سالها ابهام و عدم شفافیت در صورتهای مالی شرکتهای دولتی و عمومی، آنها را از نظارت و پاسخگویی نسبت به عملکرد و شفافیت خود مصون میداشت تا اینکه سرانجام با اقدامات عملی، کانون شفافیت بر روی برخی از این شرکتها تابیده شد. شرکت ها
در همین راستا در سال 1401 هجری شمسی، وزارت اقتصاد هزار و 124 گزارش به حسابرسان و بازرسان مستقل قانونی صادر کرد که شامل صورتهای مالی (پایان دوره و میاندوره) شرکتهای دولتی و سایر شرکتهای بورسی می شد. در سامانه کدال در راستای اجرای مأموریت فصل (1) بند (م) تبصره (2) قانون بودجه سال 1401 کل کشور را به شرح زیر منتشر و در اختیار عموم قرار دهید.
الف) 396 گزارش مورخ 29 مهر 1401 ق
ب) 207 گزارش مورخ 17 ژانویه 1401
ج) 521 گزارش در مارس 1401 ق
در نهایت شفافیت صورت های مالی شرکت های سهامی عام به یک تکلیف قانونی در قانون بودجه تبدیل شد.
بر این اساس در فصل اول بند ج تبصره 2 قانون بودجه 1402 آمده است: کلیه مؤسسات دولتی انتفاعی و شرکتهای دولتی اعم از شرکتهایی که ذکر یا توضیح نام آنها لازم است و شرکتها یا سازمانها و شرکت های توسعه ای که دولت یا شرکت های تابعه آن، شرکت ها و مؤسسات مرتبط، مؤسسات عمومی غیردولتی و سایر مؤسسات موضوع ماده (29) قانون برنامه پنج ساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور اسلامی هستند. جمهوری ایران و سازمانهای مناطق آزاد خصوصی تجاری، صنعتی و اقتصادی در سراسر کشور مستقیماً یا با یک یا دو واسطه بیش از پنجاه درصد (50%) سهام آنها شرکتهای مشمول نظارت (کنترل) دولت در سال 1402 ه. وزارت امور اقتصادی و دارایی موظف است صورت های مالی شرکت های مذکور را به صورت سالانه و دوره ای در سامانه جامع اطلاعات ناشران (کیدال) جهت انتشار منتشر کند.
وزارت اقتصاد و دارایی اخیراً از بسته شدن پرونده شفاف سازی برای شرکت های دولتی و دولتی خبر داده است.
احسان خاندوزی وزیر اقتصاد و دارایی در همین رابطه نوشت: موضوع عدم شفافیت شرکت های دولتی یا دولتی که سال هاست از دولتی به دولت دیگر منتقل شده است به طور کامل بسته شده است.
بر اساس اعلام وزارت اقتصاد، از زمان انتشار 1000 صورت مالی شرکت های دولتی و عمومی در 17 آبان ماه سال جاری، مجموع صورت های مالی منتشر شده برای این شرکت ها در سال جاری به 3005 مورد رسیده است.
در ادامه، بر اساس اعلام دفتر نهادهای دولتی وابسته به وزارت اقتصاد و دارایی و در مرحله دوم انتشار صورتهای مالی شرکتهای دولتی و عمومی که اخیراً منتشر شده است، تعداد 1005 صورتهای مالی مربوط به سال مالی منتشر شده است. 1401 هجری شمسی، 95 صورتهای مالی مربوط به دوره انتقالی 1402 هجری قمری و 70 صورت مالی صادر شده است، برای سال مالی 1402 هجری قمری منتشر شده است. همچنین 835 صورت مالی منتشر شده مربوط به سال مالی 1400 وجود دارد که هنوز منتشر نشده است.
از 1005 صورت مالی منتشر شده مربوط به سال مالی 1401، 19 صورت مربوط به شرکت های اصلی و تخصصی دولتی یا زیرمجموعه، 96 مورد مربوط به بانک ها و شرکت های بیمه، 15 مورد مربوط به مناطق آزاد و شرکت های تابعه، 403 مورد مربوط به شرکت های زیرمجموعه، موسسات غیردولتی و موسسات عمومی 26 مورد مرتبط با اتحادیه ها و 446 شرکت مشمول نظارت (حاکمیت) دولت.
ارتقای کارایی با انتشار صورت های مالی شرکت های دولتی
اما اهمیت انتشار صورت های مالی شرکت های دولتی چیست؟ محمد الانباری، مدیرکل شرکت های دولتی وزارت اقتصاد و دارایی گفت: فایده انتشار این صورت های مالی این است که از یک سو به 85 میلیون ایرانی اجازه نظارت بر شرکت های دولتی را می دهد و از سوی دیگر. از سوی دیگر تاکید رئیس جمهور بر نظم و انضباط و بخشی از عملکرد شرکت های دولتی، پاسخگویی و شفافیت در برنامه کاری درج شده است.
رئیس کمیسیون امور داخلی کشور و مجالس مجلس نیز در این خصوص گفت: شفافیت صورت های مالی شرکت های دولتی کارایی آنها را افزایش می دهد.
افزایش شفافیت با انتشار صورت های مالی شرکت های دولتی
آنطور که مهدی میرزایی کارشناس اقتصادی در گفتگو با ای بی اس نیوز گفت: یکی از موضوعاتی که در این سال ها زیاد مطرح شده، انتشار صورت های مالی و نحوه کار شرکت های دولتی است که همیشه از آن با عنوان جعبه سیاه یاد می شود.
وی افزود: اما در سال های اخیر دولت مسیر انتشار اطلاعات و داده های مالی برخی از این شرکت ها را در سامانه کدال در پیش گرفته است، اقدامی که جامعه و سرمایه گذاران را از عملکرد این شرکت ها در بخش های مختلف به صورت واقعی آگاه می کند. به این ترتیب عملکرد شرکت ها روشن می شود و در نهایت شفافیت را افزایش می دهد. البته انتشار صورت های مالی به تنهایی کافی نیست، زیرا نظارت و برداشتن گام های عملی برای بهبود عملکرد نیز از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است.
اما اکنون باید گفت که بر اساس اعلام وزارت اقتصاد، به دلیل اینکه بر اساس حکم جدید مقرر در بند اول قانون بودجه سال 1403 (بند الحاقی تبصره 3)، دیگر شرکتهای تابعه برخی از موسسات دولتی نیستند. مشروط به انتشار صورت های مالی است و صورت های مالی آنها منتشر نخواهد شد سال آینده توسط وزارت امور اقتصادی و دارایی.