شناسایی یک دوزیست که به بچه‌هایش شیر می‌دهد

دانشمندان تصاویری از شیردادن یک گونه دوزیست کرم‌مانند به بچه‌هایش گرفته‌اند. این جانور یک برهنه‌مار (Caecilian) است که زیر زمین زندگی می‌کند. پژوهشگران معتقدند که توانایی تولید شیر در این گونه مستقل از پستانداران، که برای تولید شیر برای فرزندان خود مشهورند، تکامل پیدا کرده است.

برهنه‌ماران با قورباغه‌ها و سمندرها اعقابی مشترک دارند، اما صدها میلیون سال است که زیر زمین زندگی می‌کنند. آن‌ها در این مدت دست‌ها و پاهای خود را از دست دادند و بینایی‌شان نیز تا حد زیادی از بین رفت. برهنه‌مار مدرن شبیه یک کرم خاکی بزرگ و درخشان با یک کله است.

برزیل زیستگاه برهنه‌مارهای فراوانی است. گروهی از دانشمندان برزیلی درحال مطالعه روی یک گونه از آن‌ها به‌نام Siphonops annulatus بودند که چیزی غیرعادی کشف کردند.

این گونه از برهنه‌مار به بچه‌های خود اجازه می‌دهد تا پوستش را بخورند. بچه‌ها هفته‌ای یک بار اجازه تغذیه از پوست مادر خود را دارند. آن‌ها مواد مغذی بسیاری از پوست مادر خود می‌گیرند.

اما دانشمندان متوجه شدند که این بچه‌های برهنه‌مار انرژی بسیاری زیادی دارند که امکان ندارد تنها با یک وعده تغذیه در هفته کسب شود. آن‌ها برای کشف علت انرژی زیاد بچه‌ها یک دوربین در لانه آن‌ها قرار دادند. خیلی زود، آن‌ها دریافتند که بچه‌ها دور یک نقطه خاص از بدن مادر جمع می‌شوند.

بچه‌ها علاقه زیادی داشتند که به سمت دم مادر خود بروند و آن‌جا بود که دانشمندان دریافتند ماده‌ای مانند شیر از دم مادر ترشح می‌شود. پژوهشگران این کشف غیرعادی خود را در ژورنال Science منتشر کرده‌اند.

چرا یک دوزیست به بچه‌هایش شیر می‌دهد؟

دانشمندان معتقدند این گونه برهنه‌مار با همان مشکلی روبه‌رو است که انسان‌ها و باقی پستانداران با نوزادان خود دارند. درست مثل نوزاد انسان، یک نوزاد برهنه‌مار هم مدت‌ها پیش از آنکه بتواند از پس خود برآید به‌دنیا می‌آید. این نوزادان آسیب‌پذیر هستند و برای آن که مادر دوزیست بتواند آن‌ها را نزدیک خود نگه دارد، طوری تکامل پیدا کرده که ماده‌ای شبیه به شیر تولید کند.

به این فرایند «فرگشت همگرا» می‌گویند. فرگشت همگرا فرایندی است که در آن گونه‌های بسیار متفاوت، صفاتی مشابه پیدا می‌کنند.

البته شیر این دوزیست با شیری که پستانداران دارند یکسان نیست و به هیچ وجه با استانداردهای شیرهایی که می‌نوشیم سازگاری ندارد. اما این ماده حاوی لیپیدها و قند است. به همین دلیل دانشمندان آن را نوعی شیر در نظر گرفته‌اند.

این کشف نشان می‌دهد که جانورانی بسیار متفاوت می‌توانند خصوصیاتی بسیار مشابه داشته باشند. طبیعت همواره نشان داده است که می‌تواند با خلاقیتی الهام‌بخش، یک راه‌حل را در قلمروهای بسیار متفاوت خود تکرار کند.