلیل نوع معماری آن نسبت به سایر بناهای چمشیر دست نخورده باقی مانده است و سازه نیز زیر آب خواهد رفت.

این باستان شناس درباره کشف دو سکه مسی ابشهاتون در همین سازه گفت: این دو سکه در دوره ابشهاتون آخرین اتابکان لر ضرب شده که از استقرار دوم از دوره ایلخانی کشف شده است، در حالی که استقرار اصلی آن است. از دوره سلجوقی است، اما در زلزله ویران شد.

وی افزود: در همین بنا پس از دوره ایلخانی سکونتگاه های موقتی شکل گرفت و آثاری از قبیل اجاق و تنور در کف آن یافت شد و برای قدمت قطعی تعدادی مصالح از جمله فقط زغال و سفال جمع آوری شد که از آن جمله بود. در صورت همکاری موسسه تحقیقات باستان شناسی و تعیین قدمت دقیق بنا قابل تشخیص است.

این باستان شناس با اشاره به اختلاف نظر بر سر کاربری این بنا گفت: آقای سجادی این بنا را «آشپزخانه» نامیده است. در مورد استفاده از آتشکده که برخی پیشنهاد داده اند باید گفت که نقشه آتشکده کاملا متفاوت است. پلان این بنا با آنچه از آتشکده ها می شناسیم متفاوت است. البته اطلاعات ما عموماً درباره آتشکده های دوره ساسانیان است و این بنا مربوط به دوره سلجوقی است. در این دوره تاریخی، زرتشتیان دست و پنجه نرم می کردند و آتشکده ها درون گرا بودند، در حالی که معماری این سازه برون گرا است. بنابراین نمی توان در مورد کاربری آتشکده در این بنا خیلی دقیق اظهار نظر کرد، اما مطالعات بیشتر مفید خواهد بود.

به گزارش ای بی اس نیوز، این قطعات از منطقه 075 سد چمشیر، محلی در دامنه کوه «چمچرو» به دست آمده که با آبگیری سد چمشیر به زیر آب می رود. این سکه ها تحویل مسئولان میراث فرهنگی استان کهگیلویه و بویراحمد شد.