در نگاه متفکران ایرانی توسعه پس از انقلاب اسلامی، مفهوم توسعه به عنوان مقوله ای چند بعدی و چند وجهی درک و تعبیر می شود. به گونه ای که برخی توسعه را دشمن خود در برابر دستیابی به اهداف بزرگی چون «تمدن اسلامی» به مدد شرع می دانستند. و در نگاه برخی دیگر از متفکران شریعت، توسعه به عنوان ابزاری مؤثر برای بحث با «دیگری» و «ثروت اقتصادی»، «ساخت سیاسی»، «انسجام اجتماعی»، «هویت جمعی» تلقی می‌شود. و او از “کرامت انسانی” مبتنی بر حقیقت حمایت کرد و مشارکت عمومی را در برنامه ریزی توسعه در سطوح محلی، ملی و بین المللی بدون هیچ گونه طرد فکری تضمین کرد. نشانه‌های تدری و روی‌گردانی از توانایی‌های شرعی، حامل ادعای خودکفایی برای حرکت در مسیر دستیابی به اهداف فردی و اجتماعی است که بر درجه‌ای از بدبینی تدری نسبت به مداخله شرعی از یک سو و بلوغ شناختی از سوی دیگر استوار است. از سوی دیگر؛ علائم برخی از آنها تنها در کاهش دامنه مداخله شرعی تجلی یافته است. آنها اگرچه به درستی معتقدند در مسیر زندگی فردی و جمعی انسان مبتنی بر شریعت، از شئون انسانی آغاز می شود و مسئولیت تحقق همه حیات بشری بر عهده انسان های آزاده و با اراده است، اما مدعی هستند که عرصه عمومی و قدرت سازی جامعه باید محدود به چیزی مثل شریعت نیست.
بررسی رابطه عقل با تعالیم و عقاید اسلامی، اخلاق اسلامی و احکام اسلامی از حوزه های اساسی این پرسش است که از دیرباز مورد توجه متفکران اسلامی و غیر اسلامی بوده و بحث های گسترده ای مطرح شده است. در مورد آنها، و صدها کتاب، مقاله و سخنرانی در مورد آنها پدید آمده است. در سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت بارها به این موضوع اشاره شده است. مثلاً در مبانی عملی (اصول) تلفیق معنویت، عقلانیت و عدالت در روند پیشرفت به چشم می خورد. در بخش آرمان ها و افق ها به وضوح به این موضوع پرداخته شده است.
یک محقق در پایان بررسی های خود که در یادداشتی خلاصه می کند، آورده است: با توجه به رابطه شریعت و عقلانیت در رویکردهای توسعه، مهم ترین عامل تعیین کننده در دستیابی به الگوی مطلوب توسعه در ایران پس از انقلاب، توسل به ظرفیت های متعدد شرع است. برای سازماندهی یک موضوع واحد مانند توسعه در سطح حاکمیت، فضای عمومی و امور انسانی.
بر این اساس، عقلانیت‌های توسعه اندیشه در ایران پس از انقلاب اسلامی، بر اساس گرایش تدبیری به شریعت یا نشانه‌های آن، تصویری ناسازگار و متکثر از رابطه عقلانیت و شریعت ارائه می‌دهد که یافتن آن دشوار است. حمایت یکپارچه
سایر افراد متعرض شریعت پا را فراتر گذاشته و تجلی هر اثری از دخالت شرعی در زندگی فردی و جمعی را شیطانی دانسته و بر ضد آن قیام کردند.
بحث پایانی این رساله درباره رابطه شریعت و عقلانیت در رویکردهای توسعه این است که مهمترین عامل تعیین کننده در دستیابی به الگوی توسعه ایده آل در ایران پس از انقلاب، توسل به ظرفیت های چندگانه شریعت برای سامان دادن به یک موضوع است. به عنوان توسعه در سطح حاکمیت، فضای عمومی و انسانی
در این پژوهش «عقلانیت» به مثابه مؤلفه‌ای ظاهر شد که همچون آینه، منطق مداخله شناختی انسان را در سازماندهی زندگی جمعی جامعه منعکس می‌کند و می‌توان انواع مختلف را بسته به ویژگی معرفتی و غیر آن شناخت. -ویژگی های معرفتی
به گزارش ای بی اس نیوز، محقق مسلم طاهری در ادامه خاطرنشان کرد: بررسی رابطه دین و عقل یکی از موضوعات مهم و کلیدی در حوزه معارف دینی است و در تاریخ اندیشه اسلامی، سابقه ای به قدمت اسلام دارد. فرهنگ و تمدن».
انتهای پیام
با توجه به سوالات و اهداف تحقیق و با اتخاذ یک بررسی اجمالی توصیفی تحلیلی، این پژوهش با در نظر گرفتن گام به گام درک مسئله و با استفاده از ابزارهای روش تحقیق کیفی مانند تمرکز بر آثار و نوشته‌های متفکران توسعه ایران، اسناد و مدارک، و اطلاعات مورد نیاز در طول دوره جمع آوری و در یک فرآیند روان و پشت سر هم تجزیه و تحلیل شد. گرچه رویکردهای توسعه را می‌توان به صورت‌های متمایز تدوین کرد، اما در این پژوهش، بسته به صلاح عقلانیت با شریعت یا انحرافات آن، دو رویکرد عمده توسعه شناسایی و معرفی شده است که شباهت‌ها و تفاوت‌های مهمی در تدوین توسعه دارند. تفکر جهت دار .
یکی از پژوهش هایی که در این زمینه تدوین شده، رساله ای است که هدف آن بررسی رابطه شریعت و عقلانیت در رویکردهای توسعه پس از انقلاب اسلامی ایران است. این پژوهش با تمرکز بر روابط معرفتی شریعت و عقلانیت از منظر تحول اندیشه ایرانی پس از انقلاب اسلامی و در پی تدوین معانی و برداشت های ایرانی از توسعه تدوین شده است. به عبارت دیگر، این تحقیق به دنبال گزارشی است که دانشمندان ایرانی از رابطه این دو پس از انقلاب اسلامی به دست آورده اند.
در این پژوهش، شریعت به معنای شریعت اسلامی با مبانی شیعی امامیه است و بر اساس استعاره «شریعت به مثابه طریقت»، شریعت مجموعه ای عظیم، پیچیده و منظم از عناصر به هم مرتبط است که مجموعاً توصیفی، تبیینی و هنجاری است. زندگی انسان را سازماندهی می کند.
نوشته های مرتبط:
