سید عطاءالله مهاجرانی در اعتماد نوشت: پس از انتخابات 24 می (14 اردیبهشت) اگرچه اردوغان نتوانست اکثریت آرا را کسب کند و در دور اول پیروز شود، اما همه چیز نشان می دهد که در دور دوم انتخابات 7 خرداد (28 اردیبهشت) ، احتمال پیروزی او نه تنها از رقیبش کمتر، بلکه بیشتر است.
سخنان او پس از انتخابات نشان از اعتماد بیشتر دارد. نکته مهمی که در سخنان اردوغان به چشم می خورد، تصویر ترکیه ای است که با همه دوست است و با همه رهبران جهان رابطه دارد و به دنبال منافع ترکیه و رفاه ملت ترکیه در سراسر جهان است.
بدیهی است که این سخنرانی به وضوح با کارنامه اردوغان و ترکیه در سوریه و عراق پیوند خورده است، اما اکنون که طرح های تجزیه سوریه و عراق شکست خورده است، بدیهی است که اردوغان باید با رویکرد جدید و ادبیات جدید صحبت کند.
اردوغان چگونه با رویکردی سنجیده ترکیه را در اقتصاد و سیاست جهانی مطرح کرد؟ مثلاً در جنگ روسیه و اوکراین با موضعی سنجیده توانست از منافع کشور و ملت ترکیه محافظت کند. ما می دانیم که روسیه و اوکراین بزرگترین تولیدکنندگان گندم در جهان هستند. از نظر کیفیت گندم، کیفیت گندم این دو کشور به دلیل حاصلخیزترین و مرغوب ترین زمین های کشاورزی یعنی «چرنوزم» یا خاک سیاه متفاوت است. جنگ روسیه و اوکراین صادرات گندم را مختل کرده است. تحریم های آمریکا و غرب علیه روسیه دلیل دیگری شده است. این در حالی است که ترکیه با استفاده از موقعیت جغرافیایی و سیاسی بسیار مناسب، با سازمان ملل متحد همکاری کرده و روسیه و اوکراین وارد صحنه شده اند تا برای صادرات گندم از روسیه و اوکراین پیشقدم شوند. سیاستی که به عنوان «ابتکار صادرات غلات دریای سیاه» شناخته می شود. در واقع ترکیه به مرحله ای رسیده و وارد مرحله ای شده است که نقطه تلاقی منافع همه، یعنی روسیه، اوکراین و اروپا بوده است.
این ابتکار ترکیه اخیرا برای دو ماه دیگر تمدید شد. هنگامی که کشتی‌های ترکیه از بنادر اوکراین بازدید می‌کنند، ترکیه با روسیه هماهنگ می‌کند تا مطمئن شود کشتی‌ها ایمن هستند و مورد هدف ارتش روسیه قرار نمی‌گیرند. از سوی دیگر ترکیه در صادرات غلات روسیه به اروپا و آفریقا نیز نقش دارد. این رویکرد، یعنی استراتژی مبتنی بر صلح و کسب حداکثر منافع برای ترکیه، چهره اقتصادی، صنعتی، کشاورزی، خدماتی و سیاسی ترکیه را در طول بیست سال اخیر به کلی تغییر داده است.
به طور خلاصه، اردوغان توانست اقتصاد ترکیه را در دو دهه سه برابر کند. استانبول را به یکی از مرفه ترین و زیباترین شهرهای جهان تبدیل کنید. جذب سرمایه خارجی به ارقام قابل توجه و تعیین کننده ای در اقتصاد ترکیه رسیده است. از سال 1973 تا 2002 مجموعه سرمایه گذاری های خارجی در ترکیه 15 میلیارد دلار و از سال 2003 تا به امروز تقریباً بیش از 300 میلیارد دلار بوده است! این سرمایه صرف ساخت و ساز، انرژی و خدمات، رسانه و … شد.
تعداد بنگاه های با سرمایه خارجی در سال 2002 یعنی در ابتدای دوره اردوغان 5600 بنگاه بود، امروز بیش از صد هزار بنگاه با سرمایه خارجی در ترکیه فعال هستند که چند هزار بنگاه ایرانی هستند! شرکت های ایرانی و اخیراً شرکت هایی که در زمینه علم و فناوری جدید فعالیت می کنند با تشویق و برنامه ریزی جذب ترکیه می شوند. واحدهای صنعتی بخش خصوصی در ایران به همراه سرمایه گذاری بخش خصوصی در ترکیه به شکوفایی اقتصاد ترکیه کمک می کنند.
به عنوان مثال یکی از دوستان در مورد یک کارخانه نساجی در مشهد گفت که کل تولید آن توسط یک شرکت ترکیه ای برای تولید پرده خریداری می شود، محصول در ترکیه کمی اصلاح شده و سپس به صورت ترکی تولیدی صادر می شود. در واقع انرژی ارزان و دستمزد ارزان نسبت به ترکیه، ارزش افزوده قابل توجهی برای شرکت ترکیه ای که دنیا را می شناسد و عادات و آداب صادرات را می شناسد و مشکلات بانکی و بیمه شرکت های ایرانی را ندارد، سود غیر قابل اغماض را در پی دارد. .
دو دهه پیش یکی از مقاماتی که به ژاپن سفر کرده بود گفت: «ما می خواهیم ژاپن اسلامی شویم!» خیلی خوب نشدیم، برگردیم ترکیه!
