دهه 90، دهه گمشده اقتصاد ایران

به گزارش خبرگزاری ای بی اس نیوز ، اقتصاد سیاسی نفت که چند دهه است ساختار سیاسی و اجتماعی ایران را در اختیار گرفته است و سازوکارهای توزیع، حمایت اجتماعی، جریان های سیاسی، مقررات اجتماعی و… که با هم هماهنگ شکل گرفته اند. با آن در دهه 90 به دلیل تحریم های اقتصادی و نفتی و جنگ اقتصادی که علیه جمهوری اسلامی ایران رخ داد، دستخوش محدودیت ها و تغییرات اساسی شد و به همین دلیل اقتصاد را نیز تحت تأثیر قرار داد. در چنین شرایطی رهبرانقلاب تمام تلاش خود را برای ساماندهی اقتصاد ایران به کار گرفتند تا یک آرایش جدید اقتصاد سیاسی برای مقابله با جنگ اقتصادی ایجاد کنند. اما با توجه به دیدگاه های متفاوت دولت وقت در حوزه اقتصاد جنگ، سیاست خارجی و وضعیت جدید اقتصاد سیاسی، مسیر دیگری در پیش گرفت که اقتصاد ایران را در اواخر دهه 90 در وضعیت غیرقابل قبولی قرار داد. . رهبر انقلاب در تشریح وضعیت اقتصادی دهه 90 گفتند: در دهه 90 به دلایل مختلف شاهد رکود و تعطیلی اقتصاد بودیم. طبق آمارهای رسمی، در بخش‌های مهم شاخص‌های منفی زیادی داریم و البته جبران آن کار ساده‌ای نیست.

با این وجود، تاریخ اقتصاد ایران در اواخر دهه 1990 با انباشت مشکلات اقتصادی حل نشده، بی نظمی و عقب ماندگی در شاخص های اقتصادی مانند رشد اقتصادی، عدالت اجتماعی و تورم، شورش ها و اعتراضات خیابانی و همچنین کاهش فقر به پایان رسید. سرمایه سهام بررسی چرایی و علت این کاهش قابل توجه در حکمرانی اقتصادی ممکن است درس‌هایی برای آینده فراهم کند. برخی از این عوامل به طور طبیعی بیرونی و تا حدودی فراتر از توان سیاستگذاران هستند. عواملی که تأثیر معینی بر این کاهش اقتصادی داشتند. اما بخش قابل توجهی از افت شاخص‌ها و کیفیت بخش‌های اقتصادی را می‌توان در نوع تفکر و سیاست اقتصادی دهه 90 جست‌وجو کرد، دهه‌ای که نه تنها سیاست‌های اقتصاد مقاومتی به حاشیه رانده شد، بلکه جنگ اقتصادی را نیز به دنبال داشت. جدی گرفته نشد و تلاشی برای ایجاد جبهه های جدید اقتصادی، تنوع منابع واردات و صادرات صورت نگرفت، اما در واقع تمام تلاش دولت صرف نادیده گرفتن جنگ اقتصادی و تلاش برای بازگشت به تعادل معیوب قبلی شد.

شاخص های اقتصادی این دهه نشان می دهد که حکمرانی اقتصادی نمره قابل قبولی کسب نکرده است. روند سینوسی رشد اقتصادی و سرعت تشکیل سرمایه و همچنین توسعه رکوردهای تورم حکایت از افزایش ریسک سرمایه گذاری، کاهش تولید، کندی اقتصاد و مشکلات اقتصادی دارد. رشد اقتصادی در دهه 1990 برای اولین بار در یک دهه به زیر صفر رسید که نشان دهنده کاهش بیش از حد تولید و کاهش اشتغال و صنعت است.

همچنین اگر رشد اقتصادی و سایر بخش‌ها در دهه 90 را با دهه‌های گذشته یا دولت‌های قبلی مقایسه کنیم، مشخص می‌شود که در دهه 90 یا به عبارتی در دولت‌های یازدهم و دوازدهم، رشد کمتری نسبت به نهم و دوازدهم داشته‌ایم. . دولت های دهم

مقایسه رشد اقتصادی دولت محمود احمدی نژاد و حسن روحانی

این مشکل را نمی‌توان کاملاً به تحریم‌ها و عوامل خارجی نسبت داد، زیرا دولت سیزدهم در شرایطی مشابه رشد اقتصادی بالاتر، تراز تجاری مطلوب‌تر و شاخص‌های اقتصادی بهتری را به ثبت رساند.

مقایسه رشد اقتصادی فصلی در سه دولت گذشته

همچنین نرخ رشد تشکیل سرمایه که نمادی از کیفیت و کمیت سرمایه‌های حاصل از سرمایه‌گذاری و کمیت ارزش افزوده تولیدی در اقتصاد است، اغلب در این دهه روند منفی داشته است که وضعیتی متفاوت از دهه های گذشته و نزول اقتصادی را نشان می دهد.

از سوی دیگر، کاهش چشمگیر درآمد سرانه در دهه 90 نشان می دهد که سطح درآمد و رفاه خانوارها کاهش یافته و تصور مردم از کاهش قدرت خرید و کاهش سطح زندگی چشمگیرتر شده است. نماد واقعی وضعیت اقتصادی این کاهش درآمد سرانه در واقع پیامی است مبنی بر اینکه اقتصاد ایران در دهه 90 منقبض شد و این شکاف را نمی توان با یارانه های بیشتر یا خدمات اجتماعی اضافی پر کرد. چون در کل اقتصاد منقبض شده و دسترسی کم شده است.

نرخ تورم در دهه 1990 نیز بیداد کرد و اوج های جدیدی را ثبت کرد. اما آنچه در مورد این دوره افزایش نرخ تورم قابل توجه است این است که در آزمایشات قبلی هر زمان که یک جهش تورم ثبت می شد، بلافاصله به سطح متوسط ​​بلندمدت باز می گشت. اما نرخ تورم در نیمه دوم دهه 90 پس از اوج گیری در همان نرخ ها، تعدیل می شود و به سطح متوسط ​​بلندمدت باز نمی گردد. به همین دلیل است که فضای اقتصادی ایران با بی ثباتی اقتصادی و فشار بر سفره مردم همراه است.

نتیجه این شاخص ها و آمارهای اقتصادی در دهه 1990، انباشته شدن مشکلات حل نشده حاکمیت اقتصادی و همچنین فرسایش و سردرگمی نظام بوروکراتیک و نهادی جمهوری اسلامی بود. مسیری که باید ده سال پیش با اصلاحات ساختاری و ساماندهی اقتصاد سیاسی در جمهوری اسلامی باز می شد با توجه به شرایط اقتصاد جنگ پیموده شد اما با توجه به نقطه نظرات متفاوت دولت های یازدهم و دوازدهم اصلاحات به تعویق افتاد و مشکلات اقتصاد ایران به مرزهای بحرانی خود رسید. بهبود شاخص ها در دو سال گذشته نشان می دهد که هنوز امیدی به آینده وجود دارد و با وجود تحریم های اقتصادی و جنگ اقتصادی نامتعادل علیه جمهوری اسلامی، می توان سیاست خارجی و حکمرانی اقتصادی پویا داشت.

absnews