سه موضوع اساسی مذاکرات وین چیست؟

ایده‌ها و پیشنهادهای مختلف در این زمینه به نتیجه نرسید تا اینکه سرانجام رهبران هسته‌ای و سیاسی به این نتیجه رسیدند که بهترین تضمین، پویا و فعال نگه داشتن صنعت هسته‌ای کشور در برابر هرگونه نقض عهد طرف‌های مقابل است. ; همانطور که تضمین برجام چیزی جز حفظ انرژی و امکان بازگشت سریع به فعالیت های هسته ای نبود.

از دیگر موضوعاتی که در مذاکرات وین به آن پرداخته شد، موضوع رفع تحریم ها و ابعاد آن است. یکی از مهمترین موضوعاتی که در مذاکرات از ابتدا تا کنون مطرح شد، موضوع لغو تحریم های یکجانبه آمریکا به ویژه بخشی از تحریم هایی است که تحت عناوین دیگری غیر از هسته ای اعمال شده است و در عمل لغو تحریم هاست. تحریم‌های تحت برجام بی‌اثر است. علاوه بر این، اقدام آمریکا در تحریم برخی نهادهای دولتی مانند سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از دیگر چالش هایی است که مذاکرات را به چالش کشیده است.

اما این موضوع یکی از دغدغه های اصلی تیم مذاکره کننده کشورمان در روند مذاکرات بوده است و آنها در تلاش هستند تا فرمول و دستور العملی برای حل این مشکل اندیشیده شوند.

با توجه به سوالات آژانس در مورد چهار مکان مورد نظر که به گفته مقامات یکی از این مکان ها، ابهام برطرف شده است، مقامات ایرانی معتقدند که سوالات آژانس باید بر اساس عناصر اساسی، شواهد و دلایل جدی باشد. سوالات مبنی بر ادعای جاسوسی و امثال آن تحت هیچ شرایطی قابل قبول نبوده و نخواهد بود و دسترسی به آژانس منوط به رفع یکبار برای همیشه سوالات و ابهامات می باشد.

در نتیجه این اقدام، ایران بخشی از همکاری با آژانس را که فراتر از پادمان ها بود و تنها بر اساس حسن نیت و در چارچوب برجام انجام شد، از جمله فعالیت دوربین های فوق ضمانت، متوقف کرد. دستگاه اندازه گیری سطح خط OLEM غنا و فلومتر آژانس. همچنین سازمان انرژی اتمی سانتریفیوژهای پیشرفته نصب کرده است.

ایران بر این باور است که در مورد فعالیت های هسته ای کنونی ایران موضوع حفاظتی وجود ندارد که همواره در گزارش های مختلف تایید شده است و اظهارات مربوط به سال 2003 نمی تواند مبنایی برای فشار جدید بر ایران باشد. در حالی که وی داوطلبانه به تعامل عملی و سازنده خود با آژانس ادامه داد و در رسیدگی به موضوعات مورد بحث با آژانس همکاری نزدیک داشت و در دو دهه گذشته آژانس نتوانسته ادعای طرف اسرائیلی را ثابت کند، اما متاسفانه ایران مثبت و تعامل سازنده با پاسخ مناسب توسط آژانس برآورده نشد.

موضوع دیگری که بین مذاکره کنندگان ایران، آمریکا و اتحادیه اروپا در جریان است و به نظر می رسد به یکی از چالش های این دور تبدیل شده است، پرسش ها و ابهاماتی است که آژانس در مورد سه سایت غیرهسته ای دارد. در ایران.

به نظر می رسد این سه موضوع چالش های اصلی مذاکره کنندگان در وین باشند. دو طرف در حال مذاکره برای یافتن نقطه ای شیرین در لیست تضمین ها و تحریم ها هستند، اما سخت ترین چالش وین یافتن راه حلی برای بستن پرونده های ادعایی آژانس خواهد بود.

ظاهرا مقامات آمریکایی و اروپایی عضو برجام فراموش کرده اند که تمامی پرونده های تصویب شده در چارچوب PMD یک بار برای همیشه در تاریخ 24 آذر 1394 توسط شورای حکام بسته شده و این پرونده در قطعنامه 2231 تایید شده است. این کشورها به خوبی می‌دانند که ادعاهای مطرح شده درباره فعالیت‌های هسته‌ای ایران در مکان‌های ذکر شده، نادرست، نادرست و سیاسی است، همچنان که ادعاهایی درباره جنبه‌های نظامی برنامه هسته‌ای ایران (PMD) سیاسی و نادرست بود و روز یک روز پس از توافق بر سر نتیجه این موضوع با چکش روی میز بسته شد.

لغو حداکثر میزان تحریم‌ها و کاهش فهرست تحریم‌ها، دریافت تضمین‌های کافی برای جلوگیری از خروج مجدد آمریکا از برجام و اعلام پایان پرسش‌ها و ابهامات آژانس در زمینه مسائل پادمانی، سه موضوع مهمی است که در این نشست مورد بحث و بررسی قرار خواهد گرفت. دور جدید مذاکرات وین بین ایران و آمریکا و نماینده اتحادیه اروپا، بحثی است.

ضمن اینکه هنوز اختلاف نظرهای جدی در این مورد وجود دارد و هنوز زمان برای نهایی شدن این موضوع وجود دارد.

قطعنامه پیشنهادی آمریکا و ترویکای اروپایی علیه ایران در 28 خرداد 1401 علیرغم مخالفت شدید چین و روسیه در نشست فصلی شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی به تصویب رسید. در این قطعنامه، حامیان مالی از اظهارات نادرست در خصوص کشف مواد هسته ای در سه نقطه اعلام نشده در ایران ابراز نگرانی کرده و خواستار همکاری کامل ایران با آژانس بین المللی هسته ای شدند. در این قطعنامه، از ایران خواسته شده است که “برای انجام تعهدات قانونی خود فورا اقدام کند و بدون تاخیر پیشنهاد مدیرکل آژانس برای تعهد اضافی برای شفاف سازی و حل و فصل همه مشکلات باقیمانده ضمانت ها را بپذیرد”.

همچنین کشورهای اروپایی و آمریکایی چگونه مسائل حفاظتی آژانس را کاملاً در حیطه اختیارات این نهاد و مستقل از برجام می‌دانند، در حالی که با توجه به لغو تحریم‌ها یا همکاری با آژانس تحت پروتکل الحاقی، بر این باورند که رویه باید همان چیزی باشد که در برجام 2015 گرفته شد؟ بنابراین همانطور که در سال 2015 موضوع PMD در همان زمان مورد بحث و مذاکره قرار گرفت و رسما بسته شد، برخی از موضوعات مطرح شده توسط آژانس نیز باید در همین چارچوب مورد بررسی قرار گیرد.