صمصامی: کنترل تورم به سیاست های ارزی مناسب بستگی دارد/ مهمترین راهکارهای رشد اقتصادی

گروه سیاسی ABSNEWS: رهبر انقلاب اسلامی 15 فروردین در دیدار ماه مبارک رمضان با جمعی از مسئولان نظام، بخش قابل توجهی از سخنان خود را به شعار سال 1402 «کنترل تورم، رشد تولید» اختصاص دادند و راهکارها و عناوین این موضوع را تشریح کردند. مسئله.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت الله خامنه ای به همین مناسبت در گفت و گو با حسین صمصامی، استاد گروه اقتصاد، دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی دانشگاه شهید بهشتی، سرپرست وزارت اقتصاد و دارایی در دولت نهم، محورهای اقتصادی این جلسه در زیر ذکر شده است.

بخش قابل توجهی از دیدار اخیر رهبر معظم انقلاب با مسئولان و کارگزاران نظام به مسائل اقتصادی و شعار سال اختصاص داشت. این در کنار شعارهای اقتصادی سال های اخیر چه معنایی دارد؟

صمصامی: یکی از بزرگترین مشکلات کشور ما تورم است. در شرایط فعلی می توان گفت که نرخ تورم به بالاترین حد خود در چند دهه اخیر رسیده است، این تورم بالا مانع از سرمایه گذاری می شود، رشد اقتصادی رخ نمی دهد و نقدینگی به سمت سفته بازی و دلالی می رود. در صورت تحقق واقعی شعار مهار تورم، رشد اقتصادی مطلوب اتفاق می افتد و شرایط اقتصادی کشور بهبود می یابد.

چگونه می توان رابطه بین رشد تولید و کنترل تورم را در علم اقتصاد توضیح داد؟

صمصامی: در اقتصاد چنین مواردی مانند یک زنجیر به هم متصل است. تورم و رشد اقتصادی دو مقوله مرتبط هستند. بنابراین در کوتاه مدت تورم، بیکاری و رشد اقتصادی بر یکدیگر تأثیر خواهند گذاشت.

رابطه بین تورم و بیکاری و همچنین رابطه بین رشد و تورم رابطه منفی است. تورم بالا رشد اقتصادی را کاهش می دهد زیرا سرمایه گذاری را کاهش می دهد. چون وقتی تورم خیلی زیاد باشد سرمایه گذاری کاهش می یابد و پول به سمت تولید نمی رود. در شرایط ناپایدار، سرمایه گذاران عموماً در بخش های واقعی و مولد سرمایه گذاری نمی کنند و این از نظر تئوری ثابت شده است. به همین دلیل رهبر انقلاب فرمودند تورم را مهار کنید، تولید را افزایش دهید. زیرا رشد تولید برای مهار تورم ضروری است.

از دیدگاه شما دلایل رشد تورم در سال های اخیر و به طور مشخص در سال 1401 چیست؟

صمصامی: در مورد تورم عوامل مختلفی وجود دارد که یکی از آنها بحث نقدینگی است، اما در کشور ما به خصوص در سال های 90، 90، 91 و 92 و به خصوص در حال حاضر، عامل اصلی تورم، سیاست نامناسب پولی دولت است. امروزه نیز یکی از عوامل اصلی رشد نقدینگی نرخ ارز است.

زمانی که نرخ ارز از هزار تومان در سال 1389 به 45 هزار تومان و بیشتر افزایش یابد، چون تولید ما به نهاده های وارداتی و کالاهای سرمایه ای وابسته است، با توجه به افزایش نرخ ارز، هزینه های تولید افزایش می یابد و هزینه های تولید نیز افزایش می یابد. باعث افزایش قیمت کالا می شود یعنی باعث سفته بازی و دلالی در بازار می شود و نقدینگی از مسیر صحیح خود منحرف می شود و دلالی و سفته بازی در بازار ارز و سکه رخ می دهد و پس از آن دوباره هزینه تولید بالا می رود. و تورم رخ خواهد داد.

در شرایط کنونی عامل اصلی تورم در اقتصاد ما به ویژه در کوتاه مدت، نرخ ارز است و اگر به این سوال توجه نشود، سیاست هایی که نوشته می شود، سیاست های چندان موثری نخواهد بود.

افزایش نرخ ارز برای تولید، تولیدکننده را با کمبود نقدینگی مواجه می کند و یک شوک منفی تولید تلقی می شود و از سوی دیگر باعث افزایش قیمت کالاها می شود و زمانی که قیمت کالاهای قاچاق افزایش می یابد، کاهش می یابد. تقاضا برای بازار آزاد ارز که طبق قانون قاچاق است، بالا می رود و در نهایت نرخ ارز بالا می رود و در نتیجه دولت مجبور به افزایش نرخ ارز می شود و این دور باطلی است که فرد در شارژ سیاست ارزی است و باعث افزایش تورم می شود.

با چنین شرایطی چگونه می توان این مشکل را مهار کرد؟

صمصامی: در شرایط فعلی مهمترین راه حل برای مهار تورم این است که اولاً بانک مرکزی از نرخ بازار آزاد که همان بازار ارز قاچاق است، تبعیت نکند. یعنی نرخ ارزی را که در اقتصاد اعمال می کند متناسب با نرخ بازار آزاد افزایش نداده است.

ثانیاً، بانک مرکزی باید اعلام کند که کلیه واردات کالاهای اساسی و مواد اولیه و کالاهای مورد استفاده در فرآیند تولید و همچنین کالاهای سرمایه ای و واسطه ای با این نرخ اعمال می شود. یعنی بانک مرکزی فقط یک نرخ را اعلام کند و آن را پیگیری کند و اعلام کند که همه واردات ما با آن نرخ است و نرخ بازار آزاد همان نرخ قاچاق است و همچنین با قاچاق ارز به شدت به بازار برخورد کند. از سوی دیگر صادرکننده را ملزم به واردات ارز خود در کشور کند تا این ارز وارد فعالیت های تولیدی شود.

با اقدامات دولت و تنها راه کنترل تورم در سال 1402 و در کوتاه مدت این است و اگر این اتفاق نیفتد قطعا تا پایان سال این موج تورم را خواهیم داشت و سیاست های ارزی باعث شد. با عوامل دیگر تورم را تشدید می کند.

اگر نرخ ارز تثبیت شود و در طول سال نرخ را پایین بیاورند، اتفاقی که می افتد این است که بانک مرکزی سفته بازی و دلالی را ترمز می کند. دوم اینکه بتواند نقدینگی را به سمت تولید هدایت کند. سوم اینکه تورم را کنترل می کند و وقتی تورم کنترل شود رشد اقتصادی در جامعه خواهیم داشت.

موضوع سرمایه گذاری داخلی و خارجی و تاکید بر حمایت ویژه از سرمایه گذاری داخلی از دیگر موضوعات مطرح شده در این دیدار بود. نظر شما در مورد این موضوع چیست؟

صمصامی: در شرایط فعلی به دلیل بی ثباتی ناشی از تحریم ها، سیاست خارجی و تورم نباید به سرمایه گذاری خارجی متکی باشیم. البته باید تا حد امکان از این ظرفیت استفاده کرد، اما در کوتاه مدت باید به سیاست ها و اعتبارات ملی خود تکیه کنیم و فعلا از اعتبارات و پتانسیل اعتبارات ملی استفاده کنیم. ما باید تلاش کنیم که این سرمایه‌ها به بخش‌های واقعی اقتصاد اختصاص پیدا کند، نه بخش‌های غیرمولد. بعد از این کارها در درازمدت می توان از سرمایه گذاری خارجی استفاده کرد و روی آن تکیه کرد.

absnews