تحلیل 3 مورد نقض حقوق دولت با تشریفات مجازی/ سامانه پاسخگویی با گمرکات مجری اقتدار با کارشناسان مجازی – اخبار اقتصادی ایران – اخبار اقتصادی ای بی اس نیوز

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری ای بی اس نیوز ، بر اساس قانون، خروج کالا از اماکن گمرکی مستلزم انجام تشریفات گمرکی است، به استثنای مواردی که طبق قانون معاف شده است، تشریفات گمرکی منوط به اظهار کالا به گمرک و تسلیم اظهارنامه توسط صاحب کالا نزد نماینده قانونی خود است.

مسئولیت گمرکی کالاهایی که در بنادر و مناطق آزاد ویژه بوده و با رژیم واردات قطعی وارد کشور شده اند از لحظه اظهار به گمرک شروع می شود.

از جمله سمت هایی که گمرک برای آن ها حساسیت خاصی نسبت به تشریفات گمرکی دارد و تمام توجه خود را به تشریفات گمرکی فوری معطوف می کند، سمت های پایه و همچنین سمت های مرتبط با واحدهای تولیدی است. موافقت با حمل کلیه اقلام ضروری وارداتی به بنادر، مناطق ویژه و مناطق آزاد به درخواست مالکان کشتی از جمله تسهیلات ارائه شده توسط گمرک است.

به گفته مسئولان گمرک، تشریفات گمرکی مربوط به اقلام اساسی توسط گمرک در کمترین زمان ممکن انجام می شود، اغلب این اقلام در مسیرهای سبز یا زرد انتخاب مسیر اظهاری تنظیم می شود و با اظهار این کالاها به گمرک، مجوز الکترونیکی برای این اقلام صادر و مجوزهای قانونی مربوطه در درب خروجی گمرکات اجرایی اخذ می شود و کالا ترخیص می شود.

به گزارش ای بی اس نیوز، چند سال پیش با تمرکز بر تسهیل و تسریع در ترخیص کالا از گمرک به دلیل این ادعا که فرآیند ارزش گذاری و ترخیص کالا برای واردکنندگان زمان بر است، سامانه کارشناسی مجازی مطرح شد. از سوی دیگر ادعا شده است که به دلیل وجود ارتباط مستقیم بین صاحبان کالا و کارشناسان گمرک در مبادی ورودی کالا، مشکلاتی از جمله فساد و تبانی در سیستم اداری گمرک وجود دارد. اما با ایجاد سرویس تخصصی گمرک مجازی، ارتباط کارشناس و مشتری پس از ثبت اظهارنامه گمرکی مستقیم نخواهد بود.

تعریف کارشناس مجازی زبان رئیس گمرک دولت حسن روحانی

در دی ماه سال 1392 مسعود کرباسیان که در همایش آموزشی تخصصی رؤسای مجریان گمرک سخنرانی می کرد، کارشناس مجازی را یک روش جدید گمرکی توصیف کرد و گفت: تعریف کارشناس مجازی این است که اگر کالایی در گمرک اظهار شود، می توان آن را معرفی کرد. گمرک در گمرک دیگری این کار را انجام داد و به این ترتیب سرعت و سهولت بیشتری را در روند کار گمرک ایجاد کرده است.

واحد احراز هویت با ورود متخصص مجازی حذف شد

بر این اساس با هدف ساده سازی فرآیند ترخیص کالا از گمرک و افزایش کامپیوتری شدن رویه ها تعدادی از واحدهای نظارت فیزیکی در گمرک از جمله واحد احراز هویت در محل عملا حذف شده است. در واقع با معرفی سامانه کارشناسی مجازی یکی از مهمترین خدمات اسنادی و فنی گمرک از چرخه تشریفات گمرکی خارج شد.

در حال حاضر حدود 7 سال از اجرای تشریفات گمرکی توسط کارشناسان مجازی می گذرد که بر اساس مفاد ماده 70 قانون گمرک مسئولیت تخلفات و تخلفات صاحبان کالا در تضییع حقوق دولتی بر عهده مجری گمرک در محل ورود کالا می باشد.

بررسی اسناد توسط کارشناس مجازی در گمرک ثانویه. چرا مسئولیت با گمرکات محلی است؟

تبیین حدود مسئولیت و اختیارات کارشناس مجازی و مجری گمرک در تشریفات خروج کالا ضرورتی انکارناپذیر است چرا که کلیه مراحل بررسی اسناد، بررسی مجوزها و تطبیق ارزش توسط کارشناس مجازی در گمرکی غیر از محل ورود کالا انجام می شود. پس از آن است که مسئولیت تخلفات و تخلفات رخ داده از دیدگاه واحدهای مادر در درجه اول به گمرکات اجرایی گره خورده است.

اولین پیشنهاد در این زمینه که مدتی پیش مورد توجه قرار گرفت، تجمیع اختیارات و مسئولیت ها (حداقل برای گروه های محصول خاص) در آداب و رسوم محلی است.

لازم به ذکر است، در ماده 70 آیین نامه قانون امور گمرکی آمده است; رئيس گمرك مي تواند در كليه موارد مقتضي كالاهايي را كه مورد ارزيابي قرار گرفته اند در نظر بگيرد. کالاها را شخصاً یا توسط هر افسر گمرکی دیگر بازدید، ارزیابی و بررسی کنید. رئيس گمرك مي تواند در كليه موارد مقتضي كالاهايي را كه مورد ارزيابي قرار گرفته اند در نظر بگيرد.

از سوی دیگر، نادیده گرفتن بسیاری از موارد قانونی QA که وظایف کارشناس گمرکی را تبیین می کند و تنها به یک ماده از آیین نامه قانون گمرک در خصوص درب خروج که آخرین مرحله تشریفات گمرکی است، توجه می شود جای سوال دارد.

در ادامه به 3 مورد از ابهاماتی که در سال های اخیر درباره سامانه خبره مجازی مطرح شده است اشاره می کنیم.

1-تفاوت چند دهه و میلیاردی در پرونده ترخیص کارخانه و عدم توجه به عملکرد پایین سیستم کارشناسی مجازی

به عنوان مثال عینی که اخیراً برخی گمرکات جنوب کشور را درگیر کرده است، می توان به تخلفات ترخیص کالا از گمرک اشاره کرد که واحد کنترل گمرک برای کلبه های مورد نظر مغایرت های چند ده میلیاردی را در نظر گرفته است. در واقع حتی در صورت وجود مشکل در بررسی اسناد توسط کارشناس مجازی، طبق ماده 70 قانون گمرک و وجود مسئولیت در درب خروجی گمرک، تمامی شبهات به گمرک اجرایی محل ورود کالا محدود می شود.

2- مورد تضییع حقوق دولت در صورت تخفیف گمرکی برای مناطق محروم.

لازم به ذکر است در حالی که دو استدلال مختلف شامل تشریفات اداری و فساد برای حذف معاینه فیزیکی کالا مطرح شده بود، ساز و کار مجازی مجازی در پرونده بررسی معافیت های گمرکی مناطق محروم در سال های 96 و 97 آزمون خود را پس داد و جزئیات نقض حقوق دولتی برای مطلعین مشخص است. در این حوزه بار مسئولیت از دید دیوان محاسبات بر دوش مجریان گمرک بود.

3- ترخیص لیفتراک و ماشین آلات فرسوده با ثبت آماری به جای ثبت سفارش

اخیرا بحث هایی در مورد حذف ماشین آلات راهسازی، لیفتراک و … مطرح شده است. بر این اساس عده ای سودجو با سوء استفاده از ایرادات سامانه و تبلیغ کد ثبت آماری منطقه آزاد به جای مجوز ثبت سفارش، موفق به قاچاق کالا از گمرکات اجرایی جنوب کشور شدند که مشکلات جدی را به همراه داشت.

در واقع یکی از اصلی ترین مدارکی که در حوزه کارشناس مجازی باید بررسی شود، مجوز ثبت سفارش است، در این مورد اگرچه کارشناس مجازی به جای ثبت سفارش متوجه ثبت آمار منطقه آزاد نشده است، اما مشخص نیست چرا گمرکات داخلی به این موضوع توجه نکرده اند. به نظر می‌رسد عدم تعریف دقیق وظایف و اختیارات موجب این سردرگمی در حوزه مسئولیت‌ها و اختیارات قانونی شده است.

دستورات رئیس گمرک ایران در خصوص اصلاحات اساسی در کارشناس مجازی چه شد؟

دقیقا 4 سال پیش در مرداد ماه 1397 معاون فنی گمرک ایران در مکاتبه ای با رئیس گمرک با توجه به چالش های مربوطه در این حوزه خواستار اصلاحات جدی در خصوص سازوکار کارشناسان مجازی شد.

سه درخواست در این زمینه برای اصلاح ساختار ترخیص کالا از گمرک و نحوه خروج کالا با کارشناسان مجازی به شرح زیر است.

اولاً اظهارنامه اقلام اساسی و ضروری (25 گروه کالا در ردیف تعرفه 803) در صورتی که در خطوط زرد یا قرمز اظهارنامه قرار گیرد و باید توسط کارشناس سرویس بررسی شود، باید فقط توسط کارشناسان گمرک محل اظهار این کالاها بررسی شود.

از سوی دیگر، اظهارنامه های مربوط به اقلام وارداتی واحدهای تولیدی، در صورتی که در کانال های زرد یا قرمز اظهارنامه قرار گیرد و باید توسط کارشناس سرویس مورد بررسی قرار گیرد، فقط باید توسط کارشناسان گمرک محل اظهار این کالاها بررسی شود.

نکته سوم این است که کلیه اظهارنامه های مواد اولیه، ماشین آلات خط تولید و سایر کالاهای مورد استفاده در تولید یا فرآوری و همچنین کالاهای ساخته شده مربوط به واحدهای تولیدی مستقر در مناطق آزاد و ویژه اقتصادی فقط باید توسط کارشناسان گمرک محل اظهار این کالاها بررسی شود.

پیگیری ها نشان داد رئیس گمرک ایران با کلیات این پیشنهادات موافق است و معاونت تخصصی مربوطه باید ظرف مدت 2 هفته اقدامات لازم را برای این تغییرات انجام دهد. در حالی که از نتایج این دستورات خبری نیست!

به گزارش ای بی اس نیوز؛ مهمترین وظایف گمرکی توسط کارشناس مجازی با حداقل مسئولیت انجام می شود ضمن اینکه باید دستورالعمل و بخشنامه جدیدی صادر شود و تمامی مسئولیت ها و اختیارات کارشناسان مجازی بازتعریف شود. در این صورت به نظر می رسد تضییع حقوق دولت از محل بررسی مدارک توسط کارشناس مجازی که سه نمونه آن در بالا ذکر شد به شدت محدود خواهد شد.

از سوی دیگر پیشنهاد می شود معاونان فنی گمرکات اجرایی گزارش های روزانه را در دستور کار قرار دهند تا با حضور سامانه کارشناسی مجازی از تضییع حقوق دولت جلوگیری شود. بر این اساس در صورت وجود اختلاف در ارزش، اسناد و … اظهار نظر معاون فنی گمرک محلی می تواند یادآوری برای رفع ابهام برای کارشناس مجازی گمرک ثانویه باشد.

absnews