لزوم تشکیل شورای عالی تجارت خارجی و حذف مراجع تصمیم‌گیر متعدد- اخبار اقتصاد ایران – اخبار اقتصادی ای بی اس نیوز

اینگونه الزامات با توجه به روند توسعه کشورها و مقتضیات ملّی و تحولات بین المللی ، حسب مورد اولویت و اهمیتی حیاتی یافته و سایر وظایف و مأموریت های گمرکات ، نظیر کسب در آمد  برای خزانه  در رده های بعدی قرار گرفته است.

استقرار سامانه جامع گمرک و پنجره واحد تجارت فرامرزی

زـ آموزش کارکنان و نظارت و انجام بازرسی اعمال و رفتار کارکنان گمرک، کشف تخلف و تقصیرات اداری آنان

در صورت عدم صدور مجوز ترخیص در مهلت مذکور ، گمرک اختیارات قانونی در ترخیص کالاهای وارداتی و صادراتی داشته باشد.

ارزیابی کالای صادراتی در محل واحد تولیدی و محل مورد درخواست صادرکننده

برای نشان دادن گستردگی و تعدد وزارتخانه ها و سازمان هایی که بنا به دلایل مختلف قانونی ، سیاسی، فرهنگی، اجتماعی، بهداشتی و غیره در تجارت خارجی کشور و امور گمرکی ذى مدخل هستند و نقش و جایگاه آنها ، فهرست این نهادها و سازمان ها و ..  به شرح ذیل قابل احصاء می باشد:

نظارت بر مبادی ورودی و خروجی (مناطق آزاد و ویژه و مرزها) توسط گمرک باشد. (مستند به بند ت ماده 3  قانون امور گمرکی ـ کنترل و نظارت بر امر عبور کالا از قلمرو کشور )

با توجه مسئولیت سازمانها نسبت وظایف و تکالیف محوله و انجام آن در موعد مقرر ،  جریمه مناسب ناشی از تاخیر در اعلام نظر و صدور مجوز تعیین و قانونی شود.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای به عنوان نمونه، مشکل صدور بخشنامه‌های متعدد را مثال زدند و گفتند: “از سال 97 تا 1400، هزار و پانصد بخشنامه فقط درباره مسائل گمرکی صادر شده است. فعالان اقتصادی به کدام یک عمل کنند؟ اصلاً فرصت هست همه را بخوانند؟”

تامین بخش قابل توجهی از درآمدهای عمومی دولت، گمرک جمهوری اسلامی ایران را به وزارت امور اقتصادی و دارایی؛

توجه به فهرست بلند بالا و طویل نهادها و سازمانها و … دخیل در امر تجارت و امور گمرکی نقش گمرک ظاهراً  به لحاظ ارتباطات پر رنگ تر می شود اما برخلاف تصور  نقش گمرک در فرآیند تجارت خارجی و واردات و صادرات و ترانزیت کالا کم رنگ شده و بسیاری از این سازمانها تا زمانی که مجوز ورود و ترخیص صادر ننمایند کالا نمی تواند از گمرک ترخیص شود.

نظارت و دخالت فعال در امر ترانزیت کالا، آن را به  وزارت راه و ترابری (و زیرمجموعه های تخصصی این وزارتخانه )؛

به گزارش خبرگزاری ای بی اس نیوز، مقام معظم رهبری  حضرت آیت الله خامنه‌ای در مورخ 10/11/1400 در دیدار تولیدکنندگان و فعالان اقتصادی: ” از سال 97 تا 1400، هزار و پانصد بخشنامه فقط درباره مسائل گمرکی صادر شده است.”

اما برای بررسی چرایی این موضوع ” گمرک؛ بارانداز سومدیریت‌ها”  و ” تعدد صدور بخشنامه ها ” لازم است تا نگاهی به وظایف و جایگاه و نقش گمرک و علل و عوامل داشته باشیم.

گمرک در راستای وظایف و اختیارات خود و در جهت تسهیل گری با اصلاح فرآیندها و بکارگیری سامانه های گمرکی و استفاده از مدیریت ریسک در تشریفات گمرکی  ، مدت زمان تشریفات و کنترل های گمرکی را به حداقل رسانده و با استفاده از پنجره تجارت فرامرزی و ارتباط سازمان های مجوز دهنده با گمرک ، فرآیند صدور مجوز را نیز تسهیل نموده است.

هر چند هیات مقررات زدایی مصوبات خوبی در خصوص مکلف شدن سازمان های مجوز دهنده به صدور مجوز ظرف 7 روز کاری یا نمونه برداری واحد و … داشته است اما تجربه نشان داده این مصوبات قابلیت اجرایی ندارند.

 علاوه موارد ذکر شده، نقش گمرک در حمایت از تولیدات داخلی از طریق اعمال تعرفه های حمایتی، آن را به وزارتخانه هایی از قبیل صمت، جهاد کشاورزی و همچنین تامین بهداشت عمومی جامعه از طریق اعمال قرنطینه و نظارت بر استانداردهای ملی و بین المللی بهداشتی، این سازمان را به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و سازمان استاندارد و همچنین اعمال مقررات ارزی آن را به سیستم بانکی و بانک مرکزی مربوط می نماید.

ش ـ گسترش ارتباطات بین المللی، انعقاد تفاهمنامه و موافقتنامه های گمرکی دو یا چندجانبه، عضویت و تعامل فعال با سازمانهای بین المللی و گمرکی با رعایت اصل هفتاد و هفتم (77) قانون اساسی و قوانین مربوطه

 بیش از 95درصد فعالیت های تجارت خارجی کشور از این طریق انجام گرفته  ومراجعین گمرک بدون نیاز به حضور فیزیکی در گمرک، به صورت الکترونیکی اظهارنامه و اسناد لازم را به گمرک اظهار و مراحل کارشناسی خود را از طریق پنجره واحد پیگیری می نمایند. تمامی این مراحل به صورت کاملاً الکترونیکی صورت گرفته و ذخیره اسناد در پرونده الکترونیک انجام می شود.

راه اندازی پنجره واحد تجاری فرامرزی تعامل با سازمان های همجوار و مجوز دهنده و تبادل اطلاعات با سازمان های مذکور در قالب پنجره واحد تجاری امکان انجام کنترل ها با سرعت و دقت بالا هم برای گمرک و هم برای سازمان ها فراهم شده است.

گمرک در اجری مقررات گمرکی اعم از آیین‌نامه‌های اجرائی، دستورالعملها و بخشنامه‌هایی که نظارت یا اجرای آن به گمرک واگذار گردیده است پس از انجام  تشریفات گمرکی و کنترل های گمرکی و اخذ مجوزهای ورود و ترخیص و کنترل آنها و دریافت حقوق ورودی اجازه ترخیص کالا را صادر می نماید و کالا از اماکن گمرکی خارج می شود.

غ ـ انجام سایر وظایف گمرکی به موجب این قانون و یا سایر قوانین و مقررات

بخشنامه های ابلاغ شده در سال های اخیر عمدتاً محدودیتی ( تعرفه ای ، مقداری ، اشخاص ، مدت دار ، مجوزی ، عوارضی و .. ) یا ممنوعیتی بوده است و به ندرت می توان در بخشنامه های صادره توسط مرجع ذیربط تسهیل گری را مشاهده نمود.

مقام معظم رهبری سال 1400 را سال تولید ، پشتیبانی ها و مانع زدایی نامگذاری نمودند اگر بخواهیم فقط موانع فرآیند قانونی تجارت را شناسایی نماییم لازم است تا این مراجع تصمیم گیرنده و مراجع صدورمجوز در فرآیند تجارت خارجی را شناخته و مورد بررسی قرار گیرند تا مراجع تصمیم گیرنده و مراجع مجوز دهنده  تجمیع شوند.

اما آیا وقت آن نرسیده است تا از تعدد مراجع تصمیم گیرنده و مراجع صدور مجوز شروع فرآیند تجارت خارجی ( کارت بازرگانی ) و مجوزهای ورود (ثبت سفارش )  و مجوزهای صدور و مجوز های ترخیص  از گمرک کاسته شود؟

ب ـ تشخیص و وصول حقوق ورودی و سایر وجوه قابل وصول قانونی توسط گمرک ایران

از آنجا که کالاهای دپو از سوءمدیریت گذشت و رویکرد غرض ورزی شدت گرفته است، کمیسیون اقتصادی در مورد چرایی تأخیر چندماهه در ترخیص کالاهای اساسی مورد نیاز کشور بررسی جامعی انجام داد و پس از آنکه سوءمدیریت و کم کاری در این زمینه برای کمیسیون محرز شد، گزارشی تهیه و در صحن علنی برای دیگر نمایندگان خوانده شد که در نهایت نمایندگان با 195 رأی موافق با ارجاع این گزارش به قوه قضائیه موافقت کردند.”

مدیریت و فرماندهی واحد در مبادی رسمی صرفاً با گمرک باشد. ( اجرای ماده 12 و ماده2 و 3 قانون امور گمرکی)

و بیش از 45  وزارت خانه و دستگاه دولتی یا وابسته به دولت ، از طریق نظارت و اعمال کنترل و صدور مجوز و یا همکاری ، مستقیماً با گمرک (صادرات، واردات،ترانزیت) در ارتباط و تعامل قرار دارند .

ت ـ کنترل و نظارت بر امر عبور کالا از قلمرو کشور

اجرای قوانین و مقررات صادرات و واردات ، این سازمان را به وزارت صمت ؛

ایجاد مقررات گمرکی ساده و هماهنگ همواره مورد توجه کشورها و گمرکات بوده است .

ج ـ اعمال مقررات گمرکی درباره معافیتها و ممنوعیتها در بخشهای صادرات قطعی، صادرات موقت، واردات قطعی، واردات موقت، کران بری (کابوتاژ)، عبور داخلی کالا، انتقالی، معاملات پایاپای مرزی، فروشگاههای آزاد، بسته ها و پیکهای سیاسی و پست بین الملل

مقررات زدایی و مانع زدایی بهترین پشتیبانی از تولید و تجارت خواهد بود. وجود بیش از 60  نهاد و سازمان تصمیم گیر و تصمیم ساز و موثر در فرآیند تجارت خارجی که موجب تاثیر در تشریفات گمرکی و تاخیر و رسوب کالا  می شوند جای بسی تعجب و تأثر دارد.

مثال هایی که درمورد زمینه های فعالیت و شرح وظایف گمرک جمهوری اسلامی ایران آورده شد موید آن است که این سازمان دارای نقش و جایگاهی ملی و فرابخشی در عرصه اقتصاد و تجارت کشور می باشد.

مهلت صدور مجوز ترخیص توسط سازمان ملی استاندارد حداکثر 7 روز کاری تعیین شود.

ژـ بازرسی از واحدهای اجرائی گمرکی و نظارت برعملکرد آنها و ساماندهی کمی و کیفی مبادی ورودی و خروجی

ث ـ اجرای قوانین و مقررات مرتبط با بازارچه های مرزی، مرزنشینان و پیله وران

چ ـ اجرای قوانین و مقررات مربوط به تخلفات و قاچاق گمرکی، کالاهای متروکه و ضبطی

لذا گمرک اقداماتی در این راستا داشته تا بتواند این دو الزام را هم راستا  نماید:

ح ـ پیش بینی و فراهم نمودن زیرساختهای مورد نیاز برای اجراء و استقرار سامانه ها، رویه ها و روشهای نوین همچون پنجره واحد در فعالیتهای گمرکی

حضور گسترده و پیگیر در امر مبارزه و کشف قاچاق کالا و مواد مخدر، این سازمان را به دستگاه های گوناگون (نظیر وزارت کشور، نیروی انتظامی، قوه قضاییه و ستاد مبارزه با مواد مخدر، ستاد مبارزه با قاچاق کالا  ارز و … )؛

دولت ها و سازمان های بین المللی توجه خود را به مساعدت هایی که گمرکات کشورها میتوانند در جهت حمایت از جامعه در مقابل تهدیدات فرا ملّی نمایند، معطوف نمودند .

ع ـ تسهیل فرآیندهای گمرکی با هدف توسعه گردشگری

* رسول کوهستانی پزوه، مدیرکل گمرکات استان اصفهان

الزام گمرک به اعمال همزمان دو وظیفه متضاد مذکور موجب گردیده که همواره این سازمان از جانب طیف های مختلف خدمت گیرندگان (ذینفعان) تحت فشار و انتقاد قرار گیرد.

رـ اتخاذ روشهای مناسب جهت هدایت و راهبری دعاوی حقوقی و قضائی در رابطه با امور گمرکی

خ ـ جمع آوری، تجزیه و تحلیل و انتشار آمار میزان واردات و صادرات کالا

تا بهمن ماه سال جاری بیش از 300 فقره بخشنامه در موضوعات گمرکی صادر و از طریق صمت به گمرک ایران جهت اجرا به گمرکات اجرایی کشور ابلاغ شده است.

ایشان با اشاره به اهمیت و استفاده حداکثری از مشاوره‌های متخصصان و کارشناسان، گفتند همه مسئولان با بهره‌گیری از دیدگاههای صاحبنظران برای اجرای کامل توصیه‌های قبلاً بیان شده، همت کنند که هدایت، نظارت و حمایت از تولید به جای دخالت دولت، بهبود محیط کسب و کار، انضباط مالی، رفع موانع تولید، آسان‌سازی اخذ مجوز فعالیت‌ها، ایجاد پنجره واحد صدور مجوز، سیاست‌های تشویقی برای فعالیت‌های مولد، دانش‌بنیان کردن زنجیره تولید، مبارزه با فساد، حمایت از صنایع داخلی و مبارزه قاطع و بی‌رحمانه با قاچاق از جمله این توصیه‌ها است.

بیش از60 نهاد ، شورا ، کمیسیون ، کارگروه و وزارتخانه و سازمان  در وضع قوانین و ضوابط ورود ، صدور و ترانزیت نقش دارند

شورای عالی تجارت خارجی با عضویت معاون اول رئیس جمهور ، صمت ، بانک مرکزی ، وزارت بهداشت ، جهاد کشاورزی ،  گمرک ، اتاق بازرگانی و تعاون ایجاد و هر گونه وضع و تغییر مقررات و ایجاد محدودیت ، ممنوعیت و افزایش یا کاهش سود بازگانی و عوارض صادراتی و .. که به امر تجارت خارجی ( صادرات و واردات ) مرتبط می باشد صرفاً در این شورا تصمیم گیری و ابلاغ شود و اختیارات سازمانها و نهادهای تصمیم گیر و وضع  کننده مقررات بطور مستقیم سلب گردد.

سازمانهای مجوز دهنده از قبیل بهداشت ، استاندارد ، قرنطینه ، انرژی اتمی و غیره .. تجمیع و صرفاً سازمان ملی استاندارد متولی صدور مجوز های فوق جهت ترخیص  گردد.

ارزیابی کالای صادراتی بر روی کامیون و در پایانه ها

همانگونه که می دانیم بر اساس ماده 38 قانون امور گمرکی خروج کالا از اماکن گمرکی مستلزم انجام تشریفات گمرکی است همچنین طبق ماده71‌آئین نامه اجرایی قانون امور گمرکی ورود قطعی کالا مستلزم اخذ تمامی مجوزهای لازم طبق قوانین و مقررات مربوط و پرداخت حقوق ورودی می‌باشد.

عضویت درسازمان ها و تشکیلات اقتصادی منطقه ای و بین المللی، کنوانسیون های تخصصی جهانی و همچنین انعقاد موافقتنامه ها و یادداشت های تفاهم دو یا چند جانبه با گمرکات دیگر کشورها، عرصه فعالیت گسترده و متنوع گمرک ایران را به وزارت امور خارجه مرتبط می سازد.

ارزیابی کالاهای وارداتی در محل واحد تولیدی

اجرای الزامات ملّی و بین المللی در جهت حفاظت از جامعه در قبال کالا ها و مواد زیان آور ، خطرناک و پرتو زا ، حفاظت های فرهنگی ، بهداشتی ، زیست محیطی ، رعایت استاندارد های ملّی ، حفاظت از سلامت اقتصادی و تجارت قانونمند از طریق مقابله با قاچاق کالا و مواد مخدّر .

کمک به تحقق اهداف دولت در جهت مبارزه با جرائم سازمان یافته فرا ملّی ، مبارزه با تروریسم و پولشویی و سایر اهداف توسعه ملّی ، از جمله مسائلی است که امروزه در ارتباط با وظایف و مأموریت های سازمانی گمرکات کشورها قرار دارد .

ترخیص نسیه و….

ض ـ رعایت مفاد قانون اجرای سیاستهای کلی اصل چهل و چهارم (44) قانون اساسی به منظور واگذاری امور غیرحاکمیتی گمرکی به بخشهای خصوصی و تعاونی

با استقرار سامانه جامع گمرکی و پنجره واحد همزمان ، اصلاح فرآیند ها، کاهش مراحل انجام تشریفات گمرکی ، تسریع در انجام تشریفات،  کاهش زمان و هزینه های مترتب بر ورود و خروج کالا و برقراری ارتباط بین مراجعین (صاحبان کالا، صادر کنندگان و شرکت های حمل و نقل ترانزیتی) با گمرک به صورت الکترونیکی و  عدم نیاز به حضور فیزیکی در گمرک و بکارگیری مدیریت هوشمند ریسک و سیستم انتخاب مسیر انجام شد.

آیا گمرک می تواند به سایر سازمانها مجوز دهنده که بیش از 45 سازمان می باشند و در فرآیند ترخیص نقش دارند دستور دهد ؟

اما باید توجه داشت گمرک در انجام وظایف و مأموریت های خود همواره با دو الزام متضاد مواجه است :

لذا پیشنهاد می شود:

1 –وظیفه اعمال کنترل ها،محدودیت ها و ممنوعیت های قانونی

اما گمرک به همین هم بسنده نکرده است و  ضمن شناسایی فعالان مجاز اقتصادی ، تسهیلات گمرکی ویژه ای در ارزیابی کالاهای صادراتی و وارداتی به واحدهای تولیدی ارائه نموده است

طبق ماده3 قانون امور گمرکی وظایف و اختیارات گمرک ایران به شرح ذیل است: