طرح توسعه معیاری برای سنجش پیشرفت کشور نیست/سند الگوی پیشرفت در شرف ابلاغ است

به گزارش ای بی اس نیوز، متن ارسالی از سوی ستاد توسعه همه جانبه منطقه ای ستاد اجرایی فرمان امام (ره) و سخنان رئیس مرکز ارزیابی و نظارت راهبردی شورای فرصت که اثری است. ستاد توسعه یکپارچه منطقه ای به شرح زیر است:

سید یاسر جبرائیلی رئیس مرکز ارزیابی و نظارت راهبردی شورای فرصت در برنامه «عصر پیشرفت» که کاری از ستاد توسعه همه جانبه منطقه ای است، از بیم ها و امیدها در نظام برنامه ریزی کشور می گوید و توضیح می دهد. نظم سیاسی کشور که در دهه 1960 حاکم بود این بود. این روزها چگونه جدا شده است؟

این یکی از مهمترین اسناد در مورد “آینده کشور” است. سندی که به منظور توسعه الگوی اساسی اسلامی-ایرانی برای آینده کشورمان است. البته نه در آینده ای دور! بلکه مربوط به آینده ای نزدیک است که می تواند سند 50 ساله کشورمان را اصلاح و تکمیل کند. دقیقاً در مهرماه 1397 بود که رهبر معظم انقلاب یکی از مهم‌ترین درخواست‌های دوران رهبری خود را مطرح کردند، به گونه‌ای که مردم شورای فرصت، شوراهای عالی قوای سه‌جانبه و حتی نخبگان حوزه و دانشگاهیان. گرد هم می آیند و سند آینده ایران را تکمیل می کنند. حتی اگر قرار بود ظرف دو سال این سند به نسخه نهایی برسد و کشور در آغاز قرن جدید در برنامه ریزی ها و سیاست های کلان پیشرفت قرار گیرد. پنج سال از آن روز می گذرد و هنوز نسخه نهایی سند منتشر نشده است!

البته برنامه پنج ساله ششم دو سال است که تکمیل شده و کمتر از دو سال به تکمیل سند چشم انداز بیست ساله باقی مانده است! از سوی دیگر، در این وضعیت هرج و مرج برنامه ای، تصمیمات مهم، صحیح و بلندمدت گرفته شد و شاهد اقدامات مترقی بودیم. خوب است بدانید این تحولات فراتر از برنامه ها نبود.

اکنون رویداد «آینده نزدیک» با هدف پرداختن به این وضعیت و آینده نزدیک ایران در فاصله سال‌های 1410 تا 1414 و بررسی نظرات برخی از جوانان فعال در دانشگاه، حوزه یا دولت به منظور ایجاد فضایی برای بحث و گفتگو است. در مورد آینده ایران به همین منظور ستاد توسعه همه جانبه منطقه ای ستاد اجرایی فرمان امام (ره)؛ سلسله گفت و گو درباره نظام برنامه ریزی کشور و تاثیر آن بر آینده نزدیک ایران با برنامه تلویزیونی «عصر پیشرفت»؛ ترتیب داده شد در این پرسش و پاسخ، علاوه بر تشریح وضعیت کنونی کشور، نظرات مهمانان از برنامه تغییر و تحول نظام برنامه ریزی فعلی را مورد بحث و بررسی قرار دادیم.

اولین مهمان این مصاحبه دکتر سید یاسر جبرائیلی رئیس مرکز ارزیابی و پایش راهبردی شورای فرصت سنجی است. او آمد تا از بیم ها و امیدها در مورد برنامه ریزی و پیشرفت کشور صحبت کند. وی در سال 1363 در مشکین شهر اردبیل به دنیا آمد. وی دارای دکترای اندیشه سیاسی از پژوهشگاه علوم انسانی و فرهنگی و همچنین دانشیار پژوهشگاه علوم انسانی است.

جبرائیلی در همین گفتگو از ارسال سند الگوی پیشرفت به مدیران خبر داد. اگر به سند چشم انداز مراجعه کنیم، مفاهیم مرتبط با علم و فناوری، قدرت منطقه ای، سیاست خارجی و زیرساخت های کشور وجود دارد که در سال های اخیر در این زمینه ها پیشرفت چشمگیری داشته ایم.

جبرائیلی برای صحبت از پیشرفت زیرساخت‌های ایران به آمار و ارقام تکیه نمی‌کند و به مقاله‌ای از «جک استراو» وزیر امور خارجه وقت انگلیس که در سال 1991 یا 1992 به ایران سفر کرده و در «گاردین» یا منتشر شده است، استناد می‌کند. روزنامه «مستقل» نوشت: از فرودگاه امام خمینی (ره) به سمت تهران حرکت می‌کردیم، حجم زیرساخت‌هایی که در تهران ایجاد شده بود، مرا شگفت‌زده کرد.

اگرچه در حوزه برنامه‌ریزی مشکلاتی وجود داشت و هنوز تکمیل نشده است، اما در این مدت بی‌تحرک نماندیم و در زمینه توسعه زیرساخت‌ها و قدرت منطقه‌ای بی‌سابقه عمل کردیم. زیرساخت های مادی و اقتصادی بر اساس منویات رهبر معظم انقلاب برای تمدن سازی مهیا شد. اما آنچه مهمتر است مسائل نرم افزاری است که به معنای نهادینه سازی سبک زندگی ایرانی اسلامی و ارتباطات اجتماعی سالم در استفاده از سخت افزار است. در غیر این صورت وضعیت کشور ما شبیه کشورهای سرمایه داری خواهد بود. ما نمی خواهیم یک طبقه یک درصدی در جامعه صاحب کشور شکل بگیرد. به عنوان مثال، اگرچه دولت آمریکا بزرگترین قدرت نظامی و اقتصادی جهان را دارد، اما وقتی وارد این کشور می شوید، به دلیل نرم افزارهای معیوب مانند ناآگاهی انسان ها و درک ضعیف از هستی، می بینیم که این امر مشکلات بزرگی را برای شما به وجود آورده است. مردم آمریکا و حتی مردم جهان.

* مشکل سخت این قسمت از داستان است. از یک طرف پیشرفت قابل توجهی داریم در حالی که سازمان برنامه و بودجه کشور آمار بالایی از نظر ارزیابی برنامه توسعه نشان نمی دهد. حال این سوال پیش می آید که آیا واقعا کشور ما در حوزه برنامه ریزی با چالش مواجه است؟

به نظر من معیار سنجش پیشرفت کشور برنامه توسعه نیست. چرا که امروزه شاهد فهرست بلندبالایی از موفقیت ها در حوزه پروژه های سیاست خارجی و داخلی هستیم که هیچ کدام ربطی به برنامه های توسعه ای ندارد. اگر بخواهید معیار را برنامه توسعه تعریف کنید، تاکنون تنها 30 درصد از این برنامه ها اجرا شده است. بنابراین، این تحولاتی که ما شاهد آن هستیم چیست؟ وقتی به دقت نگاه می کنیم، رابطه معناداری بین تحولات و برنامه توسعه پیدا نمی کنیم. آنچه اکنون به ذهن می رسد این است که برنامه فقط باید مسیر انتقال از حالت موجود به حالت مطلوب را ردیابی کند.

وی در پاسخ به این سوال که آینده نزدیک ایران را چگونه می بینید؟ او توضیح می دهد: به آینده نزدیک امید زیادی دارم. به نظر من هیچ راهی برای رسیدن به قله وجود ندارد. ما در آخرین مرحله هستیم و این یعنی سخت ترین مرحله.

این امید از کجا می آید؟

رهبر معظم انقلاب در سالهای اخیر نهضت نرم افزاری و نهضت تولید علمی را راه اندازی کردند. در سیاست خارجی پیشرفت هایی حاصل شده و زیرساخت های مناسب در کشور ایجاد شده است. ما نیروی انسانی شایسته ای داریم و با این همه در آخرین پیچ به اوج رسیده ایم.

* برنامه ریزی را یکی از ابزارهای اصلی رسیدن به قله نمی دانید؟ به نظر شما حلقه گم شده ای وجود دارد؟

بله، مشکلاتی وجود دارد، مثلاً در برخی برنامه ها مشخص نیست که چه کسی مسئولیت کار را بر عهده دارد. من معتقدم که در برخی موارد ما از حق وتوکراسی، از «وتوی اکثریت توسط اقلیت» رنج برده‌ایم. یعنی یک موسسه به تنهایی نمی تواند مشکلی را حل کند! اما همین نهاد به تنهایی می تواند در حل مشکلات دیگران دخالت کند.

* پیشنهاد شما برای حل این مشکلات به اصطلاح وتوکراسی چیست؟

ما باید یک شورای فرابخشی برای تدوین برنامه تشکیل دهیم تا نمایندگان مجلس، دولت، شورای تشخیص فرصت ها و شورای نگهبان دور هم بنشینند و برنامه ها را مطابق با سیاست ها تدوین کنند. من قبلاً این پیشنهاد را در قالب مقاله ارائه کرده ام.

* چه انتقاداتی در اجرای برنامه ها دارید؟

در سال های اخیر تضاد منافع با پیشنهادات نادرست به وجود آمده است به طوری که اجازه تفکر به مدیران را نمی دهد. بازیگران مهمی در کشور هستند که منافع آنها با منافع مردم و نظام در تضاد است. منافع آنها مخالف توسعه است. آنها رسانه دارند، قدرت دارند، قدرت و پول دارند و فقط به دنبال منافع خود هستند.

* دقیقاً مشکل را کجا می بینید؟ واضح تر صحبت کن

مشکل در نظم سیاسی کشور است. به دهه 60، نظام سیاسی کشور مثلثی بود، یعنی «ایدئولوژی و نظریه»، «قدرت سیاسی» و «رهبری مجریه» و این سه ضلع در متولیان امور کشور متحد بودند. امام خمینی (ره)، حضرت آقا، رئیس جمهور وقت آیت الله هاشمی رفسنجانی و همچنین شهید رجایی، شهید مفتح و شهید بهشتی همگی از ایدئولوگ های انقلاب بوده و هستند.

این متدینین یک مرجع فکری برای مردم داشتند و می گفتند اقتصاد باید اینگونه باشد. این سیاست است. در آن زمان رهبری اجرایی کشور در دست آنها بود و قدرت سیاسی کشور را نیز در دست داشتند. مثلاً حضرت آقا در آن زمان رئیس و خطیب نماز جمعه و عضو شورای مرکزی حزب جمهوری اسلامی بودند.

اما امروز این نظم سیاسی و این مثلث آشفته و از هم گسیخته است. آنقدر که ایدئولوگ ها و نظریه پردازان از قدرت فاصله گرفته اند و در تبیین جهاد می کوشند. مدیریت اجرایی کشور به تکنوکرات ها سپرده شده است. افراد کوتاه قد، با بهره هوشی پایین و قدرت استراتژیک پایین؛ اما این توانایی را دارند که جای خود را به لایه پنهان قدرت بدهند و در این شرایط، قدرت سیاسی نیز یک لایه به عقب رفته است.

دلالان جمهوری اسلامی چه تعهدی دارند؟ مطمئن باشید اگر آمریکا در ایران مردمی نداشته باشد نقشه هایش به نتیجه نمی رسد. نفوذ فکری بسیار شدید شد.

* برای رسیدن به آینده نزدیک و روشن ایران چه پیشنهادی دارید؟

پیشنهاد من بازسازی نظم سیاسی با محوریت روحانیت مبارز است. من در مورد روحانیت مبارز به عنوان جامعه روحانیت صحبت نمی کنم. بلکه به عنوان پدر معنوی انقلاب اسلامی که سال ها نقش مهمی ایفا کرده است. روحانی که مرجع فکری حزب الله است. »

انتهای پیام