پس از توافق موقت ژنو در سال 2015، جمهوری اسلامی ایران با پاسخگویی و نقض این توافق از سوی آمریکا و اروپا مواجه شد. در توافق ژنو، یکی از تعهدات طرف غربی، آزادسازی ماهانه 700 میلیون دلار از دارایی های ایران در خارج از کشور بود که به بهانه های مختلف به سختی میسر شد. برای مدت طولانی، منابعی که به حسابهای ایران منتشر میشد، در برخی کشورها به بهانه عدم مجوز ایالات متحده به سرویسهای لازم برای انتقال و استفاده از آنها، مسدود بود. چنین تعهداتی در دوره ریاست جمهوری باراک اوباما بارها تکرار شده است و نیاز به تضمین های اقتصادی را اثبات می کند.
این موضوعات در جلسه غیرعلنی مجلس نیز مطرح شد. جلسه غیرعلنی روز یکشنبه مجلس شورای اسلامی درباره مذاکرات هسته ای برگزار شد. سید نظام الدین موسوی سخنگوی هیات رئیسه مجلس درباره جزئیات این دیدار گفت: نمایندگان مجلس بر لزوم تضمین گرفتن از آمریکایی ها در مذاکرات هسته ای تاکید کردند. وی با بیان اینکه در مذاکرات هسته ای بیش از هر چیز باید قانون اقدام راهبردی مصوب مجلس مورد توجه قرار گیرد، افزود: چارچوب مذاکرات نیز باید در همین راستا باشد. مجلس نیز بر این امر نظارت دارد و ما در راستای منافع ملی از مذاکره کنندگان حمایت می کنیم.
تصمیم گیری سیاسی پیش نیاز دستیابی به یک توافق فوری خوب است
سعید خطیب زاده سخنگوی وزارت امور خارجه روز دوشنبه در نشست خبری هفتگی وزیر امور خارجه با اشاره به سفر علی باقری، گفت: شورای عالی امنیت ملی متولی مذاکرات و به ریاست رئیس جمهور است. از این رو دیدار قدیمیترین عضو تیم مذاکرهکننده کشورمان و دیدارهای فراوانی که با وی در مورد مسائل باقی مانده داشتیم. خطیب زاده با اعلام آماده شدن پیش نویس توافقنامه افزود: پیش نویس توافقنامه تهیه شده و لازم بود این پیش نویس به دقت مورد مطالعه قرار گیرد. برخی سوالات همچنان باقی است که آقای باقری دستورات لازم را برای صحبت با طرف های دیگر دریافت کرده است.
سخنگوی وزارت امور خارجه با تاکید بر اینکه قانون مجلس یک قانون الزام آور است و تلاش شده در متن توافقنامه ها با قانون مجلس مطابقت داشته باشد، گفت: در صورت توافق، هم نمایندگان و هم مردم شاهد این موضوع خواهند بود. متن.”
دغدغه های مجلس شورای اسلامی
اکنون تیم مذاکره کننده کشورمان خطوط قرمز جمهوری اسلامی، منطق، دلیل و نحوه غلبه بر آنها را برای غرب روشن کرده است و هیچ ابهامی برای آمریکا و اروپا وجود ندارد. اگر آمریکا ضمانتهای مشخصی بدهد و خطوط قرمز ایران و حقوق مشروع کشور و ملت را رعایت کند، میتوان گفت که در نقطه خوبی برای انعقاد توافق هستیم.
خروج یکجانبه ایالات متحده از برجام در دولت دونالد ترامپ نیز نشان داد که ایالات متحده به توافقات بین المللی احترام نمی گذارد و قوانین بین المللی را نقض می کند. به همین دلیل است که عزم تیم مذاکره کننده ما برای ایجاد پادمان های ذاتی با حفظ زیرساخت ها و پتانسیل هسته ای بسیار مهم است. و شرکتهای تجاری برای ایران مهم نیستند و لغو تحریمها واقعاً منافع اقتصادی برای ایران نخواهد داشت.
سخنگوی وزارت امور خارجه گفت: متأسفانه غرب و آمریکا هنوز در مورد سه موضوع اصلی تصمیم سیاسی نگرفته اند. ما در مورد فعالیت های مسالمت آمیز جمهوری اسلامی ایران صحبت می کردیم که باید به درستی حل شود. زمینه همه طرف ها در وین هستند تا مذاکرات را در چارچوب منافع مشروع و آشکار خود انجام دهند.
در صورت اتخاذ تصمیمات نهایی کشورهای غربی در این زمینه ها، توافق حاصل خواهد شد
یکی از موضوعات مهم در قواعد حقوق بین الملل بحث ضمانت اجراست. با این حال، حقوق بینالملل، به دلیل ضعفهای ساختاری و ابتداییاش، به اندازه کافی برای رسیدگی مؤثر و نقض هنجارهای بینالمللی مورد حمایت قرار نگرفته است.
سخنگوی وزارت امور خارجه روز دوشنبه در بیانیه ای با ابراز نگرانی از نگرانی قانونگذاران در مورد زیر سوال بردن برنامه اقدام استراتژیک در وین گفت: “دولت و وزارت امور خارجه به صدای مردم گوش می دهند و ما از نگرانی های آنها آگاه هستیم.” . صحبت می کند. آقای امیر عبداللهیان در جلسات کمیسیون ها و صحن مجلس با نمایندگان صحبت کرده است و تعاملات بسیار خوبی بین دولت و مجلس وجود دارد.
در همین حال، حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه کشورمان اخیرا در سخنرانی خود در کنفرانس امنیتی مونیخ گفت: جمهوری اسلامی ایران با جدیت، حسن نیت و ارائه ابتکارات مختلف برای دستیابی به یک توافق خوب در دور جدید مذاکرات شرکت کرده است. آنچه که ما منطقی و منصفانه می دانیم لغو تمامی تحریم ها، راستی آزمایی و ارائه تضمین های لازم در اجرای تعهدات است. تاکید می کنم آماده هستیم هر چه زودتر به یک توافق خوب برسیم. تا جایی که ممکن است، مشروط بر اینکه طرف مقابل آمادگی اتخاذ تصمیمات سیاسی لازم را داشته باشد.»
اخذ ضمانت نامه های معتبر در دستور کار تهران
سخنگوی وزارت امور خارجه با تاکید بر اینکه قانون مجلس یک قانون الزام آور است و تلاش شده در متن توافقنامه ها با قانون مجلس مطابقت داشته باشد، گفت: در صورت توافق، هم نمایندگان و هم مردم شاهد این موضوع خواهند بود. متن.”
خطیب زاده افزود: مذاکرات با شورای عالی امنیت ملی انجام می شود که رئیس مجلس شورای اسلامی نیز در آن حضور دارند. ما به خوبی از نگرانی های نمایندگان آگاه هستیم. ما بیش از تعهدات برجامی نپذیرفته و نخواهیم پذیرفت. مطمئن باشید از برجام چیزی جز منافع اقتصادی نمی خواهیم. گویی به دلیل سهل انگاری و آسیب با مذاکرات پایدارتری پیش می رویم.
از سوی دیگر، ایران با حفظ بی طرفی آژانس، همواره روابط فنی بسیار خوبی داشته است. اما به گفته سخنگوی وزارت امور خارجه، ماههاست که ادعاهای سیاسی درباره فعالیتهای صلحآمیز برنامه هستهای جمهوری اسلامی ایران مطرح میشود و برخی کشورها به این بهانهها تلاش میکنند انرژی بینالملل را مجبور به تصمیمگیری سیاسی کنند، در حالی که ایران بارها اعلام کرده است. آژانس بینالمللی انرژی اتمی باید از پرسشهای سیاسی خودداری کند و مسئولیت اصلی خود را که راستیآزمایی تعهدات هستهای ایران در چارچوب فنی است، انجام دهد.
دولت سیزدهم و مذاکرهکنندگانی که نماینده کشورمان در امور بینالمللی، سیاسی و اقتصادی هستند، بر لزوم حفظ پتانسیل بازگشت سریع دستاوردهای هستهای از طریق حفظ زیرساختها و پتانسیل هستهای تاکید دارند. موضوعی که می تواند مطمئن ترین تضمین را ایجاد کند، «ضمانت ذاتی» توافق احتمالی.
به گزارش ای بی اس نیوز، مذاکرات برای رفع تحریم ها به مرحله نیمه نهایی رسیده است و همه مذاکره کنندگان منتظر تصمیم سیاسی آمریکا هستند. علی باقری، مذاکره کننده ارشد جمهوری اسلامی ایران که شامگاه 4 اسفند در سفری بسیار کوتاه برای رایزنی ها عازم تهران شده بود، یکشنبه 8 اسفندماه با دستور ادامه روز روشن راهی وین شد. مذاکرات با هدف حل مشکلات شوراي عالي امنيت ملي در آخرين جلسه روز شنبه خود با بررسي روند و نتايج به دست آمده از مذاكرات در وين، همواره بر ضرورت تامين مطالبات قانوني و منطقي ايران كه در منطقه قرمز واقع شده است تاكيد كرده است. خطوط کشور ما
هیأت ایرانی از ابتدا با یک سیاست واقع بینانه و اصول شفاف مذاکره که بر اساس و در راستای حفظ منافع ملی کشور است، وارد مذاکرات شد. پیش از این مهم ترین چالش دور هشتم مذاکرات رفع تحریم ها و دستاوردهای هسته سخت جمهوری اسلامی به عنوان تضمین مطرح شده بود. در صورت اتخاذ تصمیمات نهایی کشورهای غربی در این زمینه ها، توافق حاصل خواهد شد.
مذاکرات به مرحله حساسی از تصمیمات سیاسی دشوار رسیده است. از سوی دیگر، ایران به طور مشروع انتظار دارد که مذاکرات را مسئولانه دنبال کند. اگر غرب این کار را نکند، این وظیفه خود خواهد بود که از دستیابی به توافق جلوگیری کند.
به گفته محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس، در این دیدار وی تاکید کرد که موضوع هسته ای برای ما مهم است و از حقوق هسته ای خود عدول نمی کنیم و هرگونه مذاکره و توافقی باید تضمین کننده حقوق هسته ای و اقتصادی ما باشد. این نماینده مجلس افزود: ضمانتها متفاوت است، مثلاً ضمانتهای ذاتی، حقوقی، سیاسی و اقتصادی است که اگر آن ضمانتها نباشد تعهدات ما بیمعنی میشود، تعهد با ضمانت همراه است.