به گزارش خبرگزاری ای بی اس نیوز ، در پی جنگ روسیه و اوکراین، کشورهای آسیای میانه به فکر استفاده از مسیرهای جایگزین برای مسیر تجاری روسیه افتادند و در درجه اول با هدف افزایش تعاملات تجاری و ترانزیتی خود، مسیرهای دسترسی به ایران و بنادر جنوبی آن را انتخاب کردند.
این موضوع علاوه بر تشدید روابط تجاری و افزایش جریان کالا بین کشورهای آسیای میانه و ایران، دسترسی مستقیم کشورهای آسیای مرکزی به بازارهای جهانی و گسترش جغرافیای صادراتی آنها را با وجود انزوا تسهیل می کند.
از سوی دیگر، همکاری ایران و کشورهای آسیای مرکزی می‌تواند بستر لازم را برای تبدیل منطقه اوراسیا به شریک مهم اقتصادی و تجاری ایران فراهم کند که به آن همبستگی استراتژیک می‌گویند.
ازبکستان به عنوان قلب اقتصادی آسیای میانه مرکز ارتباط 4 کشور دیگر آسیای میانه با افغانستان است، بنابراین زیرساخت های ریلی آسیای میانه ارتباط تنگاتنگی با این کشور دارد.
این کشور دارای اقتصاد در حال توسعه ای است که دسترسی به مسیرهای متنوع، ایمن و ارزان برای صادرات محصولات خود از جمله پنبه، محصولات کشاورزی، طلا، اورانیوم و غیره را اجتناب ناپذیر می کند.
به همین دلیل، تاشکند برای رشد تجاری خود به بنادر جنوبی ایران وابسته است که حتی ممکن است آنها را برای مشارکت و سرمایه گذاری در بندر چابهار ایران جذب کند تا پس از ایجاد مانع امنیتی برای ازبک ها، آنها را به آب های آزاد متصل کند.
ترانس افغان، گزینه دیگری برای اتصال آسیای مرکزی به آب های آزاد
اولین مذاکرات سه جانبه بین مقامات ازبکستان، افغانستان و پاکستان در مورد ساخت دهلیز راه آهن ترانس افغانستان در سال 2021 انجام شد. بر اساس نقشه راه مشخص شده، ساخت راه آهن ترمز – مزار – شریف – کابل – پیشاور، به طول 600 کیلومتر، 5 سال طول می کشد و به تاشکند اجازه می دهد تا از طریق افغانستان به بندر گوادر و کراچی پاکستان دسترسی داشته باشد.
در همین سال، وزارت سرمایه گذاری و امور خارجه ازبکستان در بیانیه ای اعلام کرد که با تکمیل این پروژه، تجارت پاکستان با آسیای میانه به شش میلیارد دلار خواهد رسید و همچنین شاهد رشد قوی در تجارت هند با این خواهیم بود. منطقه
این پروژه از زمان ایجاد خود با چالش هایی روبرو بوده است:
اولاً ورود آمریکا به افغانستان و بی ثباتی آن تلاشی بود برای دخالت ایران، روسیه و چین که خواهان ناامنی و بی ثباتی در آن کشور حتی پس از خروج از افغانستان هستند.
دوم، قابلیت اطمینان دهلیز ترانس-افغان با ظهور طالبان و عدم قطعیت های ناشی از آن تهدید می شود.
سوم اینکه تامین مالی این کریدور فراتر از توان ازبکستان، افغانستان و پاکستان است و تلاش ازبکستان برای به دست آوردن سرمایه و بودجه لازم از سازمان ها و نهادهای بین المللی به دلیل چالش های سیاسی و امنیتی ناکام مانده است که به نوعی این پروژه را به چالش تبدیل می کند. . چهره ها
چهارم، شرایط نامساعد جوی افغانستان در فصل زمستان، وجود منطقه هندوکش افغانستان و اختلاف عرض خطوط ریلی سه کشور، زمان ترانزیت کالا را افزایش می دهد و در نتیجه توجیه رقابتی و اقتصادی را کاهش می دهد. از این راهرو
دلایل فوق باعث شده است که علیرغم اعلام رسمی آغاز ساخت خط آهن ترانس افغانستان در ماه مارس 2022، پیشرفت خاصی در پیشرفت این پروژه حاصل نشده است.
ضرورت تقویت و توسعه بندر چابهار با شناخت بازارهای تجاری جدید
بنادر جنوبی ایران نقش مهمی در اتصال روسیه و آسیای میانه به آبهای کشورهای جنوب و جنوب شرق آسیا و همچنین اتصال کشورهای خلیج فارس به اقتصادهای نوظهور آسیای مرکزی دارند.
به ویژه کریدور شمال-جنوب می تواند اولویت های ازبکستان برای دسترسی به بنادر جنوب ایران، پاکستان و کشورهای عربی حوزه خلیج فارس از جمله امارات متحده عربی و عمان را برآورده کند و تجارت و دسترسی به بازارهای جنوب شرق آسیا و عمان را افزایش دهد. . قاره آفریقا در حال کاهش است.
اجرای برخی زیرساخت ها از جمله تقویت و توسعه بندر چابهار و اتصال تمامی خطوط ارتباطی به بندر چابهار از جمله چابهار – زاهدان، تمرکز را از دیگر کریدورهای رقیب ایران دور خواهد کرد.
به عنوان مثال، سران کشورهای حوزه خلیج فارس (عربستان سعودی، امارات متحده عربی، کویت، در اولین اجلاس مشترک سران کشورهای خلیج فارس و آسیای مرکزی در 25 جولای 2023 به میزبانی عربستان سعودی در شهر جده ، بحرین، عمان و قطر) و کشورهای آسیای میانه (قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، ازبکستان و ترکمنستان)، بر اهمیت توسعه راه های ارتباطی بین دو منطقه تاکید شد که یکی از آنها اشاره به مشارکت فعال در ساخت و ساز است. خط آهن ترانس افغانستان
تقویت و توسعه تنها بندر اقیانوسی کشور، چابهار، ایران را قادر می‌سازد تا حضور خود را در کریدور شمال – جنوب و شرق – غرب تقویت کند و ایران را در جنگ کریدور در منطقه برتری دهد.
محمدمهدی کریمی قهی، کارشناس حمل و نقل و ترانزیت
absnews
