آنچه در حال حاضر در بخش تولید و مصرف گاز کشور می گذرد را می توان در قالب دو رویداد همزمان مشاهده کرد. اول اینکه تولید گاز سالانه پایدار باشد یا اندکی افزایش یابد و دوم اینکه حرکت گازرسانی به طور مستمر ادامه داشته باشد و تعداد روستاها، شهرها، مراکز صنعتی و تولیدی و کارخانه‌های بهره‌مند از گاز دائماً اضافه شود. اجتناب ناپذیر است که کسری تعادل در تولید و مصرف گاز رخ دهد.
به گزارش ای بی اس نیوز، دو منبع گازرسانی در کشور وجود دارد. منبع اصلی در واقع میدان گازی پارس جنوبی است که حدود 70 درصد گاز مورد نیاز کشور را تامین می کند که این رقم بسته به فصل، ماه، تعمیرات دوره ای، ظرفیت و زمان تولید بین 68 تا 74 درصد متغیر است. اما رقم 70 درصد تصویر خوبی از سهم این رشته ارائه شده است. علاوه بر این، 30 درصد گاز مصرفی کشور از منابع، میدان ها و تأسیسات دیگر تأمین می شود.
بر اساس برآوردها، تولید ایران از پارس جنوبی به دلیل افت فشار در مخزن با افت مواجه خواهد شد که باید در پیش بینی وضعیت آینده گاز کشور به آن توجه کرد. همچنین برای حفظ میزان تولید فعلی حدود 80 درصد از میادین نفتی فعال کشور که در نیمه دوم عمر خود قرار دارند، لازم است مقدار قابل توجهی گاز تزریق شود تا اثرات منفی کاهش تولید خنثی شود. این زمینه های قدیمی تر
به نظر می رسد بدون سرمایه گذاری از هیچ منبع مالی داخلی و خارجی، حفظ و ادامه تولید از میادین گازی کشور حداقل در کوتاه مدت و میان مدت بسیار دشوار خواهد بود. در واقع هرگونه افزایش تولید گاز نیز به یک مشکل بزرگ تبدیل خواهد شد.
قانون مصرف انرژی در کشور وجود دارد اما اجرا نمی شود. بنابراین چهار عامل قیمت، فناوری، فرهنگ و قانون بر میزان مصرف تأثیرگذار بوده و می تواند به بهبود شیوه های مصرف در شرایط فعلی کمک کند. اما در بین این عوامل عامل خاصی وجود دارد که می توان از آن تا حد قابل قبولی برای نزدیک شدن تدریجی به اهداف بالای بهینه سازی استفاده کرد. اما قبل از بررسی این عامل باید توجه داشت که در صورت تداوم شرایط نامطلوب فعلی چه عواقبی بر کشور و مردم خواهد داشت.
اگر گاز بیشتری به مراکز تولیدی مانند کارخانجات، صنایع، پتروشیمی ها و نیروگاه ها برسد، نگرانی چندانی وجود نداشت. اما اینکه این گاز به ضرر این بخش‌های تولیدی و به نفع بخش‌های غیرمولد یعنی بخش خانگی اختصاص می‌یابد واقعاً نگران‌کننده است. صنایع کشور در کنار پتروشیمی ها و کارخانه ها از جمله مدعیان اولیه هستند که گاز طبیعی آنها به عنوان سوخت و نیرو با افزایش مصرف با محدودیت هایی مواجه خواهد شد. به عنوان مثال، صنعت پتروشیمی به تنهایی در سال گذشته حدود 20 میلیارد دلار ارزش افزوده ایجاد کرد و گاز طبیعی خوراک و سوخت این صنعت است. بنابراین هرگونه اختلال در تخصیص گاز طبیعی به طور مستقیم بر عملکرد این بخش تأثیر خواهد گذاشت.
سایر کارخانجات و واحدهای تولیدی در سراسر کشور به جز صنایع بزرگی مانند سیمان، فولاد و … که همگی به همین سرنوشت دچار می شوند، وضعیت مشابهی را تجربه می کنند.
از سوی دیگر افزایش حضور در بازارهای جهانی گاز منوط به کنترل تقاضای داخلی گاز با افزایش بهره وری است و افزایش ظرفیت های تولید را یک نقص می داند. طی دو دهه گذشته که توسعه میادین گازی در شرایط مناسب تری قرار می گیرد و با کنترل تقاضای داخلی می توان نقش موثری در بازار منطقه ای این بردار انرژی ایفا کرد.
در این میان قراردادهای صادرات گاز می تواند دو ویژگی منحصر به فرد را برای کشور به همراه داشته باشد. اولین ویژگی مربوط به وابستگی منطقه است: کشورهایی که به طور طبیعی مشتری گاز ایران می شوند، علاوه بر جنبه های وابستگی به انرژی، در بسیاری از ابعاد مانند روابط سیاسی، دیپلماتیک، منطقه ای و جهانی نیز جزو حامیان کشور خواهند بود. دومین ویژگی به دوری از تحریم در قراردادهای صادرات گاز نسبت به صادرات نفت خام اشاره دارد.
به طور کلی این قراردادها بلندمدت هستند و از نظر توافقات قیمتی شفافیت و ثبات بیشتری دارند. بنابراین هر قرارداد صادرات گاز می تواند مزایای بی شمار اقتصادی، پولی، سیاسی، منطقه ای و بین المللی داشته باشد.
چه کار باید بکنیم؟
موضوع بهینه سازی یکی از مهمترین موضوعاتی است که کشور در تمام دوره های گذشته با آن مواجه بوده است. همه مسئولان کشور همواره خواستار بهینه سازی و جلوگیری از هدر رفت منابع انرژی بوده اند. این اهمیت به عنوان یک وظیفه ملی و یک نیاز ضروری تعریف شده و همه ارکان کشور باید در آن نقش خود را ایفا کنند. طرح جایگزینی 140 هزار تاکسی فرسوده با تاکسی های بنزینی با پیمایش بالا، افزایش راندمان موتورخانه ساختمان های مسکونی و تجاری در سراسر کشور، طرح جایگزینی 17 هزار دستگاه اتوبوس دیزلی فرسوده شهر با اتوبوس های 100 درصدی بنزینی از جمله برنامه های این بخش است. و پروژه بیع متقابل: جایگزینی 7000 اتوبوس قدیمی با اتوبوس های بنزینی و طرح نوسازی 65000 کامیون و تراکتور قدیمی بالای 10 تن با عمر 35 سال بیشتر.
همچنین طرح توسعه حمل و نقل بار و مسافر با ریل (راه آهن)، طرح بیع متقابل توسعه حمل و نقل بار و مسافر با ریل، طرح تولید نیروی محرکه کم مصرف در خودروهای ملی و جایگزینی خودروهای فرسوده، طرح برقی‌سازی چاه‌ها و پمپ‌های آب کشاورزی… و چندین طرح دیگر تحت پوشش این فایل است.
امروزه مصرف انرژی در اکثر نقاط کشور بالاتر از استانداردهای جهانی است و بخش قابل توجهی از آن را حتی با تغییر الگوی مصرف نمی توان اصلاح کرد و نیاز به افزایش فناوری، نوسازی و ارتقای بهره وری انرژی در برخی محصولات انرژی بر مانند لوازم خانگی، وسایل نقلیه، خودرو، ابزارهای صنعتی و بهبود و رعایت استانداردهای ساختمانی. از یک سو راندمان تجهیزات گاز خانگی اعم از موتورخانه، بخاری گازی و تجهیزات گرمایشی در سطح بسیار پایین و دور از استانداردهای جهانی است و از سوی دیگر بخش قابل توجهی از انرژی گرمایشی ایجاد شده به دلیل عدم رعایت استانداردها در ساخت و ساز ساختمان ها هدر می رود. نتیجه این است که در هر دو حالت امکان و امکان صرفه جویی در اختیار مصرف کننده نیست.
انتهای پیام
