صادرات زعفران با برچیده شدن شبکه قاچاق به یک میلیارد دلار رسید

بر اساس آمارهای اعلام شده، ایران تولید کننده و تامین کننده بیش از 90 درصد زعفران جهان است و صادرات این محصول استراتژیک می تواند سود مالی زیادی برای کشور به همراه داشته باشد چرا که محصول تولیدی به آن سوی مرزهای کشور قاچاق می شود. که تهدیدی جدی برای زعفران ایران و بزرگترین تولید کننده این محصول محسوب می شود.

بر اساس آمار گمرک در 6 ماهه نخست سال 57 هزار و 101 کیلوگرم (57.1 تن) به ارزش 49 میلیون و 465 هزار و 960 دلار صادر شده که نسبت به مدت مشابه از نظر وزنی 41.5 درصد و از نظر ارزشی 52 درصد افزایش داشته است. دوره نسبت به سال گذشته 2 درصد.

روح الله لطیفی، مدیرکل سابق دفتر بررسی، نظارت و توسعه بازار سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران و سخنگوی کمیته توسعه تجارت گفت: اگرچه سطح زیرکشت زعفران حفظ شده و تولید همچنان ادامه دارد، اما شاید بتوان گفت: گفت: حجم قاچاق این محصول به دلیل کاهش صادرات رسمی زعفران از گمرکات کشور است.

لطیفی می‌گوید: تولیدکننده اصلی این محصول در مجاورت افغانستان است و خروج آن از کشور از طریق اتباع ایرانی و افغانی که بعضاً با پیوندهای قومیتی و خانوادگی به هم مرتبط هستند، آسان‌تر است. موضوع دوم مربوط به موضوع تهاتر ارزی است. تمایل به عدم بازگشت ارز باعث شده فعالان این حوزه جذب صادرات غیررسمی شوند. ضمن اینکه حل چالش‌های انطباق ارز می‌تواند به کاهش تجارت غیررسمی زعفران نیز کمک کند.

در همین رابطه محمدرضا طلایی رئیس سازمان مرکزی تعاون روستایی در نشست خبری اخیر خود در پاسخ به سوال ای بی اس نیوز درباره آینده صادرات زعفران گفت: بر اساس آمار سال گذشته 221 تن زعفران صادر شده است. زعفران به بازارهای هدف صادر شد و پیش بینی می شود امسال به 250 تن زعفران برسد.

طلایی با اشاره به دلایل کاهش صادرات رسمی زعفران اضافه کرد: مقداری زعفران در قالب سفرهای چمدانی و گردشگری و بخشی از آن به صورت قاچاق به بازارهای هدف عرضه می شود.

کارشناسان و مسئولان تخمین می زنند ماهانه بیش از 10 تن زعفران به آن سوی مرز قاچاق می شود، این در حالی است که با رفع موانع ارزی و مشکلات مسیر صادرات، این رقم معادل 16 میلیون دلار خارجی است. ارز هر ماه وارد می شود.

علت کاهش صادرات رسمی زعفران در شش ماهه اول سال چیست؟

حسین زینلی مدیر طرح گیاهان دارویی وزارت جهاد کشاورزی سطح زیر کشت زعفران را بیش از 127 هزار هکتار اعلام کرد و گفت: بر اساس آمار سال گذشته 238 تن زعفران تولید شد که امسال این میزان به این میزان رسیده است. و پیش بینی می شود تولید از این میزان فراتر رود. طبق آمار، ماهانه 20 تن زعفران در کشور صادرات داریم که اگر هر ماه این میزان زعفران صادر شود، شاهد ارزش این محصول در ایران و جهان خواهیم بود. همچنین با افزایش تقاضای جهانی زعفران، احتمال نوسانات قیمت در بازار وجود دارد.

الزینلی به دلایل کاهش صادرات رسمی زعفران در ماه های اخیر اشاره کرد و افزود: دلیل کاهش صادرات رسمی زعفران در شش ماهه نخست سال کمبود زعفران گرانبها و گران قیمت بوده است. . از سوی دیگر عده ای توطئه می کردند که با ورود زعفران جدید و افزایش تولید، قیمت ها ارزان شود، همه این عوامل باعث کاهش صادرات نسبت به مدت مشابه در سال گذشته شد، در حالی که ما بارها اعلام کردیم در مدیریت بازار زعفران و خرید محصول اجازه کاهش قیمت را نمی دهیم.

مجری طرح گیاهان دارویی وابسته به وزارت جهاد کشاورزی با تشریح اینکه بحث قاچاق زعفران و سایر کالاها وجود دارد، گفت: اگرچه دولت تلاش کرد موانع را برطرف کند اما قاچاق این محصول نگرانی صادرکنندگان را به وجود آورد که امیدواریم بتوانیم این مشکلات را برطرف کند. با اتخاذ برخی سیاست ها حل خواهد شد.

وی با بیان اینکه میانگین پتانسیل تولید حداقل 500 تن زعفران در کشور وجود دارد، تصریح کرد: طبق آمار به 60 کشور جهان زعفران صادر می شود اما بیشترین صادرات آن به 10 کشور است. اگرچه طبق آمار سالانه حدود 80 تا 85 درصد و گاه 90 درصد زعفران تولیدی صادر می شود و مابقی در داخل مصرف می شود، هرچند ارزش واقعی مورد مطالعه هرگز به عنوان بزرگترین تولید کننده زعفران وارد کشور نشده است.

آمارها حاکی از آن است که حجم صادرات در سال گذشته به دلیل رونق قاچاق 99 هزار و 100 تن کاهش یافته است و ادامه این روند می تواند به جایگاه بزرگترین تولیدکننده زعفران در بازارهای هدف آسیب بزند.

قاچاق ماهانه 10 تن زعفران به بازارهای هدف

غلامرضا میری نایب رئیس شورای ملی زعفران گفت: بر اساس آمار گمرک صادرات زعفران نسبت به مدت مشابه سال گذشته کاهش چشمگیری داشته است که به این معناست که زعفران تا حد زیادی به خارج از کشور قاچاق شده است. کاهش صادرات رسمی و موارد دیگر. همچنین زعفران بی کیفیت بیشتر توسط قاچاقچیان به خارج از کشور منتقل می شود که با وجود مکاتبات و پیگیری های مکرر هنوز تمهیدات موثری صورت نگرفته است اما در مجموع همه این مشکلات ناشی از بازگشت ارز حاصل از صادرات است.

به گفته وی، تخمین زده می شود که ماهانه 10 تن زعفران به بازارهای هدف قاچاق شود، اما اگر این میزان به صادرات رسمی اضافه شود، سود ارزی زیادی از جمله صادرات هر کیلوگرم زعفران در ایران به دست خواهیم آورد. قیمت بازار نرخ 1500 دلار است. این با ادامه روند فعلی بازگشت ارز حاصل از صادرات به کشور است و نه تنها از قاچاق کاسته نمی شود، بلکه ارزش آن روز به روز در حال افزایش است.

میری با اشاره به اینکه با رفع موانع صادراتی، قاچاق زعفران به طور کامل برچیده می شود، افزود: با رفع موانع صادراتی دیگر انگیزه ای برای قاچاق زعفران به بازارهای هدف وجود ندارد، در حالی که اکنون هر کیلوگرم زعفران سود دارد. و واضح است که کشاورزان از این موضوع منصرف نمی شوند، زیرا با اتخاذ یک برنامه مدون، حجم قاچاق و کشورهای هدف را افزایش می دهند.

نایب رئیس شورای ملی زعفران ادامه داد: صادرات چمدان و سوغات اگرچه حجم بالایی برای قاچاق ندارد اما از نظر قانونی با مشکل مواجه است. این در حالی است که حجم تجارت چمدانی نمی تواند بر بازار کشور که 30 تا 40 تن زعفران وارد می کند تأثیر بگذارد. اما قاچاق زعفران به دلیل قیمت پایین، صد درصد بازار را تحت تاثیر قرار می دهد.

وی با بیان اینکه بین 80 تا 85 درصد زعفران تولیدی صادر می شود، گفت: طبق آمار 15 تا 20 درصد زعفران در بازار داخلی مصرف می شود و با رفع موانع صادرکنندگان می توانند برنامه ریزی رسمی برای صادرات داشته باشند. زیرا بازار زعفران با ظرفیت هزار تنی ایجاد شده است، با رفع موانع، در آینده ای نه چندان دور ارز یک میلیارد دلاری خواهیم داشت.

ایران به عنوان بزرگترین تولیدکننده زعفران جهان می تواند ارزهای قابل توجهی را در زمینه صادرات این محصول ارزشمند کسب کند که متاسفانه در سال های اخیر شرایط ممنوعیت رسمی صادرات این محصول صادراتی با چالش مواجه شده است. تداوم قاچاق و تجارت چمدانی روند آینده است و تولید را با مشکل مواجه می کند زیرا بیشتر زعفران به بازارهای هدف صادر می شود.

خبرنگار: آزاده محبی