تکمیل اختیارات بانک مرکزی در قبال متخلفان از نرخ سود سپرده های بانکی

بانک مرکزی طی بخشنامه ای در تاریخ 20 بهمن 1401 هجری شمسی مصوبه شورای پول و اعتبار اصلاح نرخ سود سپرده ها و تسهیلات بانکی شبکه بانکی را ابلاغ کرد.

بر اساس بخشنامه بانک مرکزی، سقف نرخ سود سالانه سپرده‌های سرمایه‌گذاری بلندمدت به شرح زیر است:

1- سپرده سرمایه گذاری کوتاه مدت عادی: 5%
2- سپرده سرمایه گذاری ویژه کوتاه مدت سه ماهه: 12%
3- سپرده سرمایه گذاری کوتاه مدت خصوصی شش ماهه: 17%
4- سپرده سرمایه گذاری بلند مدت سررسید یک ساله: 20.5%
5- سپرده سرمایه گذاری بلند مدت سررسید دو ساله: 5.21%
6- سپرده سرمایه گذاری بلند مدت با سررسید سه ساله: 5.22%

نرخ سود قراردادهای غیرمشارکتی بانک ها و مؤسسات اعتباری غیربانکی حداکثر 23 درصد و نرخ سود مورد انتظار برای قراردادهای تعاونی قابل درج در قرارداد بین بانک/موسسات اعتباری غیربانکی و غیر بانکی تعیین شده است. مشتری برابر با 23٪ است.

نرخ سود سپرده‌های سرمایه‌گذاری خصوصی کوتاه‌مدت و بلندمدت برداشت‌شده قبل از سررسید برابر با نرخ سود سپرده سرمایه‌گذاری مربوط به دوره نگهداری منهای یک واحد درصد خواهد بود.

بانک ها باید بر اساس مصوبه شورای پول و اعتبار نرخ سود سپرده را رعایت کنند

مصباحی مقدم رئیس شورای حقوقی بانک مرکزی در گفت و گو با خبرنگار اقتصادی ای بی اس نیوز در خصوص نرخ مصوب سپرده های بانکی گفت: قیمتی که شورای پول و اعتبار تعیین کرده و به بانک ها برای بحث سپرده های بانکی اعلام شده است، باید قیمتی باشد. مورد توجه قرار گرفته و بانک ها باید به آن پایبند باشند.

این مقام مسئول در خصوص اوراق منتشر شده با سود 30 درصد نیز گفت: البته اوراق منتشر شده با نرخ سود 30 درصد قرار بود سرمایه در گردش تعدادی از شرکت ها را به صورت موقت تامین مالی کند که برای آن سقف نیز تعیین شد. ایرادی ندارد اما باید تاکید کرد که این نرخ برای تامین مالی بانکی نیست یا باید اشتباه شود.

پیش از این معاون نظارت بانک مرکزی از برخورد با بانک های متخلف در عدم پایبندی به نرخ سود سپرده و تسهیلات خبر داده بود.

6 بانک از نرخ سود سپرده بانکی مصوب شورای پول و اعتبار تخلف کردند

محمد پور قائم مقام بانک مرکزی با اشاره به اخطار مورخ 12 اسفند بانک مرکزی به بانک ها و اعتبارات غیربانکی گفت: برخی بانک ها با عدم رعایت نرخ مصوب شورای پول و اعتبار در خصوص نرخ سپرده های بانکی متخلف شدند. موسسات در خصوص لزوم رعایت دقیق نرخ سود سپرده ها بر اساس مصوبه شورای پول و اعتبار، گفت: با توجه به نتایج بازرسی های انجام شده از شبکه بانکی کشور، مشخص شد که 6 بانک متعهد شده اند. بیشترین تخلف در زمینه رعایت نرخ سود سپرده ها.

این مقام مسئول همچنین بیان کرد: برهمین اساس و با توجه به مفاد شورای پول و اعتبار در خصوص نرخ سود تسهیلات و سود انواع سپرده های مدت دار سرمایه گذاری موضوع بخشنامه شماره 01/280373 مورخ 10/11/1301. ، که تصریح کرد؛ در صورت عدم رعایت نرخ سود ابلاغی، علاوه بر اقدامات نظارتی مقتضی از جمله ارجاع خارج از ساعات اداری و به شرط تسریع موضوع به هیات انتظامی بانکی، صلاحیت حرفه ای مدیرعامل و کلیه اعضاء الزامی است. هیأت مدیره بانک یا مؤسسه اعتباری غیربانکی ذیربط در کمیته تأیید و ابطال تشکیل می شود و تأیید صلاحیت حرفه ای مدیران مؤسسات اعتباری بانک مرکزی برای تصمیم گیری در مورد ادامه فعالیت آنها بررسی می شود. پست های مدیریتی

وی افزود: گزارش اداره کل نظارت بر بانک ها و موسسات اعتباری بانک مرکزی مبنی بر تخلف از نرخ سود سپرده در 6 بانک در جلسات کمیته راستی آزمایی بررسی و لغو تایید صلاحیت حرفه ای مدیران مؤسسات اعتباری با حضور مدیران عامل و اعضای هیأت مدیره ذیربط و پس از بحث و بررسی و استماع توضیحات جدی، تذکرات و خاتمه بحث با آنان، تصمیماتی اتخاذ شد.

معاون نظارتی بانک مرکزی خاطرنشان کرد: به عنوان مثال بانک هایی که مورد رسیدگی قرار گرفتند، موظف شدند موارد عدم رعایت نرخ سود، نرخ شکست سپرده و سایر استانداردهای مقرر در بخشنامه شماره 208373/01 مورخ 10/10 را اصلاح کنند. 1401/11 ظرف مدت دو هفته و نتیجه این شد که اصلاحیه تخلفات ارسال گردیده و مدارک مذکور در مدت مذکور به بانک مرکزی ارائه می گردد.

اما عدم رعایت نرخ مصوب شورای پول و اعتبار در حوزه نرخ سود چه ضرری برای اقتصاد خواهد داشت؟ موضوعی از سوی حجت الله فرزانی کارشناس امور بانکی در گفتگو با ای بی اس نیوز : در کشور ما نرخ سود سپرده ها را شورای پول و اعتبار به صورت مستقیم تعیین می کند.

وی ادامه داد: تعهد به نرخ سود سپرده مصوب شورای پول و اعتبار همواره مورد تایید بانک مرکزی بوده است و این نتیجه این موضوع در مرحله فعلی با توجه به انتشار یک گواهی سپرده ویژه 30 درصد که البته محدود و دارای سقف و مقداری اضافه و مانده است، برخی منابع در بانک ها تغییر کرده است و وقتی چنین وضعیتی پیش می آید برای بانک هایی که موجودی ندارند عارضه ایجاد می شود. و منجر به تخلف این بانک ها از نرخ سود سپرده مصوب شورای پول و اعتبار می شود.

وی می گوید: این تخلف از نرخ سود سپرده های بانکی باعث تشدید بحران مالی بانک ها می شود و تشدید این وضعیت عاملی برای افزایش اضافه برداشت از بانک مرکزی تلقی می شود و بانک ها را وادار می کند در بازگشایی بانک ها نرخ سود بالاتری ارائه دهند. عملیات همچنین باعث گران شدن سپرده ها توسط بانک ها می شود که هزینه تامین مالی را نیز افزایش می دهد و این می تواند فشار بر بخش تولید را در چرخه افزایش دهد. در این مرحله بخش تولید می تواند دو اقدام انجام دهد که یکی افزایش نرخ تولید است که البته بستگی به نوع محصول تولیدی دارد که در نهایت تورم را به دنبال خواهد داشت و اگر اجازه افزایش تولید به بخش تولید داده نشود. نرخ ضرر ایجاد می کند و در نهایت همه این موارد برای اقتصاد کشور یک فاجعه است.

این کارشناس امور بانکی تصریح کرد: اما از سوی دیگر از سوی بانک به ویژه بانک های مشکل دار، زمانی که هزینه تامین مالی افزایش می یابد، کسری منابع افزایش می یابد و این کسری باعث افزایش اضافه برداشت از بانک مرکزی می شود. و این اضافه برداشت از بانک مرکزی به معنای افزایش قوانین پولی و سپس ایجاد و افزایش تورم است که متأسفانه همه این موارد در نهایت منجر به آسیب به چرخه اقتصادی کشور می شود. به همین دلیل بانک مرکزی همواره بر پایبندی به نرخ سود سپرده مصوب شورای پول و اعتبار نزد بانک ها اصرار دارد و در این زمینه تصمیم گرفته تا با بانک های مشکل دار برخورد کند.