گروه اقتصادی خبرگزاری ای بی اس نیوز
رشد اقتصادی ایران از سال 2010 کم و بیش نزدیک به صفر بوده است. البته آمارهای مختلفی وجود دارد، اما اعداد واقعی معمولاً حدود صفر هستند. در چنین شرایطی و برخلاف واقعیت ها، ساختارها و فضای حاکم بر اقتصاد ما، رشد اقتصادی در برنامه های پنج ساله متوالی توسعه رقم «8 درصد» را هدف قرار داده است. این را می توان با دقت زیادی بیان کرد، حتی اگر اساساً در مفهوم ابتدایی، «رشد تا حد امکان» مورد توجه باشد و علنا اعلام شود. اما نظریه پردازان و صاحب نظران اقتصاد جهان به طور کلی و با مفاهیم مختلف «رشد حداکثری» را رد می کنند و اعتقاد دیگری دارند!
بیشتر ببین
مفهوم اول: رشد تنها زمانی تبدیل به «توسعه» می شود که عمیقاً در یک جامعه درونی شود.
به عنوان مثال می توان رشد عالی ایران را در طول دهه 1340 مشاهده کرد. قبلاً {اینجا} اقتصاد دوران پهلوی مورد بررسی قرار گرفت و بیان کردیم که ارقام رشد اقتصاد ایران در سالهای 1960 (1340) تا 1973 (1353) ) عموماً بالای 10 درصد بوده و حتی در سالهای 1965، 1969 و 1976 رقم باورنکردنی حدود 17 درصد را تجربه کرده است.این سطح از رشد حتی در تجربه چینی سالهای اخیر مشاهده نشده است.اما این رشد اقتصادی بی نظیر هرگز برای ما به ارمغان نیاورده است. به مرزهای توسعه نزدیک تر!بیایید فکر کنیم چرا اینطور است؟
بررسی سیر تحول نظریه‌های رشد اقتصادی از سال 1990 نشان می‌دهد که این نظریه‌ها به این نتیجه رسیده‌اند: به لطف استحکام پایه‌های ساختاری عمیق و سرمایه‌های ریشه‌دار فرهنگی یک ملت، تأثیرات توسعه‌ای بسیار عمیق‌تر و عمیق‌تر است. جدی تر از “رشد سرمایه محور”. به عبارت دیگر، برخلاف تأثیر سطحی «ورود سرمایه به اقتصاد و رشد ناشی از آن» – به ویژه اگر از طریق عوامل خارج از اقتصاد مانند فروش نفت سرمایه و معادن اتفاق بیفتد، تأثیر ناپایداری خواهد داشت. روی رشد؛ برعکس، تغییر عوامل ساختاری، فرهنگی، حقوقی و تکنولوژیکی تأثیرات پایدار و عمیقی بر رشد و توسعه جامعه دارد. به بیان ساده تر، وقتی سطح فرهنگی، علمی و فناوری یک ملت همزمان با ایجاد دوره رشد اقتصادی بالا رود، رشد آن جامعه رشد پایدار و حرکت آن کشور به سمت «توسعه» خواهد بود. قابل ارزیابی است.
مفهوم دوم: ترجیح قطعی «توسعه متوازن» بر «رشد قوی»
در جریان اندیشه اقتصادی، مکاتب اقتصادی به دو گروه عمده تقسیم می شوند: مکاتب متمرکز بر نوسانات و رشد. این دو مکتب، خروج از شرایط پایدار و متعادل را – حتی اگر این خروج از تعادل در جهت «افزایش تولید» پیش برود – «انحراف» می دانند! بله دقیقا! به عبارت دیگر، اگر فراتر از ظرفیت ساختارهای کشور تولید کنید و از شرایط تعادلی اقتصاد فراتر بروید، حتی تولید بالاتر شما نیز «اخلال‌کننده» و «نامطلوب» ارزیابی می‌شود. برای چی؟ به این دلیل ساده که رشد اقتصادی اگر با ایجاد ظرفیت های لازم (همانند توسعه ساختاری) همراه نباشد، هم موقتی است و هم بار مضاعفی بر دوش عوامل تولید و آشفته ها می گذارد. با همین منطق ساده، پذیرفته شده است که نظریه پردازان نوسانات و رشد بر حرکت «متوازن و متعادل» تأکید دارند و «حداکثر تولید» به هیچ وجه مترادف رفاه (هدف اقتصاد) در اقتصاد ارزیابی و مدل سازی نمی شود. نظریه ها.
نتیجه
با این منطق، اصرار مستمر بر رشد اقتصادی تنها 8 درصد معقول نیست. به نظر می‌رسد که دولت‌ها ابتدا باید رشد پلکانی را هدف قرار دهند. و دوم، به جای تاکید بر “روح رشد بالا”، آنها باید “رشد ناشی از بهره وری عوامل” (همان رشد تکنولوژیکی و پایدار، فرهنگی و ساختاری) را در نظر بگیرند. حتی اگر خود این بخش – اگر فناوری بومی‌سازی نشود و اصلاحات ساختاری اجرا نشود – باز هم تأثیر چشمگیری نخواهد داشت. اگرچه در مقایسه با شرایط سنتی «رشد سرمایه محور محض»، گامی رو به جلو محسوب می شود. در عین حال یادآور می‌شویم که دولت فعلی در ارائه لایحه برنامه هفتم مانند برنامه‌های قبلی «رشد ۸ درصدی» را هدف قرار داده است. در نتیجه، اگرچه دولت اعلام می کند که قصد دارد از محل ورود «افزایش بهره وری» حداقل 40 درصد از 8 هدف رشد اقتصادی (یعنی 3.2 درصد رشد اقتصادی سالانه) را محقق کند، اما با توجه به این رقم غیر محتمل و دست نیافتنی «رشد پایدار». از 8 درصد هدف گذاری» به نظر می رسد اهمیت این گام رو به جلو هنوز به درستی مورد توجه قرار نگرفته است.
absnews
